Er is zoveel te doen op Bali dat het lastig lijkt om te kiezen uit al die bezienswaardigheden. Wij verbleven op drie verschillende plekken op Bali en vóór vertrek had ik behoorlijk last van keuzestress. Op de meeste plekken komen we slechts één keer en daarom wilde ik de mooiste plekken van het eiland zeker niet missen. Ik hou van onontdekte plekjes, die niet platgelopen worden door hordes toeristen en die zijn op Bali steeds lastiger te vinden. Toch vonden we een aantal hele mooie. Met mijn tips kun jij ook, naast de highlights, al die minder bezochte bezienswaardigheden ontdekken. Wat je ook gaat doen op Bali, zorg ervoor dat je niet te veel in je reis propt, want jezelf verplaatsen over het eiland houdt langer op dan je denkt.
Bezienswaardigheden in het Oosten van Bali
Bali is tegenwoordig bepaald geen onontdekte parel meer. Toch zijn er echt nog plekjes te vinden die nog de authentieke sfeer ademen, van voor de tijd dat het toerisme haar intrede deed. De omgeving van Sidemen, in het oosten van Bali, is zo’n plek. De jungle, die de rijstterrassen omgeeft, is al een bezienswaardigheid op zichzelf. Overal bloeien de meest kleurrijke bloemen en alle tinten groen zijn vertegenwoordigd. Een wandeling door slaperige dorpjes en een landschap vol heuvels met rijstterrassen is een fijne kennismaking met deze regio. Gegarandeerd kom je tijdens je wandeling hier of daar een kleurrijke ceremonie tegen.
Rondom Sidemen is genoeg te doen om het echte Bali te ontdekken
Andere bezienswaardigheden die je op dit stukje Bali echt niet mag missen zijn het Waterpaleis Tirta Ganga en het andere waterpaleis. Ondanks dat Tirta Ganga behoorlijk druk bezocht wordt, is dit iets wat je zeker moet doen op Bali. Koop net als de locals een zakje visvoer en loop via de stapstenen tussen de enorme koi karpers door naar de overkant. Loop ook zeker even helemaal achterin naar de rode, bakstenen poort met de draken ervoor. Dit hoekje vond ik echt het meest fotogeniek van heel het waterpaleis. Alsof je persoonlijk een eeuwenoude tempel in de jungle ontdekt, zo voelt het, op dit stille plekje.
Niet ver van Tirta Ganga ligt een veel minder bekend complex, het Ujung waterpaleis. Schitterende tropische tuinen en de mooiste Balinese bouwwerken. Het uitzicht over zee krijg je er gewoon gratis bij.
Wil jij ook wat gaan doen op Bali en bijvoorbeeld bovenstaande bezienswaardigheden op een dagtrip bezoeken? Dan kun je overal chauffeurs regelen voor een dag. Een gangbare prijs is 500.000 tot 600.000 voor de dag, afhankelijk van de afstand. Een fooi achteraf wordt zeer gewaardeerd.
Het veel minder bekende waterpaleis, Ujung
Nog wat verder naar het Noordoosten ligt nog één van de meer toeristische bezienswaardigheden van Bali. Pura Lempuyang is een plek die dankzij Instagram in korte tijd razend populair is geworden. Ik begrijp zeker waarom. Het uitzicht op Mount Agung is werkelijk fenomenaal. Op een heldere dag dan, uiteraard niet als wij er zijn. 😉 Het totale aantal toeristen dat hier op een dag komt valt misschien nog wel mee. Doordat iedereen dezelfde foto wil nemen voor dezelfde stenen poort, met dat beroemde uitzicht op Mount Agung, is het plaatselijk druk. Er staan in het gunstigste geval tientallen toeristen. Allemaal wachten ze op hun beurt, voor die paar kliks. De rij kan soms wel twee uur lang zijn, vooral rond zonsopkomst. Grote kans dus dat je foto uiteindelijk pas wordt genomen als de zon al een flink stuk omhoog geklommen is. Mijn tip: bespaar je de moeite en kies voor de echt leuke dingen om te doen op Bali.
Erg leuk om een kijkje te nemen is de lokale groente-, fruit- en warenmarkt in Amlapura. Ga vroeg in de ochtend, als de markt op haar levendigst is. Je zult waarschijnlijk de enige toerist zijn, geweldig leuke ervaring. Op minder dan een half uur van Pura Lempuyang.
De lokale markt in Amlapura is een veel leukere ervaring dan Insta-hotspot Lempuyang
Accommodatie Bali Oost
Zelf hebben we bij een hele fijne homestay nabij Sidemen geslapen, een aanrader qua plek en accommodatie zelf. Deze accommodatie met eigen zwembad is andere hele gave optie, die wij als tweede keus hadden. Je betaalt dan net wat meer per nacht. De ligging midden tussen de rijstvelden is fantastisch en je hebt keus uit luxe, tweepersoonskamers, een familiebungalow of familiekamers.
Doen op Bali in en rond Ubud
Een plek die bij velen favoriet is op Bali is Ubud. En niet voor niks. Het is hier prachtig, de sfeer is goed en er is veel te doen en zien. Om te beginnen is er in Ubud, het culturele hart van Bali, veel keus om een voorstelling traditionele dans te zien. Een kookcursus in Ubud is ook een hele toffe optie. Hier leer je lekker Indonesisch koken met recepten uit de eerste hand! Verder zijn er verschillende tempels in en rond Ubud, zoals Goa Gajah en Pura Taman Ayun. Goa Gajah wordt ook wel de olifantentempel genoemd. De mooie, uit de rots gehouwen, stenen poort alleen al is de moeite waard. De uitbundige jungle van de tropisch tuin er omheen, de reusachtige oude bomen en de fontein met haar enorme beelden doen de rest.
Een tempel op Bali die je niet mag missen: Goa Gajah
Pura Taman Ayun bestaat uit een hele serie meru-torens, die door een gracht worden omgeven. De torens, die de bergen voorstellen, waar de Goden wonen, zijn tot elf verdiepingen hoog. Ondanks dat de tempel best druk bezocht wordt is de authentieke sfeer bewaard gebleven.
Eén van de mooiste korte wandelingen van Bali kun je ook in Ubud doen, de Campuhan Ridge Walk. De wandeling is ongeveer twee kilometer lang en voert over een verhard pad midden op een bergkam. Aan beide kanten van het pad is een groene kloof, waar gras, struiken en bomen elkaar afwisselen. De uitzichten zijn na elke heuvel en bocht in het licht kronkelende pad nóg een beetje mooier. Voor wie in deze mooie omgeving wil overnachten in een unieke accommodatie, zijn 2 van deze schitterende ecolodges in Ubud echt vlakbij van de Campuhan Ridge Walk.
Als je een taxi vraagt om je aan de ene kant van de Campuhan Ridge Walk te droppen en aan de andere kant weer op te halen, hoef je dezelfde route geen twee keer te lopen. Loop je de wandeling van Zuid naar Noord, dan heb je het licht vrijwel de gehele dag (schuin) in de rug.
Campuhan Ridge Walk Ubud
Net wat verder weg bevinden zich de Tegellalang rijstterrassen. Deze bijzonder fotogeniek gelegen rijstterrassen zijn net als Pura Lempuyang een beetje te populair geworden door Instagram. Kom vroeg, heel vroeg, als je de plek nog enigszins voor jezelf wilt hebben. Vanaf een uur of tien kun je op de meeste dagen jezelf amper over de smalle paadjes langs de terrassen bewegen. Bovendien wordt je gek van het gegil van de dames, die zichzelf willen laten fotograferen en filmen op de hoge schommels. Zo zonde, dat schijnbaar iedereen dit tegenwoordig wil doen op Bali. Steeds meer van die lelijke schommels staan verspreid over het eiland het landschap te ontsieren.
Vlakbij Tegellalang ligt verder nog één van de meest heilige tempels van Bali: Tirta Empul. Mensen komen van heinde en verre om offers te brengen en zichzelf in het heilige bronwater onder te dompelen. Nog weer een steenworp verderop vind je één van de grootste oude tempelcomplexen van Bali, Gunung Kawi. Alleen al de wandeling over de trappen, van de ingang naar de bodem van de vallei met de tempel, is al super. De weelderige, groene landschappen, met hier en daar een paar intieme rijstterrassen zijn spectaculair. Zelfs in de stromende regen, als wij er zijn, is het prachtig.
Niet voor niets is de natuur zo groen bij Tegellalang en Gunung Kawi
Overal staan eeuwenoude bomen en in het dal stroomt de rivier. Kers op de taart zijn de, uit een en enorme rots gehouwen, stenen beelden. Jammer dat ‘t er zo nat was tijdens ons bezoek, maar het de natuur op dit deel van Bali is natuurlijk niet voor niks zo groen.
Accommodatie Ubud
Omdat iedereen vroeger of later Ubud aandoet tijdens een rondreis over Bali, is er hier ontzettend veel aanbod in accommodatie. Ook hier is slapen bij de mensen thuis een fijne optie, om de minder toeristische kant van Bali te leren kennen en voor een aantrekkelijke prijs te overnachten. Deze vikla bij een lokale familie in de compound is tiptop, met geweldige service, en enorm vriendelijk geprijsd. Er is zelfs een zwembad. Kies je voor meer luxe en heel centraal gelegen, dan is dit resort geweldig, midden tussen de rijstterrassen, maar toch heel centraal gelegen. Kijk alleen uit, mensen schrijven dat ze er eigenlijk nooit meer weg willen!
Bezienswaardigheden in het centrum van Bali
In het binnenland van Bali liggen een aantal bezienswaardigheden die tot een paar jaar terug nog buiten het gebaande pad lagen. Tegenwoordig weten steeds meer mensen hun weg ook naar deze plekken te vinden. Toch blijven ze de moeite van een bezoek waard. De aan populariteit winnende rijstterrassen van Jatiluwih worden door velen de mooiste rijstterrassen van Bali genoemd. Inderdaad zijn de vergezichten over de intens groene terrassenlandschappen super.
De mooiste rijstterrassen van Bali wordt Tegellalang vaak genoemd
Overal tussen de akkers staan palmbomen, bananenbomen en andere tropische vegetatie. Rookpluimen van vuurtjes kringelen omhoog, daar waar gekookt wordt. Boertjes lopen achter hun buffels om het land weer klaar te maken voor de volgende oogst. Jatiluwih is uitgstrekt, maar het meest fotogenieke deel trekt soms veel bekijks. Kom vroeg op de dag, of loop een flink eind van de hoofdweg, om de tourgroepen achter je te laten.
Overigens is het niet toeristische Bali nooit ver weg in dit deel van het eiland. Volg de kleine slingerweggetjes richting Purah Batukaru en je passeert rijstboeren die amper toeristen zien. Hier is het leven nog niet veel veranderd sinds vorige eeuw. Ook de tempel zelf, hoog op een heuvel in dichte jungle, is een authentieke plek om te bezoeken. Hier vind je echte rust, tenzij je op een dag komt dat er een ceremonie plaatsvindt natuurlijk.
Soms vind je vlakbij de highlights toch een stukje onontdekt Bali
Als er één ding is dat je echt moet doen op Bali, dan is het wel een paar dagen de omgeving van Munduk verkennen. Vanuit je accommodatie wandel je zo door de kruidnagelbossen en door de meest fotogenieke rijstlandschappen naar kleine dorpjes en watervallen. Hier is de natuur op haar groenst en de frisse berglucht op haar schoonst. Ten oosten van Munduk liggen verschillende bezienswaardigheden die je met eigen vervoer prima op een dag kunt combineren. Zo is er bijvoorbeeld het serene Tamblingan Meer, met haar spiegelgladde wateroppervlak. In het water van het Tamblingan meer staat een fascinerende Balinese tempel, waar je met een roeibootje naartoe kunt varen.
Iets verder naar het Westen is het Buyan Meer één van de toeristische trekpleisters van Bali. Het contrast mer Tamblingan kon niet groter zijn. Ondanks dat ook dit meer door schitterende groene heuvels omringd wordt en de tempels zeker ook prachtig zijn, is het water hier toch minder een schitterende spiegel. Wellicht omdat er zoveel troep in drijft en bootjes af en aan varen. Verwacht grote hordes toeristen, zowel lokale als buitenlandse.
De meren zijn één van de bezienswaardigheden rond Munduk
Accommodatie centrum Bali
Wij vonden Munduk een hele fijne plek als thuisbasis om het centrale deel van Bali te verkennen. Ons eigen guesthouse was zeker niet slecht, maar tijdens onze tochten door en rond Munduk kwamen we leukere plekken tegen. Zo aten wij verschillende keren bij One Homestay, waar je ook kunt overnachten. Je slaapt dan heerlijk rustig, met uitzicht op de groene vallei vol kruidnagelbomen en rijstterrassen, bij een super lieve familie. Vlakbij is Edy Homestay vergelijkbaar, maar net iets prijziger. Ga je echt voor rust, dan is Amartya Puri Green Cottages, in de rijstterrassen wat buiten Munduk, een absolute aanrader. Er is zelfs een fijn zwembad bij en op loopafstand zijn verschillende watervallen.
Zien en doen in het zuiden van Bali
Zelf hebben we het zuiden van Bali gauw verlaten, omdat het toeristische karakter ervan me tegenstond. We hebben daardoor geen van de bezienswaardigheden op dit deel van Bali bezocht. Deels komt dat ook doordat we slechts een maand de tijd hadden voor Java, Bali en Lombok samen. De kans dat we opnieuw naar Bali gaan is klein, omdat het eiland ons te vol en te toeristisch is. Mochten het er toch nog eens van komen, dan zou ik een aantal plekken in het zuiden van Bali alsnog willen bezoeken. De Uluwatu tempel heeft niet alleen een heel bijzondere ligging, op een klif aan zee, er is ook nog eens elke avond een voorstelling traditionele Kecak dans. Een andere tempel in het zuiden van Bali, Tanah Lot, is ook heel bijzonder gelegen. Deze meest gefotografeerde plek van het hele eiland ligt op een rots in zee. Bij laag water kun je er zo naartoe lopen, bij hoog water lukt dat niet. Ondanks dat ’t er druk en toeristisch is, lijkt het me een prachtige plek. Tenslotte liggen de mooiste stranden in het zuiden van Bali, voor veel mensen dé reden voor een bezoek aan Bali. Wij zijn niet van die strandtypes en sluiten af met een hoera voor de vele bezienswaardigheden op Bali.
Met een hoera voor de bezienswaardigheden van Bali sluiten we af
Accommodatie Bali Zuid
Na aankomst op Bali hebben wij op slechts een kwartier van de luchthaven geslapen. In dit relaxte hotel met zwembad en veel groen kun je prima bijkomen van de lange vlucht en een eerste verfrissende duik nemen. Heb je genoeg energie, dan zit je hier ook prima om de twee bekende tempels in het zuiden van Bali te bezoeken. Slaap je liever dichterbij het strand, met een groter zwembad in een fijne tuin, dan is dit resort ook erg fijn en dichtbij de luchthaven.
Bereikbaarheid Bali
Er zijn geen directe vluchten vanuit Nederland naar Bali. De beste deals zijn vaak met Singapore Airlines (via Singapore) of Malaysia Airlines (via Kuala Lumpur). Ook Garuda Indonesia heeft vaak mooie prijzen, met een tankstop in Kuala Namu. Via http://tix.nl vond ik mijn eigen tickets naar Bali, maar lees zeker ook even mijn blog over goedkope vliegtickets vinden voor meer tips.
Op de luchthaven zijn verschillende pinautomaten, waar je met een Nederlandse pinpas geld kunt afhalen. De koers hier is niet super, maar je kunt in elk geval je taxi en je eerste levensonderhoud betalen als je een niet al te groot bedrag pint.
Openbaar vervoer is er amper op Bali. Na aankomst staat er een heel leger aan taxichauffeurs te schreeuwen om je aandacht. Apps als Uber en Grab worden op Bali niet getolereerd. Er is echt een taximonopolie op dit eiland en de prijzen vanaf de luchthaven zijn fors. Als je accommodatie een transfer aanbiedt ben je in elk geval van al het gezeur af, of regel een betrouwbare chauffeur vooraf, die je opwacht.