Vliegschaamte. De halve wereld schijnt er de afgelopen jaren last van gekregen te hebben. Mocht dat nog niet het geval zijn, dan zorgt een klein, maar fanatiek aantal mensen ervoor dat je het alsnog krijgt. In elk geval doen ze daar hun uiterste best voor. Door er iets van te vinden dat jij nog zonder schaamte vliegt en die mening, al dan niet voorzien van passende argumenten, met jou en de rest van de wereld te delen. Dat mag. Alleen laat ik me niet zomaar bekeren. Zoals ik op mijn zevende besloot niet meer mee te gaan naar de kerk, ook al was er voor me beslist dat ik gedoopt zou worden en mijn Communie moest doen. Ik heb mijn eigen ideeën. Over geloof, verantwoord reizen en een heleboel andere dingen. Die ideeën stel ik slechts zelden achteraf bij, omdat ze goed doordacht en altijd vanuit mijn hart ontstaan zijn.
Geen vliegschaamte, wel een bewuste reiziger
Dat ik geen vliegschaamte heb, betekent niet dat ik me niet interesseer voor de gevolgen van vliegen. En al helemaal niet dat ik niet verantwoord reis. Ik reis heel bewust. Niet pas de laatste vijf tot tien jaar, sinds het overtoerisme zorgt voor negatieve effecten en sinds verantwoord reizen steeds hipper wordt. Ik doe dit altijd al. Omdat het past bij wat ik belangrijk vind tijdens het reizen. Zo kies ik meestal bestemmingen buiten het gebaande pad, omdat die ons meer aantrekken. Bovendien reizen wij langzaam en nemen we niet graag een binnenlandse vlucht. We ervaren graag het land écht, in plaats van slechts van highlight naar hotspot te rennen. We bezoeken geregeld met de lokale boemelbus een tempel of markt, die niet in de reisgidsen staat. Daarbij laten we ons leiden door de tips van de mensen die we ontmoeten. Mensen die op de bestemming wonen vooral, minder door andere reizigers. Dat is niet moeilijk, als je toch al in een homestay, kleinschalig guesthouse of lokaal appartement slaapt.
We verblijven graag in een homestay, lokaal en met massa’s tips
Geen korte vluchten
Om op bepaalde bestemmingen te komen vlieg ik. Vliegen wij. Met vier man inmiddels, want de kinderen gaan ook mee. Ik ben me ervan bewust dat dit elke keer weer schadelijke uitstoot tot gevolg heeft. Zouden we niet vliegen, dan zijn veel bestemmingen simpelweg onbereikbaar voor ons. Als we de keus hebben, ga ik voor ander vervoer. Daar waar dat past qua tijd en bestemming pak ik het liefst de auto, de trein of de bus. Geweldig dat treinen op verschillende trajecten vluchten kunnen vervangen en dat bepaalde nachttreinen terugkomen in Europa. Dat bijna veertig procent van de vluchten vanaf Schiphol korter is dan 800 kilometer, gaat er bij mij ook maar moeilijk in. Qua tijd ben je beneden die afstand korter, of hooguit even lang, onderweg met auto of trein.
Je CO-2 uitstoot per vlucht is lastig te meten. Het voelt ook een beetje als dweilen met de kraan open. Vliegen vermijden daar waar dat kan is altijd beter! Zelf steun ik verschillende projecten in ontwikkelingslanden, ongeacht of ik wel of niet vlieg. Ook al lang voordat het woord vliegschaamte was uitgevonden trouwens.
Van deur tot deur naar Leipzig in minder dan zes uur, dat hadden we met het vliegtuig niet gered
Ander vervoer is niet altijd een optie
Waar dat kan, kiezen we liever voor ander vervoer. Niet elke bestemming leent zich daar echter voor. De Kaapverdische eilanden zijn nou eenmaal alleen per vliegtuig te bereiken. Of met de boot, als je erg avontuurlijk ingesteld bent en zeeën van tijd hebt. Ook een reis naar Namibië of Sri Lanka is niet haalbaar met ander vervoer. Als je gebonden bent aan de schoolvakanties en / of een maximum aantal vakantiedagen per jaar tenminste. Tijdens onze wereldreis van bijna achttien maanden hebben we amper gevlogen. Heel bewust, omdat we veel wilden zien, het land maximaal wilden ervaren, met alle veranderingen die daarbij horen. Geweldig, als je die optie hebt! Op dit moment reizen we, zoals de meeste ouders, in de schoolvakanties. Die zijn één tot zes weken lang.
Afwisseling in reizen
Natuurlijk kunnen we ervoor kiezen om die weken dichterbij huis door te brengen en niet te vliegen. Dat doen we dan ook geregeld. Zo hebben we een geweldige rondreis door Roemenië gemaakt, met onze eigen auto. Ook zijn we verschillende keren met de auto naar de Balkan gereden voor een rondreis. Heerlijk vinden we dat. Toch ontdekken we ook graag andere werelddelen. We genieten van de culturen en natuur die we in Europa niet kennen. Ook gaan we weleens een week naar een plek waar de zon wél schijnt, als het hier koud, nat en donker is. Net zoals jij misschien graag nieuwe kleding koopt, elke maand een keer uit eten gaat, of dagelijks vijftig kilometer met de auto rijdt, omdat het je niet gelukt is werk op fietsafstand te vinden. Helemaal prima. Ieder kiest, bewust of zonder erover na te denken, wat het beste past.
Santo Antao in Kaapverdië is alleen bereikbaar door een combi van vliegen en boot
Kies met je hart. Je eigen.
Wát je ook kiest, kies ervoor omdat je hart dit zegt. Niet omdat een ander iets vindt. En voel je vooral niet verplicht om je te verantwoorden. Nederlanders vinden overal iets van. Dat is okee, maar of die mening altijd ongevraagd geventileerd moet worden, is de vraag. Zo heb ik al verschillende keren van collega’s en bekenden uit de reisbranche verklaringen voorbij zien komen dat ze dan wel vliegen, maar geen kinderen hebben. En geen of weinig vlees eten. Het voelt een beetje als zeggen dat je dan wel rookt, maar niet overmatig drinkt. Waarom is het nodig dat mensen zichzelf op deze manier verantwoorden? Om te voorkomen dat je aan de schandpaal gebonden wordt?!
Ja ik vlieg. Zonder schaamte.
Ik vlieg én ik heb kinderen. Daarnaast heb ik al zo lang ik een eigen huis heb een energierekening van tweederde of minder dan gemiddeld. Ik koop vaak tweedehands kleding voor de kinderen en mezelf, breng vier vuilniszakken per jaar naar de ondergrondse container, omdat ik de rest keurig gescheiden aanbied daar waar het hoort. Chapeau voor mij! Maar dit zijn geen argumenten waarom ik mijn vliegen goed zou praten. Ik vlieg. Met ons hele gezin. Waarschijnlijk een stuk minder dan menig zakenman in z’n eentje. Maar wat heb ik met die zakenman van doen? Hij maakt zijn keuze, ik de mijne. En ik ben de enige die ik ’s ochtends in de spiegel hoef aan te kijken. Dat doe ik echt niet met een scheef oog, omdat iemand anders iets vindt van mijn vlieggedrag.
Voel je vrij op dit artikel te reageren. Alles wat ik te zeggen had over vliegschaamte heb ik hierboven gedaan. Daarom zal ik zelf niet meer reageren.
Lees meer over Persoonlijk:
Het wordt ook niet gemakkelijk gemaakt. In Nederland wordt werkelijk alles ter discussie gesteld. Media sturen enorm op gedrag of opinie in plaats van feitelijke informatie te geven (zoals de Franse krant Le Monde). Waarom moet je in ons land dan je keuze verantwoorden? Ik gok zomaar dat in de meeste welvarende landen het motto gewoon is: leven en laten leven. Minder bemoeienis. De laatste keer werd mij ook gevraagd of ik vliegschaamte heb. Al met al ben ik dankbaar dat ik de volgende keer “gewoon” naar Miami kan. En als iemand dan vertelt dat hij/zij een vakantie naar Zuid-Spanje laat schieten vanwege vliegschaamte, dan denk ik toch… je had een leuke reis kunnen hebben (al zeg ik dat niet hardop).
Veel plezier met je reisblog!
Dank je wel, ook voor je reactie! Veel plezier in Miami. 🙂
Hoi ik vond het interessant je overwegingen te lezen omdat ik er zelf heel erg mee zit, met het vliegen. Ik kreeg anderhalf jaar geleden een paniekaanval over het klimaat. Ik krijg nog steeds pijn in mijn buik als mensen vertellen dat ze voor een weekend op en neer vliegen naar een eiland dat zal verdwijnen als we ons gedrag niet aanpassen. Vliegen is maar 2 procent van alle uitstoot zeggen ze. En toch als je een emmer water hebt die volloopt, loopt die emmer alsnog over van die 2% druppels. Ik probeer mijn gedrag aan te passen maar krijg altijd weer die knauw in mijn maag als ik bezig ben mijn 20-urige treinreis te boeken die duurder is dan het vliegtuig en mijn collega zegt dat ze volgende week voor een weekend naar madeira vliegen. Ik zeg het nooit hoe ik mij daarover voel precies om deze reacties zoals ik zoveel lees en hoor. Bottom line is dat als we niet onder een bepaalde opwarming blijven er ketenreacties ontstaan die onomkeerbaar zijn. Dan wordt de wereld onleefbaar voor veel mensen. Dus hoe het ook heet, vliegschaamte of reisbewustzijn, het maakt voor mij niet uit. Het resultaat is hetzelfde. En ik vind het bijzonder dat wij Nederlanders ons zo het recht toeeigenen om te reizen. Ik ken mensen in mijn omgeving die nog nooit ver hebben gereisd vaak vanwege financiele redenen. Ik denk dat een groot deel vd mensen uit arme landen er nog niet eens over kunnen nadenken om te reizen omdat ze bezig zijn met overleven. Ik vraag me soms af of we genoeg kunnen reflecteren op onze positie in de wereld en wat wij normaal vinden.
Mooi geschreven stuk, met een scherpe pen. Enerzijds dat duurzaam gedrag op punt X en Y geen argument is om naar anderen toe vliegreizen goed te praten. Het is tenslotte geen weegschaal.
Tegelijkertijd de terechte wijsheid dat iedereen zijn of haar eigen keuze maakt en over de ongevraagde meningen (het mooie ‘Nederlanders vinden overal iets van’). Het doet me niet zo veel, als mensen over mijn reis oordelen. De laatste keer ging het over een vliegreis naar Nice. Toen had ik maar gezegd: ‘Als ik naar New York was gegaan (=meer Co2-uitstoot), was het dan een probleem geweest?’
@Wil Pleune: de thermostaat mag ook op 20.5°C, dat doe ik ook hoor. Net als de meeste mensen in welvarende landen. Alleen bij ons wordt er tegenwoordig moeilijk over gedaan.
Mag ik dan als 85 jarige mijn thermostaat op 20.5 zetten om een beetje te kunnen bewegen?
Je hebt gelijk Yvonne, bepaal voor jezelf, waar je je goed bij voelt! Het is inderdaad zo, dat iedereen wel ergens een mening over heeft. Als je met al die stokpaardjes rekening wilt houden, leef je niet meer je eigen leven. Veel plezier met je reizen. Vooral Roemenië heeft mijn speciale aandacht. Een prachtig land. Komend zomer gaan we er weer naartoe. Lekker met de tent en een oude Volvo het noorden ontdekken.
Mooi verwoord! Ik vlieg ook. Redelijk veel zelfs. Maar ook in probeer zoveel mogelijk met de trein te reizen, voorkom zoveel mogelijk tussenlandingen en binnenlandse vluchten. En ik leef verder milieubewust. Je moet je ook beseffen dat je – wanneer je zelf niet vliegt – veel producten eet, koopt en gebruikt die van de andere kant van de wereld worden ingevlogen of verscheept. Daar kritischer naar te kijken is misschien nog wel belangrijker dan een vakantievlucht minder maken.
Mee eens – ieder z’n eigen keuze, en vaak zijn er allerlei redenen om iets wel of niet te doen waar een ander gewoon niets mee te maken heeft. Ook al vlieg je wel, wil dat bovendien niet zeggen dat je verder niets doet om bewuster met dingen om te gaan. Ik krijg sowieso al enige jeuk als mensen anderen gaan opleggen dat ze zich ‘moeten’ schamen… Overigens, die headerfoto… op de Delgadim heb ik zulke hoogtevreesangsten uitgestaan… 😉 (hoewel het verderop in de route nog erger werd…)
Mooi artikel Yvonne, goed verwoord. Ieder zijn of haar keuze. Ik word inmiddels ook een beetje moe van het modewoord vliegtuigschaamte en helemaal wat je zegt dat er mensen zijn die zeggen ja maar ik heb geen kinderen. Non-argumenten. Ik heb echt geen kinderen om vaker in mijn eentje te kunnen vliegen. Wees je inderdaad bewust van de keuzes die je maakt en laat iedereen in zijn waarde. Inderdaad Nederlanders hebben overal een mening over, maar het is niet verkeerd om eens een keer je mening in te slikken ipv interessant te lopen doen
Mooi geschreven Yvonne. Iedereen maakt zijn of haar eigen keuzes en daar heeft een ander niets mee te maken. Wij lopen er wel eens tegenaan dat mensen vinden dat we ‘alweer op reis gaan’ en dat we ‘nooit thuis zijn’. Ook zo’n mening waar ik niets mee kan en waar iemand door het te ventileren ook niets mee op schiet. Gewoon niet doen dus! 😉
Ik ben het hier dus echt 1000000% procent mee eens! Ik kreeg ook een reactie over onze reis naar Amerika: daar ging je zeker weer vliegend heen? En ik denk dan vooral bij mijzelf: laat iedereen dit toch lekker zelf bepalen. Ik reis zo bewust mogelijk en leef ook bewust, maar ik vlieg wel. Zo heeft iedereen iets. Als het voor jezelf maar goed voelt.
Goed (gedurfd!) artikel van je. Ik vind het goed dat er meer bewustheid voor het milieu, klimaat en onze hele prachtige aarde is en iedereen kan er aan bijdragen. Op welke manier en hoever je daar in gaat is ieders persoonlijke keuze. Je zal het toch nooit voor iedereen goed kunnen doen. Ik ben het dus met je eens dat je op het einde van de dag jezelf in de spiegel moet kunnen aankijken en als toevoeging vind ik dat ik het aan mijn zoon moet kunnen uitleggen waarom we kiezen om bepaalde dingen wel te doen en andere niet. Hij “erft” ahw toch een beetje deze planeet.
Ik hoop iig dat je nog veel reizen maakt (met welk vervoermiddel jij kiest) en er mooie blogs over blijft schrijven 😊