Wandelen op de Utrechtse Heuvelrug – de mooiste korte routes

Wandelen op de Utrechtse Heuvelrug voelt vaak alsof je een beetje in het buitenland terecht bent gekomen. Wie dacht dat je in ons land alleen heuvels kunt zien in Limburg, heeft ’t mis. Om afwisselende, heuvelachtige landschappen te zien en wildlife tegen te komen, hoef je op de Utrechtse Heuvelrug vaak niet eens ver te lopen. Ik deel verschillende routes van maximaal vier kilometer, die je soms onderling kunt combineren tot een langere tocht.

De Utrechtse Heuvelrug

De Utrechtse Heuvelrug is niet voor niets een nationaal park. Hier kun je rust en ruimte opzoeken en genieten van een bijzonder gevarieerd landschap. Samen met de naastgelegen Gelderse Vallei is dit een enorm uitgestrekt natuurgebied, waar je lange, maar ook kortere wandelingen kunt maken. Je vindt de Utrechtse Heuvelrug tussen Utrecht en Amersfoort. Naast de natuur kom je er ook cultuur tegen, in de vorm van prachtige kastelen, zoals kasteel Sterkenburg, kasteel Moersbergen, kasteel Amerongen en Slot Zeist. Ook de historische takaksschuren kun je tijdens je wandelingen van dichtbij bekijken. Wist jij dat er ooit tabak verbouwd werd in Nederland?

Gevarieerde natuur en tabaksschuren Utrechtse Heuvelrug

Variatie op de Utrechtse Heuvelrug in de Kaapse Bossen

De Kaapse bossen zijn een populaire plek om te wandelen op de Utrechtse Heuvelrug. Kom je hier in het weekend, dan kan het al een opgave zijn om een parkeerplaats te vinden. Die populariteit is echter niet voor niks. Dit gevarieerde gebied is licht heuvelachtig en je wandelt langs heide, statige beukenlanen en kleine paadjes vol berkenbomen en (in de herfst) paddenstoelen. Dus kom als het even kan op een doordeweekse dag wandelen in de Kaapse Bossen, of ga heel vroeg op pad als je toch in het weekend wilt wandelen. Dit gebied is het vroege opstaan waard! Er zijn een aantal parkeerplaatsen rond de Kaapse Bossen. Wij parkeren bij Chalet Sint-Helenaheuvel, een theehuis uit het begin van de 20e eeuw, dat een fijn terras heeft, met zicht op een klein heidegebied. Perfect voor een hapje of drankje vóór of na je korte wandeling over de Utrechtse Heuvelrug.

Er zijn verschillende gemarkeerde wandelingen door de Kaapse Bossen, waaronder eentje van slechts 2 kilometer, het rondje Helenaheuvel. Je kunt dit rondje uitbreiden door een paar honderd meter een zijpad in te slaan naar uitkijktoren De Kaap, iets dat ik zeker kan aanraden. Het uitzicht vanaf de toren, die écht over de kruinen van de Kaapse Bossen uitkijkt, is super. Wil je net wat verder lopen, dan kun je ook de 5 kilometer lange, blauwe “Kaapse Bossen” wandeling doen. Deze route gaat wel langs “De Kaap”.

Uitkijktoren De Kaap in de Kaapse Bossen op de Utrechtse heuvelrug

Wandelen bij Kwintelooijen: Heide, vergezichten en afwisselend bos

Kwintelooijen is een gebied dat direct bij aankomst al buitenlands aandoet. Dit natuurgebied, aan de rand van de Gelderse Vallei, was ooit een zandafgraving. Een deel van de Heuvelrug is hier dus kaal en zanderig, wat het juist wat bijzonders geeft, zeker in combinatie met het begroeide deel. Niet ver van de parkeerplaats is ook een zogenaamd Geologisch Monument, een steile zandheuvel, waarop kinderen lekker kunnen klimmen en ravotten. Ernaast zijn twee vennen, die speciaal zijn aangelegd voor de rugstreeppad. In de vennen leven ook veel kikkers, zoals duidelijk te horen is als je in de buurt komt. Ga je aan de wandel, de Utrechtse Heuvelrug op, dan valt de kleur in het landschap op. Het gele zand, de rode beukenbomen en de vele groentinten van bijvoorbeeld berken en naaldbomen.

Rondom de paddenpoelen zijn twee wandelingen, die deels gelijk zijn aan elkaar. De kortste wandeling buigt al gauw af rond de vennen en is echt maar een half uurtje. Perfect als je even de buitenlucht wilt opsnuiven en wilt genieten van het leven rondom het water. Kinderen kunnen er lekker ravotten op de zandheuvel en kikkervisjes of kikkers zoeken aan de waterkant. De langere route gaat ook langs de zandheuvel en de vennen, maar steekt daarna het heideveld over, om de trap tegen de Utrechtse Heuvelrug te beklimmen. Eenmaal boven heb je een geweldig uitzicht over de Gelderse Vallei en loop je afwisselend door loofbomenbos en tussen naaldbomen door. Deze route is ongeveer drie kilometer lang.

Kwintelooijen is een bijzonder gevarieerd natuurgebied

Wandelen rond voormalige tabaksplantage Willem III

Plantage Willem III is slechts even verderop, maar dit gebied heeft een geheel ander karakter. Het landschap is veel uitgestrekter en heeft een meer open karakter. Al gauw nadat je de parkeerplaats verlaten hebt, zie je de voormalige takaksplantage aan je rechterhand liggen. Wij hebben er in eerste instantie echter maar weinig oog voor, omdat ons pad juist dan kruist met de kudde damherten die in dit gebied graast. Zo bijzonder, om deze dieren op je wandeling tegen te komen. Nadat je het open, glooiende terrein met hier en daar eikenbomen en bremstruiken bent overgestoken, volgt het pad een dal. Aan beide kanten zijn hellingen, waar hier en daar van die echt mooie, statige naald- en loofbomen staan. Aan het eind van het dal is een vennetje, met een picknickbankje. Dan voert de wandeling door dichter bos, met hier en daar een doorkijkje naar heidegebied. Uiteindelijk eindigt de wandeling weer op het open terrein bij de tabaksschuur.

Plantage Willem III is verbonden met de Elster Buitenwaard door een grote faunapassage. Ga hier zeker ook even een kijkje nemen. In de Elster Buitenwaard wordt momenteel nieuwe riviernatuur ontwikkeld, waardoor je er steeds meer zeldzame vogels kunt gaan terugzien: de kwartelkoning, porseleinhoen en watersnip bijvoorbeeld.

Een kudde damherten kun je zomaar tegen komen bij Plantage Willem III

In totaal is deze wandeling over de Utrechtse Heuvelrug drie en een halve kilometer lang. Hemelsbreed is Plantage Willem III slechts een paar kilometer van Kwintelooijen vandaan. Daardoor kun je een wandeling in beide gebieden ook combineren tot één langere wandeling. De Trage Tocht Kwintelooijen bijvoorbeeld, start in Rhenen en combineert beide natuurgebieden in een veertien kilometer lange wandeling, samen met Remmerstein en Dikkenberg.

Meer tabaksschuren en statige beukenbossen bij Amerongen

Een eindje verder, in de richting van Utrecht, kun je ook bij Amerongen prachtig wandelen over de Utrechtse Heuvelrug. Als je parkeert bij de sportverenigingen bij De Burgwal, kun je de wandeling “Over de top” hier starten. Deze wandeling voert langs meer tabaksschuren en gaat dan snel het bos in. Hier geen uitgestrekte, glooiende heuvels, maar lanen vol statige eikenbomen. Dit stukje Utrechtse Heuvelrug heet de Amerongse Berg. Erg fijn aan deze wandeling is dat je café/restaurant Het Berghuis passeert. Hier kun je midden in de natuur even een hapje en/of drankje doen. Deze wandeling is bijna drie en een halve kilometer lang.

Utrechtse Heuvelrug Amerongen – wandeling Over de Top

Voor kinderen is er bij Het Berghuis een grote, wat gedateerde speeltuin en een klimparcours. Het parcours is slechts een meter boven de grond, zodat ze er veilig op kunnen klimmen, maar uitdagend genoeg om ze even bezig te houden. Ik schreef een apart blog over spelen in het bos met meer inspiratie op dit gebied!

De “Over de top”-wandeling is uit te breiden met een deel langs de Amerongse bovenpolder. Je loopt dan nog een stuk langs de uiterwaarden van de Nederrijn, aan de rand van bos en polder. Kies voor de wandeling “Hoog en laag” van in totaal ruim zes kilometer. Vanaf het uitzichtplateau langs de polder heb je een geweldig uitzicht en zie je zelfs Kasteel Amerongen liggen. Vanaf het uitzichtpunt kun je ook even door lopen naar het kasteel. Heen- en terug wordt je wandeling dan een kilometer langer.

Heerlijk toeven bij Het Berghuis langs de wandeling “Over de top”

Soesterduinen aan de Noordkant van de Utrechtse Heuvelrug

Waar bovenstaande wandelingen allemaal aan de zuidkant van de Utrechtse Heuvelrug zijn, kun je de Soesterduinen juist aan de noordkant vinden. De enorme zandverstuivingen wordt omgeven door bos en heide en doet een beetje denken aan Afrika, althans volgens onze meiden. De Soesterduinen worden in twee helften verdeeld door de doorgaande weg van Soest naar Soesterberg. Aan de westkant liggen de Lange Duinen en ten oosten van de weg vind je de Korte Duinen. Rondom de Lange Duinen is een wandeling van ongeveer vijf kilometer. Je volgt daarvoor de blauwe paaltjes vanaf één van de parkeerplaatsen.

Er zijn maar liefst vier parkeerplaatsen rond de Soesterduinen, maar in feite kun je vanaf elk van deze parkeerplaatsen de wandeling beginnen. Je start dan alleen niet altijd bij paaltje 1, maar dat maakt in feite niet uit. Ga dan na nummer 16 gewoon verder naar nummer 1 en je loopt toch de hele ronde. Het pad gaat aan de buitenkant langs de zandverstuiving, maar geregeld zie je de zandvlakte door de bomen heen piepen. Wij verlaten op een gegeven moment de wandelroute, om een stuk over de zandduinen te lopen, onder één van de fotogenieke bomen daar neer te ploffen en te genieten van het weidse uitzicht.

Prachtig wandelen bij de Soesterduinen

Vanaf paaltje 1 en 16 van de wandeling kun je makkelijk een stop maken bij een horecagelegenheid in een blokhut. Er zijn een terras en een speeltuin. Je kunt natuurlijk ook een picknick meenemen en lekker ergens op de zandverstuiving neerstrijken.

Wandelen rond Vliegbasis Soesterberg

In dit deel van de Utrechtse Heuvelrug valt er nog meer te wandelen. Op een steenworp afstand van de Soesterduinen vind je Vliegbasis Soesterberg. Vanaf de parkeerplaats tegenover het Nationaal Militair Museum vertrekken verschillende korte wandelingen door het natuurgebied rond de vliegbasis. De natuur hier is heel anders dan die van de andere wandelingen op de Utrechtse Heuvelrug. Doordat het gebied jaren als vliegbasis is gebruikt zijn veel bomen destijds gekapt, maar daar groeien nu overal weer jonge berken en struikgewas.

Wandelen over de Utrechtse Heuvelrug bij Vliegbasis Soesterberg: een geschiedenisles

Verspreid tussen bomen en struiken staan de herinneringen aan de tijd dat deze militaire vliegbasis in gebruik was. Enorme opslagbunkers voor munitie, wachthuisjes en blusvijvers herinneren aan de vroegere functie van dit stukje Utrechtse Heuvelrug. En zo is deze wandeling niet alleen natuur, maar ook een stukje geschiedenis. Wij wandelen de rode route van 5 kilometer, maar pikken ook een stukje van de blauwe route over de start- en landingsbaan. Het blijft gaaf, om over een oud vliegveld te lopen. Onze meiden zijn vooral enorm fan van de stormbaan en de buitenactiviteiten bij het Nationaal Militair Museum, waar de rode route pal langs loopt.

Blauwe Kamer en Grebbeberg

In het uiterste zuidoostelijke puntje van de Utrechtse Heuvelrug vind je een natuurgebied waar wij zelf alleen het hoge deel bezocht hebben. Voor de lage wandeling, door waterrijk terrein, moeten we nog een keer terug. De Grebbeberg en Blauwe Kamer liggen vlak bij elkaar, waarbij de Grebbeberg (uiteraard) het heuvelachtige deel van de wandeling beslaat en de Blauwe Kamer gelegen is in het natte gebied aan de Rijn. Je kunt twee afzonderlijke, kortere wandelingen maken, of deze combineren tot één langere hike. De rode Blauwe Kamer route is ongeveer drie kilometer lang en de rode route over de Grebbeberg is nog eens vier kilometer. Kies je ervoor om alleen die laatste route te doen, dan heb je op verschillende plekken een spectaculair uitzicht over de Blauwe Kamer beneden.

Na de beklimming van de Grebbeberg uitzicht op de Blauwe Kamer

Parkeren voor de Grebbeberg en voor de gecombineerde wandeling kun je doen naast Militair Ereveld Grebbeberg. Voor onze kinderen is dit een indrukwekkende toevoeging aan de wandeling, waar we even rond lopen om de graven en enkele foto’s te bekijken. Vanaf de parkeerplaats kun je trouwens ook de wwandeling over de Laarsenberg starten, die gaat zo’n beetje achter Ouwehands Dierenpark langs. Je mist dan echter de uitzichten over de Blauwe Kamer. Wij steken de drukke Rijksweg over, om aan de overkant onze wandeling over de Grebbeberg te beginnen. Na het volgen van wat smalle paadjes tussen enorme varens door, komen we bij een leuk, afwisselend deel waar we de berg op gaan. Trapjes overal en twee mooie uitzichtpunten vlak bij elkaar. Bij het tweede uitzichtpunt staat een grote bank, waar we genieten van het doorkijkje tussen struikgewas door naar de Blauwe Kamer beneden.

Op de grote open plek waar we gezeten hebben, staan een paar grote bramenstruiken. De eerste bramen blijken vroeg rijp dit jaar, dus dat betekent dat onze dames eerst even de struiken langs gaan, voor we verder lopen. We passeren een oud, verlaten huis en stijgen en dalen wat aan de rand van de Grebbeberg. Uiteindelijk voert de wandeling langs statige, lange bomenlanen, net zoals de wandeling in Amerongen. Deze wandeling van vier kilometer voelt gek genoeg korter, waarschijnlijk door het afwisselende begin van de route.

Bramen plukken en verder met de wandeling over de Grebbeberg

Laarzen of ander waterdicht schoeisel is aan te raden voor de wandeling door het natuurgebied Blauwe Kamer. Op beide wandelingen kun je Konikpaarden of Galloways tegenkomen. Honden moeten daarom worden aangelijnd.

Langere wandeltochten over de Utrechtse Heuvelrug

Zoals je ziet hoef je niet altijd enorm lange tochten te maken als je gaat wandelen in een nationaal park. Met kinderen is een uurtje wandelen vaak al lang genoeg, waardoor we zelf meestal voor kortere wandelingen kiezen. Zo nu en dan doen we eens een langere tocht en zeker met de Trage Tochten hebben we goede ervaringen. Een wandeling tot een kilometer of vijftien is voor ons haalbaar, als we een picknicklunch meenemen en de hele dag de tijd nemen voor onze wandeling. Zonder kinderen heb ik de Trage Tocht Rhenen gelopen, over de steilrand en langs de rivier, met prachtige uitzichten over natuurgebied de Blauwe Kamer. Deze wandeling is een kilometer of elf en wil ik zeker ook ooit nog eens met de kinderen lopen, liefst op het moment dat de herfst op haar moois is. Afgelopen jaar was ik eigenlijk nét iets te laat daarvoor.

Net iets te laat de Trage Tocht Rhenen gelopen

In dit gebied staan de Trage Tocht Leersum (de verkorte variant van elf kilometer) en het Trekvogelpad van Amerongen naar Rhenen nog op de wishlist. Nu nog even een vrij weekend vinden om erop uit te gaan!

Ga naar al mijn Nederland blogs, of kies een andere bestemming »