10x Hoe reizen en locals helpen

Eerder vertelde ik je waarom op reis locals helpen een goed idee is. Hopelijk ben je daar enthousiast van geworden. Daarom deel ik nu manieren hoe je reizen en locals helpen onderweg in de praktijk brengt, met tips en trucs om ook het leven en de cultuur van dichtbij te kunnen ervaren. Ook vertel ik je vandaag waar je op moet letten om te zorgen dat jouw goedbedoelde hulp geen onbedoeld negatief effect heeft voor de lokale bevolking en geef ik ook nog tips voor het opdoen van lokale ervaringen voor als je minder tijd te besteden hebt.

Hoe kun je reizen en locals helpen combineren?

Het helpen van de lokale bevolking hoef je niet meteen enorm groots aan te pakken. Ook met een beetje tijd of een klein budget kun je iemand vooruit helpen, zeker als er meer mensen zijn die hetzelfde doen. Er wordt me wel eens gevraagd of ik niet het idee heb dat wat we voor anderen doen als we reizen een druppel op de gloeiende plaat is, maar zo heb ik dat nog nooit ervaren. Voor diegene die jij helpt kan het een wereld van verschil zijn.

Reizen en locals helpen onderweg kan een wereld van verschil maken

#1 Koop lokaal eten

In veel landen is de markt een plek waar iedereen die zijn eigen groenten verbouwt, of daar zelf iets lekkers van maakt een plekje kan claimen om een inkomen te verdienen. De markt is bovendien een enorm gezellige plek, waar je het leven van alledag van dichtbij meemaakt. Wil je een echt lokale ervaring, waarbij je de plaatselijke bevolking ook nog eens direct ondersteunt als je wat koop, ga dan zeker naar de markt. Ook op de bekende nightmarkets in Zuid-Oost Azië, waar je voor weinig geld overheerlijk kunt eten zodra de zon onder is, bieden volop gelegenheid om lokale gerechten te proberen en daar iemand mee te steunen in zijn levensonderhoud.

Reizen en locals helpen door te eten op de markt en de nightmarket

#2 Slaap bij de lokale bevolking thuis

Steeds meer websites, zoals AirBNB, bieden mogelijkheden om via een online boekingssysteem bij mensen thuis te overnachten. Deze mensen zijn trots op hun huis en ontvangen je gastvrij. Ze zullen er alles aan doen om het je naar de zin te maken en kunnen je veel vertellen over de omgeving en de beste plekken om te eten, shoppen of om een excursie te doen. Bovendien betekent een verblijf bij de mensen thuis een stuk duurzamer reizen dan slapen in een hotel. Vaak zijn de accommodaties op dit soort websites wel de huizen van de meer welgestelde bevolking. Zoek je iets waarbij je ook de mensen die het minder breed hebben kunt helpen, of zelfs een hele gemeenschap die het ontzettend goed kan gebruiken? Kijk dan eens naar een homestay via een organisatie. Zo sliepen wij in het noorden van Laos in een eenvoudig huisje, eerder een hut, midden in een afgelegen dorpje. We hebben mooie herinneringen aan deze homestay, waarbij de lokale bevolking op een goede manier van het toerisme profiteert.

Op reis bij locals slapen is een bijzondere ervaring

#3 Huur een lokale gids

Lokale gidsen kunnen je een geheel andere kant van een stad of streek laten zien. Vaak zijn deze mensen erg blij met een dag werk en de prijs is naar Westerse maatstaven zeker niet hoog. Wij hebben een paar keer een lokale gids gehuurd en dit iedere keer als een verrijking gezien van onze reis. In Nepal lopen we de Jomsom trekking met een lokale gids en in Gambia lopen we met een lokale gids over de markt van Serrekunda. De route in de Himalaya hadden we ongetwijfeld ook zonder gids gevonden en de markt verkennen is ook niet heel lastig. Toch hebben deze gidsen ons gewezen op dingen die we anders gemist hebben en gezorgd voor onze veiligheid en beleving van de reis. Voor zo’n gids is een trekking of een rondje over de markt een manier om zijn kinderen naar school te sturen en zijn gezin te onderhouden.

In de sloppenwijk Dharavi in Mumbai ontmoeten we bij toeval Ruqaiyya, die ons uitnodigt voor de thee in haar piepkleine familiehuisje. Dit inkijkje in het lokale leven is onbetaalbaar. Ruqaiyya vertelt ons dat ze graag gids wil worden of op een andere manier in het toerisme wil werken. Gidsen zoals zij laten jouw de de stad met andere ogen bekijken en voorzien zelf in het onderhoud van hun familie: win-win!

Jij steunt de lokale gids en zij laten jou hun omgeving op unieke manier zien

#4 Reis met lokaal vervoer

In de lokale boemeltrein of –bus leer je een land en zijn inwoners pas echt kennen. Mensen nemen hun hele hebben en houden mee en als het enigszins kan delen ze verhalen en foto’s met je, over hun leven. Of ze vragen je het hemd van het lijf over dat van jou. Meer dan eens ontmoetten we een buschauffeur en zijn conducteurtje die wonen in hun bus en voor hun levensonderhoud en dat van hun familie zijn ze compleet afhankelijk van de inkomsten die ze met hun ritjes hebben.

In sommige landen vervangen gedeelde taxi’s het openbaar vervoer deels en voor deze mensen geldt hetzelfde. In sommige landen is héél lokaal vervoer beschikbaar, zoals in Roemenië, waar we geregeld met paard- en wagen hebben gereisd.

In de lokale boemeltrein of –bus leer je een land en zijn inwoners pas echt kennen

#5 Volg een workshop

Het aantal workshops dat je als toerist op je bestemming kunt volgen groeit nog steeds. De keuze is reuze en vaak zijn dit soort workshops fijne manieren om de lokale keuken of gebruiken beter te leren kennen en de lokale bevolking te betalen voor hun diensten. Heb je altijd al beter Italiaans, Indonesisch of Japans willen leren koken, een workshop sieraden maken willen volgen, een cursus Thaise massage willen doen of een Aziatische vechtsport willen leren dan is op reis dé gelegenheid.

#6 Koop lokale souvenirs

Als je een handgemaakt, houten kistje met prachtig houtsnijwerk koopt in de binnenlanden van een Filipijns eiland heb je een origineel en mooi cadeau. Wij vinden het ook echt veel leuker om zoiets mee te nemen dan een in China gemaakt t-shirt met een onnozele tekst of een plastic stuk prullaria. Bovendien heeft nu alleen een lokaal iemand er iets aan verdiend, in plaats van dat hij zijn winst moet delen met een grote Chinese fabriek.

Reizen en locals helpen door lokale souvenirs te kopen

#7 Doe vrijwilligerswerk

Een beetje een inkoppertje, maar dé manier om echt iets voor iemand te betekenen is door geen geld maar tijd te geven en vrijwilligerswerk te doen. Wees je er bewust van dat je veel tijd zal moeten investeren als je serieus iets wilt betekenen en overweeg of je daadwerkelijk iets kan bijdragen bij de vorm van vrijwilligerswerk die je kiest! Sommige projecten zijn mooi te combineren met een reis. Zo kun je bijvoorbeeld helpen met koken voor de allerarmsten in Quito, Equador. Als je vooraf je vrijwilligerswerk regelt leg je jezelf wel al vast aan een bepaald reisschema, zodat je wat minder flexibel bent. Daar staat tegenover dat de meeste organisaties je heel goed voorbereiden en alles voor je regelen, wat dan weer erg fijn is. Er is wel verschil in hoe lang je beschikbaar moet zijn voor een project, maar bij Go-Local bieden ze verschillende projecten aan waar je al vanaf 5 dagen welkom bent.

Let op dat je een organisatie en een vorm van vrijwilligerswerk kiest waarbij het belang van de ander voorop staat en niet het belang van de organisatie die haar portemonnee graag zo snel mogelijk vult (al dan niet ten koste van de lokale bevolking).

Vrijwilligerswerk is een voor de hand liggende manier van reizen en locals helpen

Een andere manier om vrijwilligerswerk te doen is door tijdens je reis in een land je ogen en oren goed open te houden en te kijken waar je hulp nodig is. Op die manier blijf je flexibel omdat je nog niks hebt vastgelegd en zo betaal je ook geen deelnamekosten vooraf. Zo belandden we jaren geleden in Cambodja in een weeshuisje (iets wat we tegenwoordig niet meer zouden kiezen!) en recent in India bij een project dat kansarme kinderen en jongeren met een beperking helpt in dagbesteding en uiteindelijk een stage- of werkplek.

Kijk vooral ook naar wat jij kunt bijdragen en wat je kennis en expertise zijn. Vanuit mijn werk als leerkracht draai ik weleens mee op een lokale school om de leerkrachten te helpen of door materialen te maken of aanschaffen die voor de klas of een aantal kinderen nét een verschil kunnen maken. In Laos zijn we betrokken bij een boekenproject dat kinderen, zonder wat voor persoonlijke bezittingen dan ook, de trotse eigenaren maakte van een mooi, kleurrijk kinderboek. Ongetwijfeld is het Big Brother Mouse Project in Luang Prabang, het best doordachte en best uitgevoerde lokale project dat we ooit met eigen ogen gezien hebben. Je kunt hier ook een paar uurtjes per dag als vrijwilliger Engels praten met lokale kinderen, om hun Engelse taal te verbeteren. Het nevenproject “Big Sister Mouse” vinden we trouwens minder geslaagd, maar daarover een andere keer meer.

Vanuit mijn werk help ik graag met onderwijs daar waar dat nodig is

#8 Vraag iemand wat hij nodig heeft

Je kunt nog zulke goede bedoelingen hebben en denken te weten wat iemand nodig heeft, maar misschien zie je dat met je Westerse kijk op dingen wel helemaal verkeerd. Een t-shirt vol gaten en met smeer van boven tot onder kan je spontaan doen besluiten voor dat straatkind een nieuw shirt te kopen. Als je het gevraagd had zou misschien blijken dat hij dat shirt alleen aan heeft omdat hij zijn nieuwe shirt niet vies wilde maken en is hij ook eens geen straatkind, maar toevallig mooie steentjes aan het zoeken aan de rand van de weg. In ontwikkelingslanden zijn dingen vaak anders dan je ze ziet. Zo gaan sommige kinderen in de ochtend naar school, om ’s middags op de stoffige grond te zitten helpen in een geïmproviseerde werkplaats van een familielid. Jij ziet extreme armoede, terwijl het gezin op deze manier misschien de boel prima redt, maar ze deze maand net geen geld hadden voor nieuwe schriften voor de kinderen. Vraag wat nodig is en geef alleen dat. Mensen hebben er meer aan om zichzelf te leren redden, dan om te leren hun hand op te houden.

Soms is iets anders dan je denkt, dus vraag wat iemand nodig heeft

#9 Neem de tijd en luister!

Als je iemand iets vraagt is het goed om ook naar het antwoord te luisteren. En te controleren of je dat antwoord goed begrepen hebt. Door culturele verschillen kun je vaak iets heel anders horen dan de ander bedoeld heeft.

Neem echt de tijd om de ander te leren kennen en laat je camera eerst achterwege. Foto’s maken voor thuis kan altijd nog. Proef liever de sfeer, laat je vertellen over de omgeving, de bijzonderheden daar of speciale gebruiken waar je rekening mee moet houden. Foto’s of kaarten van je eigen land zijn altijd een leuke ijsbreker en hebben ons meer dan eens leuke gesprekken, met handen en voeten, opgeleverd.

#10 Zorg dat jouw hulp geen negatief effect veroorzaakt

Met de beste bedoelingen om locals te helpen op reis kan jouw hulp soms een heel ander effect hebben. Dat het uitdelen van pennen en snoep meestal leidt tot hordes roepende en trekkende kinderen is inmiddels wel redelijk bekend. Ook weten de meeste mensen nu dat die snoepjes zorgen voor rotte tanden bij kinderen die geen tandenborstel hebben en nooit een tandarts bezoeken. Toch zijn er nog een aantal andere dingen om op te letten als je wilt reizen en locals helpen onderweg.

Het starten van een bibliotheekje is een fijne manier om veel kinderen van jouw inspanningen te laten profiteren

Denk goed na over waar je helpt en kijk goed of het een project is dat daadwerkelijk een probleem oplost in plaats van een probleem te creëeren. In Cambodja is er sinds het land meer toeristen krijgt een ware wezen-industrie ontstaan, waar kinderen die nog gewoon een vader en/of moeder hebben worden misbruikt om rijke toeristen aan te trekken die goed willen doen. Doordat al die vrijwilligers komen en gaan is er weinig controle op wat er daadwerkelijk met de kinderen gebeurt en de kinderen die zich aan vrijwilligers hechten worden keer op keer teleurgesteld. Ook wij hebben hieraan uit onwetendheid meegedaan. Het weeshuis dat wij in 2008 bezochten was een heel klein en eenvoudig project, maar is inmiddels uitgegroeid tot een huis waar zelfs vrijwilligers kunnen overnachten en het kleine weeshuisje van toen heeft nu 2 eigen scholen met computers, naaimachines en eigen leerkrachten. Zeker niet perse negatief, maar voor buitenstaanders lastig te beoordelen welk project hulp nodig heeft en welk gewoon een goedlopend bedrijf is.

Geef nooit geld, maar geef je tijd of, als het nodig is, geef spullen. Door deze spullen in het land zelf te kopen en niet van thuis mee te nemen heeft de lokale middenstand ook weer wat inkomsten. Geef je spullen via een lokale instantie (bijvoorbeeld ene school) of een lokaal iemand, die weet wie die spullen écht nodig heeft.

Reizen en locals helpen: geef tijd geen geld

Help op een manier die bij jou past en bereid jezelf goed voor. Zoek informatie over de plekken die je bezoekt en de organisaties waarmee je in zee gaat, dit helpt teleurstellingen voorkomen. Volg je hart en doe waar jij je goed bij voelt! Of dat nou een vijfsterrenhotel is, waarbij je enige contact met de lokale bevolking het meisje bij de poort is van wie je een armbandje koopt, of dat je in één van de slums van Mumbai gaat overnachten om de lokale jeugd Engelse les te geven. Het is jouw reis en alleen jij kan bepalen wat jouw manier is. Veel plezier!

Op de hoogte blijven van alle updates? Volg mij dan op Facebook.

Ga naar al mijn Persoonlijk blogs, of kies een andere bestemming »