Sidhpur ziet weinig toeristen. Bezoekers uit het buitenland komen er al helemaal vrijwel nooit. Dat is meer dan duidelijk te merken, tijdens onze struintocht door deze vergeten stad vol historische parels in Gujarat. Bij toeval ontdek ik het bestaan van Sidhpur, dat ook wel als Siddhpur geschreven wordt. Ooit was dit een bloeiende handelsstad, zoals de indrukwekkende, rijkversierde koopmanshuizen in pastelkleuren wel doen vermoeden. Die tijd lijkt lang vergeten. De stoffige straten van het stadje zijn niet eens overal verhard. We hebben echt het gevoel ontdekkingsreizigers in een cowboystadje te zijn, hier in het noorden van Gujarat. Reis je mee naar Sidhpur?
Aankomst in Sidhpur bij het “Huis met 365 ramen”
Wij zijn voor ons bezoek aan Sidhpur op zoek naar de meest interessante lokale stammen rond Abu Road. Er is niet veel openbaar vervoer tussen Abu Road, in het zuiden van Rajasthan, en Patan, onze eerste bestemming in Gujarat. Daarom besluiten we een auto met chauffeur te huren voor een dag. Zo kunnen we onderweg stoppen op plekken die we de moeite waard vinden. Eén van de plekken die ik vind op de route van Abu Road naar Patan is Sidhpur. Deze stad schijnt straten vol prachtige, historische koopmanshuizen te staan. Meer weet ik er niet van, maar de paar foto’s die ik online vind zien eruit alsof je in Sidhpur een reis in de tijd maakt. Voor mij is dit een reden om te vragen ook een stop in dit stadje te maken.
Dawoodi Bohra – de historische koopmanshuizen van Sidhpur
Na een stop in een Bhil en Gharasia dorpje op het plateland op de grens van Rajasthan en Gujarat, rijden we in één keer door naar Sidhpur. Zoals zo vaak in India, heeft ook dit keer onze chauffeur een dubbele agenda. We rijden wat heen en weer in één bepaalde straat, waar ik het eerste indrukwekkende gebouw zie: het zogenaamde “Huis met 365 ramen”. Al gauw weten we wat de reden van het wispelturige omkeer-gedrag van onze chauffeur is: “my friend” wijst hij. Zodra we geparkeerd zijn hebben hij en zijn vriend geen aandacht meer voor ons. We spreken af om elkaar 1 of 2 uur later op dezelfde plek weer te ontmoeten.
Gevonden! Geweldig mooie, pastelkleurige koopmanshuizen
Het “Huis met 365 ramen” is niet direct wat ik mooi vind. Toch heeft de staat van verval en de leegte van het Art enorme Deco bouwwerk uit 1938 wel wat. Het straalt een treurigheid uit die niet lijkt te passen bij het kleurrijke India waar we net doorheen zijn gereden. Er zijn inderdaad veel ramen. Of ‘t er 365 zijn heb ik niet geteld. We verlaten de kruising waar het gebouw staat, om op zoek te gaan naar de Dawoodi Bohra, de koopmanshuizen van de Shia Moslim gemeenschap. Die enorm hechte gemeenschap migreerde naar Sidhpur ten tijde van economische voorspoed.
Het huis met de 365 ramen en details van gebouwen in de omgeving, Sidhpur
De diepe huizen van 3 of 4 verdiepingen die ze hier bouwden, doen haast Europees aan en zijn allemaal binnen dezelfde paar jaren gebouwd. Doordat de koopmansfamilies van deze Moslimgroep zo hecht was, lieten ze hun huizen allemaal in dezelfde wijk bouwen. De binnenmuren delen ze meestal met hun buren. Er eentje tussenuit halen is daardoor lastig. Nadat het economisch allemaal minder ging in dit deel van Gujarat, zijn de families verder getrokken. Hun huizen hebben ze achtergelaten, maar zijn nog wel hun eigendom. Een heel enkel huis lijkt recent opnieuw onderhouden. Er zijn glimmende, nieuwe leuningen naast de trap en ergens staat zelfs een groene plant.
De eerste 2 straten die we door lopen, zijn niet heel bijzonder. Er staat een enkel historisch pand, maar verder zijn het normale straten in een Indiase stad. Hoewel de straten voor Indiase begrippen niet erg druk zijn. Als we weer een hoek omgaan staan we even stil. We hebben in Rajasthan en Shekhawati ook bijzondere Haveli’s gezien, maar dit is van een hele andere orde. De pastelkleurige huizen zien eruit alsof ze allemaal tegelijk, in alle haast, verlaten zijn. Niet alleen de huizen zijn leeg, ook de straten zijn stoffig en eenzaam. Een blad van een oude krant waait door het zand. Er bekruipt me een gevoel dat ik een oude Western film ben binnengestapt. Eén enkele Moslim man fietst de straat in. Piepend trapt hij ons voorbij en verdwijnt weer uit het zicht.
Cowboystadje Sidhpur met al haar verlaten koopmanshuizen
Sidhpur is écht een pareltje
Als we de straat verder in lopen, zien we dat elk huis uniek is, maar toch ook weer hetzelfde. We zien puntdaken, sierlijke balkons, zuilen en versierde deuren en ramen. Er wordt veel hout gebruikt, bijvoorbeeld voor de luiken en rasters voor de ramen en er zijn schitterende Islamitische, geometrische patronen. Zowel aan de linker- als aan de rechterkant van de straat is een lange rij huizen, elk met het bouwjaar in een gevelsteen, de meesten tussen 1915 en 1918. Elk huis is geschilderd in een eigen kleur. Steile trappen gaan vanaf de straat naar een klein stoepje voor de voordeur. De grotere huizen hebben een balustrade naast hun deur. Ik kan de voormalige bewoners bijna voor hun deur zien zitten, met een krantje, de laatste roddels delend met de buurman en ondertussen de gebeurtenissen op straat observerend.
Het is goed te zien op dat de Shia van Sidhpur een zeer rijke gemeenschap vormen, die zich momenteel hebben gevestigd in bloeiende steden als Mumbai en Ahmedabad, of zelfs in het buitenland. Terwijl sommige families hun leegstaande haveli’s eens per jaar bezoeken, hebben anderen beheerders aangesteld voor controle en onderhoud.
Sommige gebouwen en straten van Sidhpur doen je denken dat je in een spookstadje bent beland
Een bezienswaardigheid op de markt
We zijn wel een half uur bezig om van de ene kant van de straat naar de andere te komen. Elke paar meter staan we opnieuw stil. Zo nu en dan passeert een eenzame motorrijder, een handkar, een auto. Elke bestuurder mindert vaart en verdraait z’n nek om ons te bekijken. Een groepje jongetjes komt om een hoekje kijken en loopt een tijdje mee. Aan het einde van de straat is de markt. Recht boven de kraampjes zijn de 3 mooiste herenhuizen die we tot dan toe gezien hebben. Even verderop staat nog een vierde pareltje. Een schilder is boven bezig de kozijnen te verven. Dat gaat uiteraard op z’n Indiaas, zonder beveiligingsmaatregelen. Wij kijken in stilte naar hem en de huizen. Ronde en hoekig gevormde erkers van hout, met kleine details en glas in lood pronken hoog boven de wat slaperige markt. Slaperig tot ze ons en onze meiden in het oog krijgen.
Druk is het niet, zelfs hier op de markt. We vallen dus ook wel op, met onze blonde meiden. We krijgen thee en fruit aangeboden van de kooplui en de vrouwen blijven stil staan met hun aankopen op hun hoofd. Terwijl wij langzaam over de markt lopen, stijgt de belangstelling. Een oud dametje kijkt zelfs nieuwsgierig van achter een raam in één van de mooie huizen naar beneden.
De markt en de schitterende, extra dure huizen er omheen, in Sidhpur
Wij kijken op onze beurt onze ogen uit bij de ijscoman. Zijn ijsjes van geschaafd ijs en kleurstof zijn ware kunstwerken. Op een bordje worden behalve het chemisch gekleurde ijsschaafsel ook allerlei zoetigheden en cashewnoten toegevoegd. Met een grote glimlach biedt hij onze kinderen zo’n geweldig ijs aan. Die zijn onmiddellijk groot fan. Bij ruim 35 graden is zo’n verkoelende lekkernij extra welkom.
gastvrijheid! Multi culti ook: met ‘t kleurpoeder van Holi nog in je haar ijs eten bij de Moslim ijsman
Meer schitterende, historische parels en een kijkje binnen
Vanuit de markt lopen we een ander wijkje binnen. Ook hier hebben de huizen dezelfde pastelkleuren. De verf is alleen nóg wat meer afgebladderd en de huizen zijn breder of hoger, afhankelijk van de straat. Ook hier lezen we de namen op de bordjes: Saifee Manzil is keurig opgeknapt, de huizen in de rest van de straat niet. Een blok verder zien we weer huizen met exact dezelfde bouwstijl als de eerste straat. Deze zijn alleen nóg uitbundiger versierd met houten, gekleurde details. Ook hangt hier en daar nog een oud uithangbord. Bij één ervan staat de voordeur open. Een werkman komt naar buiten. Ik trek de stoute schoenen aan en vraag of ik binnen mag kijken. Het mag! De oude, stenen vloer is schitterend, net als de volledig houten trap met rijkversierde leuning. Er staan nog een aantal hele oude meubels in het huis. Foto’s maken mag niet. De werkmannen weten niet of de eigenaar dat goed vindt. Die woont in Ahmedabad, vertellen ze.
Als we verder lopen en aan het eind van de straat komen, hebben we ons cowboystadje verlaten en staan we plotseling weer in India. Nog een paar oude koopmanshuizen, kleiner en slechter onderhouden, met minder kleur ook en sommigen deels geslopt. En dan de normale, schamele buitenwijk van een stadscentrum. Hordes kinderen en dames die de was ophangen bekijken ons met belangsteling. Wij hebben vandaag alleen meer interesse in de architectuur van het bijzondere Sidhpur. We draaien om en lopen de oude koopmanswijk weer in.
straatbeeld in Sidhpur – India is nooit ver weg
Verdwaald? Kwijt? Gekidnapt?
We krijgen werkelijk geen genoeg van al die mooie kunstwerken van huizen. Inmiddels heeft elk druppeltje vocht ons lichaam wel verlaten, in de droge, stoffige woestijnstad die Sidhpur ook gewoon is. We kopen drinken en een snack bij één van de winkeltjes rond de centrale markt. We ploffen neer op een stoepje en slaan de naar huis kerende marktbezoekers gade. De eigenaar van de winkel komt naar ons toe met 2 extra flessen drinken. “Gift, gift” zegt hij breed lachend. Hoe gastvrij en enthousiast de mensen in India altijd ook zijn, zo gul en vrijgevig als hier in Sidhpur hebben we ze toch nog nergens gezien. We zijn echt een beetje overdonderd.
We vragen ons net af of we misschien de eerste Europese bezoekers met kinderen zijn die het stadje ziet, als het raampje van een passerende auto omlaag gaat. We herkennen onze chauffeur en zijn vriend. Ze zijn blijkbaar al een tijdje naar ons op zoek en maakten zich zorgen, haha. Nee hoor, we zijn niet verdwaald of gekidnapt, we zijn overladen met eten en drinken en zwaar onder de indruk van Sidhpur. Lachend stappen we op de achterbank, op weg naar Patan, onze eindbestemming van vandaag. Nog één keer kijken we achterom, naar deze stad die ons hart gestolen heeft.
Nog wat laatste straatbeelden van Sidhpur
Bereikbaarheid en accommodatie Sidhpur
Sidhpur ligt in het Noorden van Gujarat, zo’n 100 kilometer van Ahmedabad. Overnachten in Sidhpur kan in zeer lokale hotelletjes, maar ik verwacht dat de kwaliteit niet geweldig zal zijn. Wij kiezen ervoor om te slapen in Patan, een klein uurtje verderop. Tussen Patan en Sidhpur rijden regelmatig lokale bussen.
Lees meer over Azië:
