Mensen fotograferen in Marokko is net even wat anders dan mensen fotograferen in Europa of de meeste plekken in Azië. De Marokkanen zijn ongelooflijk vriendelijk en soms ook kleurrijk, maar gaan meestal niet zo graag op de foto. In dit blog deel ik niet alleen handige info over straatfotografie en de cultuur en mensen in Marokko, maar je vindt hier ook tips over hoe dat aan te pakken. Hoe lukt het jou ook om straks thuis te komen met de mooiste foto’s uit Marokko?!
Mijn belangrijkste tip voor het fotograferen van mensen in Marokko
Net als overal ter wereld zijn ook in Marokko mensen net even wat bereidwilliger en vriendelijker als je een praatje met ze maakt en oprechte interesse in ze toont. Voor mij altijd het eerste dat ik in een land doe: zien hoe de mensen leven en proberen leuke contacten te maken. Doe dat ook gewoon op het moment dat je de meest fotogenieke oude mannetjes samen thee ziet slurpen in de medina, of voor het eerst een schitterende nomadenfamilie tegenkomt in de woestijn.
Natuurlijk wil je deze mensen graag onmiddellijk fotograferen
Natuurlijk wil je het liefst die camera grijpen en de mooiste foto’s maken, maar zo werkt dat niet. Stel je voor dat jij nietsvermoedend met je vrienden of familie zit te kletsen en er steekt ineens iemand een camera in je gezicht. Daar word je toch niet blij van?
Heb je gevraagd om een foto te maken en is het antwoord “nee”? Accepteer dat. Ik ben dol op mensen fotograferen tijdens hun dagelijkse bezigheden en doe er alles aan om juist daarvan mooie foto’s te maken. Het geeft me een uniek inkijkje in de lokale cultuur en dat wil ik graag vastleggen. Voor mezelf en natuurlijk ook om te delen met jullie. Soms is het resultaat dat er geen foto komt, omdat de persoon “nee” zegt. Vaak heb ik dan alsnog een leuk gesprek gehad, dus nog steeds een mooie ervaring rijker. Ik maak dan altijd gauw een foto in mijn hoofd, van het moment.
Ik ben dol op mensen fotograferen bij hun dagelijkse bezigheden, zoals deze Berberfamilie
Waarom mensen in Marokko vaak foto’s weigeren
Soms gaat het mis. Zo probeerde ik eens een foto te maken van het spel van licht en donker op het landschap in de Atlas, terwijl daar ook twee dames met een ezeltje liepen. Gauw trokken ze hun hoofddoek voor hun gezicht, terwijl ze enorm begonnen te schreeuwen, met opgeheven vuist. Andere keren heb ik juist geluk.
Als ik in Essaouira klaar sta om een fotogenieke kruising van steegjes vast te leggen, komen er uitgerekend dan twee mannen de hoek om. “Klik” zegt dan mijn camera, terwijl ik beleefd met “Salam” groet. Of ze zich niet bewust zijn van de foto, of er gewoon geen moeite mee hebben weet ik niet. Gezellig kletsend lopen ze verder. Die twee mannen zijn een uitzondering, hoewel mannen nog iets vaker positief reageren op een camera dan vrouwen.
Geluk: op de juiste tijd op de juiste plek, samen met de juiste mensen
Marokko is een islamitisch land, waar de meeste mensen nog enorm hechten aan traditionele waarden en overtuigingen vooral op het platteland. Ze zijn erg gesteld op hun privacy en willen als vrouw meestal al helemaal niet in beeld gebracht worden. Ze zijn bang voor reacties van hun man en familie.
Dan zijn er ook nog genoeg mensen in Marokko die vrezen voor de vloek van het boze oog. Ze zien poseren voor een foto als opscheppen met hun looks en succes. Dat kan dan leiden tot een jaloerse of negatieve blik van anderen, die kan leiden tot ongeluk en rampspoed. In steden en bij de toeristische trekpleisters hebben mensen er soms ook gewoon genoeg van om al jarenlang dagelijks door toeristen stiekem of per ongeluk gefotografeerd te worden.
Inmiddels heb ik tóch best een heel aantal vrouwen mogen fotograferen in Marokko
Maak je toch een candid foto, doe dat dan ook echt candid
Ook al is mensen fotograferen in Marokko een grotere uitdaging dan in de meeste andere landen, met een grote glimlach en een flinke portie vriendelijkheid kom je vaak toch een heel eind. Drukke straten en markten, zoals bijvoorbeeld in Marrakech, zijn dé plek om spontane foto’s te maken. Geposeerde portretten zijn niet zo mijn ding, dus de markt is perfect om de Marokkanen in een natuurlijke setting te fotograferen. Als het even kan maak ik oogcontact en gebaar ik met mijn camera. Vaak is het zó druk dat mensen je helemaal niet zien.
Het kan heel effectief zijn om dan met een zoomlens van een afstand échte candid foto’s te maken. Zo verstoor je het tafereel niet en krijg je de meest natuurlijke foto’s. Zorg er tijdens het maken van de foto’s voor dat je echt niet opvalt, want om eerder genoemde redenen kan een stiekeme foto tot flink boze reacties leiden. Tóch benader ik de persoon die ik gefotografeerd heb als het even kan, zodra ik klaar ben met foto’s maken. Ik vraag achteraf alsnog of ze het goed vinden dat ik de foto gemaakt heb. Een enkele keer krijg ik een boos gezicht, een snauw en stel ik meteen voor de foto’s te verwijderen. Vaker vinden mensen het wel okee, soms wat schoorvoetend, en hebben we alsnog een leuk gesprekje.
Candid foto’s ogen vaak natuurlijker, maar sommige modellen zijn lekker spontaan
Maak een foto van de activiteit
Markten zijn perfecte fotolocaties, want zo fotografeer je bovendien een activiteit en niet alleen de mensen zelf. Mijn ervaring is dat mensen het vaker okee vinden om gefotografeerd te worden als je dat vastlegt wat ze aan het doen zijn. Ik begin vaak met een foto van alleen de handen, die een kleed weven, hout bewerken, leer looien of wol spinnen. Na die eerste foto’s vinden mensen het vaak okee als je ook één foto maakt waar ze zelf opstaan. Houd altijd oogcontact, om te zien of ze er happy mee zijn of niet.
En is de activiteit gerelateerd aan de verkoop van een product, dan is er een nog grotere kans dat ze het wel prima vinden dat je een fotootje maakt. Stel wel vooraf je camera al in op de juiste settings, want vaak merk ik al na de eerste foto dat ze onrustig worden en na een tweede is het eigenlijk altijd wel gedaan met de pret. Dan wordt meestal duidelijk dat ze nog meer foto’s niet op prijs stellen.
Verkopers vinden het vaak geen probleem om te poseren als je eerst een praatje maakt
Maak foto’s met je kinderen
Marokkanen zijn dol op kinderen. Reis je naar Marokko met kinderen, dan heb je een streepje voor en zijn gastvrijheid en hulpvaardigheid nóg groter dan anders. Ook zijn mensen geregeld wel bereid om met onze kinderen samen op de foto te gaan en dan daarna ook één fotootje zonder hen. De vrouwen die we in de medina van Asilah tegenkomen zijn zó weg van onze blonde jongste dochter, dat ze niet eens hebben gemerkt dat ik foto’s maakte terwijl ze haar begroetten. Als onze meiden spelen met de lokale kinderen, biedt dat vaak ook weer leuke foto-mogelijkheden.
Kinderen in Marokko gaan vaak veel liever op de foto dan hun ouders. Vraag die ouders wel altijd om toestemming, liefst vooraf, zoals je dat ook graag zou willen als iemand foto’s van jouw kinderen maakt.
Mensen vinden het vaak prima als je foto’s van ze maakt met je kinderen
Heb je geen kinderen? Het helpt soms ook om eerst een selfie te maken. Dat voelt wat minder spannend voor de ander en is vaak onderdeel van het gezellige gesprek dat je samen hebt. Na één of twee selfies stel je dan voor om nog één foto van alleen de ander te maken. Bedenk direct goed hoe je de foto wilt nemen en zorg voor de juiste instellingen, want je hebt maar één kans. Het is echt onwaarschijnlijk dat iemand in Marokko in het openbaar meer dan één of twee foto’s van zichzelf laat maken.
Geef je wel of geen fooi
In veel landen is het de standaard om een fooi, ook wel baksheesh genoemd, te geven voor kleine diensten. Ook als je mensen wilt fotograferen is het niet ongebruikelijk dat mensen je om geld vragen in ruil. In Marokko kom ik dit zelden tegen. Dat zal zeker anders zijn als je op Djamaa El Fnaa probeert foto’s te maken van de straatverkopers, de slangenbezweerders en de mannen met de aapjes aan kettingen. Zij leven van die fooien. Op andere plekken is het niet gebruikelijk om geld te vragen, waarschijnlijk omdat de meeste mensen zichzelf zelden laten fotograferen. Ik geef ook veel liever tijd en gezelligheid, wat bijna altijd wederzijds lijkt.
Liever tijd en gezelligheid, zoals hier in het Atlas gebergte
Eén keer liepen we in de Fint oase een vrouw alleen tegen het lijf. Op mijn vrij plotselinge en spontane vraag of ik haar mocht fotograferen antwoordde ze dat het wel mocht als ik haar wat geld gaf. Ondanks dat ik dit normaal niet doe, ben ik hier overstag gegaan. De omgeving, de dame in kwestie en het licht waren té mooi en er waren geen andere mensen in de buurt. (Het is de foto van de dame met het groenvoer op haar rug, verder naar boven)
Bedenk dat geld geven (zeker ook aan kinderen) bedelen in de hand werkt, met alle gevolgen van dien. Eén van dé redenen waarom ik ook nooit snoep en andere spulletjes weggeef aan kinderen. Overigens zijn kinderen vaak al enthousiast genoeg om bezoekers te zien, zeker in de afgelegen dorpjes in de Atlas en de Sahara. Iets geven is helemaal niet nodig en ook hier geldt: tijd is voldoende om te geven, lekker samen plezier maken is veel leuker!
Atlas of Sahara, jong of oud: samen plezier maken is veel leuker!
Gewoon doen!
Vind je het na het lezen van dit blog spannend om mensen te fotograferen in Marokko? Nergens voor nodig, gewoon doen. Het ergste dat je kan gebeuren is dat ze “nee” zeggen, maar je zult je verbazen hoeveel leuke contacten je opdoet als je spontaan op mensen afstapt. Het heeft ons al in heel wat leuke, onverwachte situaties gebracht, bijzondere kijkjes in de cultuur die we anders nooit gehad hadden.
