Champaner is één van de redenen dat wij een paar dagen in Vadodara zijn. Vanuit deze stad in het oosten van Gujarat maak je gemakkelijk een dagtrip naar deze grote verzameling indrukwekkende, archeologische bouwwerken in een schitterend landschap met zelfs prehistorische vindplaatsen. Wij struinen er tussen forten en historische, religieuze gebouwen, woonruimtes en diepe waterputten uit de 8e tot de 14e eeuw. Champaner is de enige Islamitische stad uit het pre-Mogolse rijk. We maken kennis met de lokale bevolking, die tussen de historische bouwwerken leeft alsof het helemaal geen Unesco Werelderfgoed is.
Onontdekte parel Champaner bezoeken
Ondanks dat Champaner een Unesco Werelderfgoed is, zijn de overblijfselen van deze historische stad echt een onontdekte parel. Er is weinig accommodatie in de buurt van Champaner en ondanks dat er een busverbinding is, kun je het beste een dagtrip vanuit Vadodara maken met een auto met chauffeur. Dat is in India heel goed betaalbaar en spaart je de stress van zelf rijden. Ook weet die chauffeur precies waar je moet zijn, want de verzameling historische bouwwerken staat nogal verspreid door het landschap en er zijn verschillende enorme toegangspoorten tot het centrale Champaner fort.
Champaner Archeological Park: onontdekte parel in Gujarat
Vlak voor de toegang tot de Sahar ki Masjid, één van de schitterende moskeeën, staat een huisje voor de kaartverkoop. Hier betaal je, krijg je je tickets en een vage kaart met alle monumenten erop. De kaartjes worden bij alle grote monumenten gecontroleerd. Handig dus om bij de Sahar ki Masjid te beginnen. Van hieruit kun je naar de meeste monumenten makkelijk lopen. Dat is ook wel zo leuk, om het lokale leven tussen de historische overblijfselen te zien… hoewel je chauffeur waarschijnlijk gewend is om klanten voor elke paar passen met de auto te vervoeren. Dat is de manier hoe Indiërs met een chauffeur reizen.
Sahar ki Masjid, een eerste indrukwekkende moskee
De tuin van de Sahar ki Masjid is duidelijk hét welkom in het Champaner werelderfgoed. Het gras is netjes kortgeknipt, net als de heggetjes. Gele bloemetjes aan weerdzijden van het toegangspad geven kleur aan de plek. We zijn onder de indruk van de vijf koepels en de rijkversierde onderkanten van de minaretten aan de onderkant. Ook op een aantal plekken in de voorgevel is nog verfijnd, oud beeldhouwwerk te zien. Binnen zijn we trekken de mehrabs, de koepels en de vele zuilen onze aandacht. Dit gebouw ademt geschiedenis en is een mooie binnenkomer in Champaner.
Sahar ki Masjid is hét startpunt voor een bezoek aan de monumenten van Champaner
De monumenten van het Champaner Archeological Park zijn van 8 uur ’s ochtends tot 5 uur ’s middags open. In de warmere maanden is het slim om zo vroeg mogelijk te beginnen. Wij vinden het na 11 uur al erg warm eind maart.
Langs het lokale leven naar de Jamii Masjid
Vanuit de Sahar ki Masjid is het een paar honderd meter lopen naar de Jamii Masjid, de grote moskee. Onderweg maken we kennis met de lokale bevolking. Dames zitten in de ochtendzon bij te komen van hun drukke huishoudelijke taken. Anderen halen water of doen nog gauw de was bij de waterput, voor de zon écht te heet wordt. Verschillende dames hebben hun oren vol traditionele oorbellen, soms wel 8 per oor! We proberen een praatje te maken, maar daar zijn ze hier duidelijk niet aan gewend. Mensen zijn verlegen en spreken geen Engels.
In Champaner woont de lokale bevolking tussen de oudheden
Jamii Masjid, de grote moskee
De Jami Masjid, de grote moskee, staat bekend als de moskee met de meest verfijnde architectuur. Het heeft 25 jaar geduurd om hem te bouwen, eind 15e eeuw. De Jami Masjid is de perfecte samensmelting van Indio-Islamitische architectuur. Aan de ene kant zijn er de klassieke, Islamitische bogen en aan de andere kant de ramen en balkons in jharokha-stijl, die kenmerkend zijn voor Gujarati en Rajasthani haveli’s. Wij komen binnen via het grote portiek aan de oostkant. Dit super rijkbewerkte bouwwerk met koepel is een geweldige entree.
Door de muur om de moskee heen voelt het een beetje alsof je een paleis betreedt. Twee enorme minaretten en heel veel koepels begroeten ons als we de binnenplaats opstappen. Rondom, langs de muren, zijn sierlijke rijen bogen. We zien dat er steeds stukken zijn aangebouwd, ingestort en hersteld aan de hoeveelheid verschillende designs in beeldhouwwerk, soorten steen en deels verdwenen pilaren en bogen.
Van alle monumenten in Champaner vinden we de Jamii Masjid het mooist
Binnen in de moskee zijn we direct weer onder de indruk van het aantal pilaren en hoe verfijnd de mehrabs en de binnenkanten van de koepels zijn bewerkt. Het dak is fantastisch, met de de typische ontwerpen van een Jain-tempel, zoals we die bijvoorbeeld in Ranakpur hebben gezien. Grappig ook hoeveel we herkennen van details uit de moskeeën in Ahmedabad.
Het boerenleven tussen de monumenten
Als we eindelijk zijn uitgekeken in de grote moskee, besluiten we naar de Kevada Masjid te lopen, een eindje buiten de drukte van de andere monumenten. Het zandpad voert tussen struikgewas door. Duidelijk wordt dit pad dagelijks gebruikt door dorpsbewoners. Ook nu komen we een aantal vrouwen en mannen met hout en zelfs met een koe tegen. Als we bijna bij de moskee zijn, zien we links een boerderijtje. Een dame haalt net water bij de eigen waterput die op het land rond het huis staat. Het water is voor de koe met de enorme hoorns, gebaart ze. Ook neemt ze een emmer water mee naar het huis. Een vader zit in de deuropening met zijn jonge zoontje.
Mooi om te zien: het lokale leven in Champaner
Het boerenleven ziet er hier erg eenvoudig en misschien wel zwaar uit. De gebouwtjes van klei en stro zien er echter keurig uit. Ook de kleding van de familie is schoon en heel. We mogen even binnen kijken en zien dat werkelijk alles met de hand gemaakt is: de bedden, de tafel, alles is van natuurlijk materiaal zelf in elkaar gezet. De koe geeft melk, de kippen zorgen voor eieren. Er staan een paar geiten op stal. Vetpot is het zeker niet, maar deze mensen redden zich zo te zien aardig, met hun dieren, hun landje verderop en een eigen waterput. Jammer genoeg is ook hier een echt gesprek lastig. De mensen zijn echt verlegen en spreken nauwelijks Engels. Toch voelt het allemaal hartelijk en heel welkom.
Kevada Masjid, de moskee buiten de “stad”
Vanaf het boerderijtje hoeven we nog maar een kort pad uit te lopen tot we de Kevada moskee op een heuvel zien staan. De moskee telt twee verdiepingen, maar de middelste koepel is ingestort. Ervoor bevindt zich een prachtige cenotaaf met gecanneleerde pilaren. De pilaren lijken wel steeds uit 2 gestapelde, losse pilaren te bestaan, heel apart. De cenotaaf is gebouwd op een rechthoekig verhoogd platform. De moskee werd gebouwd tijdens de regeerperiode van Mahmud Begada. Doordat het licht door het open dak naar binnen valt kunnen we de details op de pilaren en bij de mehrabs goed zien.
Vanaf de boerderij lopen we door naar de Kevada Masjid
Als jij Champaner op een minder heet moment bezoekt, kun je vanaf de Kevada moskee nog doorlopen naar de Nagina moskee. Het beeldhouwwerk van de cenotaaf schijnt fantastisch te zijn.
De spiraalvormige stepwell van Champaner
Hoewel de meeste watertanks en stepwells (trapputten) in puin liggen, is de spiraalvormige stepwell bij de stadspoort nog schitterend bewaard gebleven. Deze put is kaal en diep. Wij schrikken van hoe plotseling dit enorme gat voor ons opduikt. Een beetje behoedzaam dalen we de trappen af tot het waterniveau. Hier dus geen sierlijke sculpturen, zoals je die in de andere stepwells in Gujarat vindt, bijvoorbeeld Adalaj Vav in Ahmedabad. (voltooid door Mahmud Begada zelf) Ondanks dat het “maar” een gat in de grond is, zijn we gefascineerd door deze plek en we maken veel foto’s, voor we onze weg vervolgen naar Dabhoi.
Indrukwekkend: de spiraalvormige stepwell van Champaner
De tempels op de berg
Voor de meeste Indiërs is het ritje met de kabelbaan naar de tempels op de berg van Champaner de kers op de taart. Wij menen er goed aan te doen een ritje in een Indiase kabelbaan over te slaan, zeker omdat het heetst van de dag inmiddels nadert en je vanaf het einde van de kabelbaan nog een flink stuk zelf heuvelopwaarts moet lopen. Wij zien bovendien hoe de kabelbaan eruit ziet. Hebben we wat gemist? Vraag het een Indiër en die zal zeker bevestigend antwoorden. Wat dan het meest de moeite zou zijn? Kalika Mata, oftewel Mahakali Mandir, is de belangrijkste nog altijd in gebruik zijnde tempel waar pelgrims hun offers komen brengen. Wij rijden liever verder naar Dabhoi, dat wij met onze dagtrip naar Champaner combineren.
