Verantwoord reizen is niet moeilijk

Verantwoord reizen is hot. Het lijkt wel alsof iedereen op reis ineens goed wil doen en z’n steentje wil bijdragen aan een beter milieu, een beter leven voor de lokale bevolking of de dieren die in ontwikkelingslanden vaak misbruikt worden voor het toerisme. Reisorganisaties bieden duurzame reizen aan, voluntourism viert hoogtij en wie nu nóg geen Dopper heeft hoort er echt niet bij. Maar weet je?! Verantwoord reizen is helemaal niet moeilijk. Wij doen ’t al jaren. En jij kan ’t ook.

Verantwoord reizen is niet te koop

Tegenwoordig boek je een duurzame reis, of je meldt jezelf aan bij een vrijwilligersorganisatie om voor (veel) geld mede een bijdrage te leveren aan de lokale gemeenschap, die daar hopelijk beter van wordt. Jij hebt er een goed gevoel bij, je omgeving is onder de indruk, milieu en/of mens/dier profiteren, dus iedereen blij. Hopelijk zet een dergelijke reis je ook aan het denken en laat het je inzien dat meer dingen anders kunnen en moeten, om de wereld nóg een beetje mooier te maken. Verantwoord reizen zit ‘m namelijk in heel veel meer dingen dan die ene reis, jouw bijdrage op dat moment. Ik laat je graag zien hoe wij al jaren bewust bepaalde keuzes maken, die ervoor zorgen dat elke reis een stukje meer verantwoord is. Zelfs nu we reizen als gezin. Of eigenlijk: juist ook nu. En gelukkig zijn we niet de enigen die met aandacht voor de wereld reizen, travelwriter Aniek geeft je nog meer tips om duurzaam te reizen.

Verantwoord reizen kan ook prima met een gezin

#1 Kies voor openbaar vervoer

We reizen graag met het openbaar vervoer, zeker in landen waar dit nog een avontuur op zichzelf is. Lekker in de trein of de bus, in de tweede- of derde klasse, met handen en voeten in gesprek met de mensen om ons heen. Zo reisden we vijftien jaar geleden in Peru, zo reisden we tien jaar geleden anderhalf jaar lang heel Azië door en zo reizen we nu nog steeds geregeld. Met onze 2 meiden, ook toen ze nog heel jong waren. Tot grote verbazing van velen overigens. Zelf kan ik nog steeds niet begrijpen waarom je ze liever in een stoeltje op de achterbank zou vast snoeren. Het alternatief is met vriendjes kleuren of verstoppertje spelen in de trein, kiekeboe doen met die oude opa vóór je in de bus, of je ogen uitkijken in een gedeelde minibus. Een stuk milieuvriendelijker dan met de auto, dus één punt op ’t gebied van verantwoord reizen meteen al binnen.

Wil je verantwoord reizen – kies voor openbaar vervoer

#2 Vlieg alleen indien nodig

Tja. Hier laten we zelf de laatste jaren de nodige steken vallen, maar nog steeds reizen we eigenlijk het allerliefst over land. Om onderweg de huizen, de landschappen en uiteindelijk ook de mensen te zien veranderen. Om echt een gebied, land of continent te ervaren. Zo hebben we tijdens onze lange reis amper een vliegtuig van binnen gezien, heel Zuidoost Azië en China doorkruist zonder maar een vlucht te nemen. Helaas is dat wat lastiger als je gebonden bent aan de schoolvakanties en je soms maar 1 of 2 weken te besteden hebt. Een binnenlandse vlucht nemen we alsnog zelden, maar álle vakanties met het vliegtuig hebben natuurlijk wel een impact. Je kan daarom kiezen om je CO2-uitstoot te compenseren, bijvoorbeeld door het steunen van een project dat bomen plant, zoals Treesforall. Ook kan je bij sommige luchtvaartmaatschappijen bijbetalen, zodat zij jouw CO2 uitstoot kunnen compenseren.

#3 Slaap zo lokaal mogelijk

Wij slapen graag bij de mensen thuis. Altijd al gedaan, ver weg en relatief dichtbij huis. De beste herinneringen hebben we aan de kleinschalige guesthouses en homestays en met veel plezier denken we terug aan al die families bij wie we te gast waren. Voor ons geen onpersoonlijke hotels, waar elke dag je veel te witte handdoeken worden verruild voor nieuwe. Sinds we met kinderen reizen kiezen we ook graag voor een appartement. Geen luxe vakantiebungalow, maar een tweede huisje op het terrein van een gastfamilie of een verdieping met eigen ingang. Ook dat bevalt tot nu toe altijd erg goed. Op deze manier laat je niet alleen de veel meer vervuilende hotels links liggen, maar zo gaat je geld ook nog eens direct naar de mensen waar je slaapt. In elk geval verdwijnt het niet in de zakken van één of andere anonieme, grote baas.

Zomaar een paar van de plekken waar we bij de mensen thuis sliepen

#4 Shop en eet zo lokaal mogelijk

Ook op het gebied van souvenirs kopen en je dagelijkse prakkie heeft het een enorme impact op een lokale gemeenschap als jij de juiste plek kiest. Wij kopen daarom met liefde bij een straatverkoper en we eten graag bij zo’n klein tentje, dat niet veel meer is dan een gat in de muur. Het gezicht van de verkoper van die Birmese houten Boeddha, die hem een week gekost had om te maken, kan ik me nog herinneren als de dag van gisteren. Het straatstalletje, dat eigenlijk een bbq met een paar krukjes was, waar we de beste biryani ooit aten en waar de gratis thee oneindig werd bijgeschonken, vergeten we ook niet snel. Op deze manier creëer je voor jezelf een authentieke ervaring, terwijl je meteen een ander helpt om een beter leven voor zichzelf, en waarschijnlijk een hele familie, op te bouwen.

We vinden het heerlijk om zo lokaal mogelijk te shoppen en eten

#5 Geef nooit geld aan bedelaars

Okee, ik heb gejokt. Verantwoord reizen is wel moeilijk. Soms. Aan de kant van de weg zie je in ontwikkelingslanden soms mensen of kinderen in de vreselijkste toestand zitten. Je hart breekt, zeker als het kinderen zijn, die je aanklampen. Geef je ze geld? Je weet nooit wat ermee gebeurt. Misschien moet het worden afgestaan aan de bende waar ze gewild of ongewild toe behoren. Er wordt drank of drugs voor gekocht. Kinderen horen op school en bedelen gaat ze daar nooit brengen. Door hen geld te geven veroordeel je ze tot een leven lang op straat.

Ook het vragen om snoepjes of pennen is een vorm van bedelen, die vaak verregaande gevolgen heeft. We hebben weleens een banaan of een maaltijd gegeven aan mensen of kinderen in, op het oog, uitzichtloze situaties. In de meeste gevallen werd het eten onmiddellijk verorberd. En toch houden we altijd in ons achterhoofd dat geven aan bedelaars meer dan eens leidt tot hele gemeenschappen die leven van het vragen om geld aan toeristen. Hoe moeilijk ook, wij houden onze portemonnee dicht. Wel ondersteunen we soms lokale projecten die een zinvolle bijdrage leveren.

Wij deden meerdere keren vrijwilligerswerk. Altijd lokaal en altijd kleinschalig. Maar ook daar staan we inmiddels een stuk kritischer tegenover. Lees hier waarom en trek je eigen conclusies. Natuurlijk zijn niet alle projecten hetzelfde en als je genoeg tijd te besteden hebt kan je zo daadwerkelijk een verschil maken.

#6 Drijf de ander niet tot wanhoop bij ‘t afdingen

Afdingen hoort er in veel landen bij en is echt één van mijn hobby’s. Ik vind het geweldig als ik een product voor de lokale prijs heb weten te krijgen, maar schaam me dood als ik andere toeristen tot het uiterste zie gaan om ook daar nog onder te gaan. Het gaat vaak om een paar cent of hooguit een euro en juist dat beetje geld maakt voor de (straat-)verkoper een enorm verschil. Lange dagen zijn ze in de weer om het hoofd boven water te houden. Dat beetje winst wil je hen toch niet ontnemen, terwijl jij zonder met je ogen te knipperen een weekloon betaalt om een nachtje te slapen?!

Afdingen is leuk, overdrijven niet. Deze mensen werken keihard voor hun beetje geld!

#7 Laat dieren in hun eigen omgeving

Onze eerste keer in Zuid-Oost Azië hadden we geen idee. Toen reden we in Thailand en in Laos op olifanten door de jungle, een must do, dachten we toen. Inmiddels weten we beter. Dieren zijn bedoeld om in de natuur te leven en horen in geen geval misbruikt te worden voor een pleziertje en om de eigen zakken te vullen. Voor ons dé reden om in Sri Lanka niet naar een olifantenopvang te gaan, ook al zouden onze kinderen dat vast erg leuk gevonden hebben. Ook de aap aan een ketting liepen we voorbij, onze meiden ondertussen uitleggend waarom die aap veel beter af zou zijn in de jungle, tussen z’n vriendjes. Aan dieren wordt in het toerisme flink geld verdiend. Wij willen daar geen bijdrage aan leveren.

#8 Reduceer je afval

In veel landen zijn mensen zich vaak nog amper bewust van de invloed van plastic op het milieu. Zo kregen we in Georgië voor elk beetje boodschappen meerdere plastic tasjes in de handen gedrukt en waren de mensen oprecht verbaasd als we ze terug gaven en onze eigen stoffen tas tevoorschijn haalden. Toch waren sommigen meteen enthousiast en hebben we geregeld verteld waarom we onze eigen tas bij ons hadden. Vaak leidde het tot leuke gesprekken en nieuwe contacten.

In plaats van elke keer een nieuw plastic flesje water te kopen kan je een aantal dagen met hetzelfde flesje doen, dat je steeds bijvult. Op veel plekken zijn tappunten met schoon drinkwater, waar je dat flesje kan vullen. Of kom gezellig bij de Dopper club, als je dat nog niet was. Je kan ook een Steripen aanschaffen om kraanwater of water uit rivieren en meren te steriliseren, zodat je bijna overal je eigen drinkwater hebt. Houd er dan wel rekening mee dat je er één aanschaft met een oplaadbare batterij, want anders zit je al in de eerste week van je reis met een apparaat dat niet meer bruikbaar is.

verantwoord reizen met Dopper

#9 Respecteer de lokale cultuur

Dé reden waarom ik reis is de kennismaking met andere culturen. Ik verwonder me graag over hoe anders er op verschillende plekken geleefd en gedacht wordt en ben vaak onder de indruk van wat op ons pad komt. Mijn fascinatie voor al die culturen heeft ons al op veel plekken gebracht en ik voel me enorm bevoorrecht dat we zoveel van de wereld hebben kunnen zien. Doordat we al zoveel gezien hebben weten we inmiddels dat er niet overal hetzelfde wordt gedacht over wat netjes en respectvol is op het gebied van bijvoorbeeld (te blote) kleding, iets om zeker rekening mee te houden. Bezoek je een moskee, tempel of kerk? Kijk dan goed wat de locals doen en volg hun voorbeeld. Zo weet je zeker dat je geen flater slaat. Het wordt enorm gewaardeerd als je jezelf aanpast aan de lokale gebruiken en ook als je een paar woordjes van de taal leert. Alleen “hallo”, “tot ziens” en “dank je wel” brengen je vaak al een eind.

Valt mee

Zie? Het valt best mee, toch?! In mijn ogen kosten de meeste van bovenstaande suggesties niet veel moeite en toch maken ze een groot verschil. Zo hoef je geen fortuin te besteden aan een hippe, verantwoorde reis, maar kan je toch helemaal meedoen.

Heb jij nog meer tips, waarbij verantwoord reizen niet moeilijk is? Ik hoor ze graag!

Ga naar al mijn Persoonlijk blogs, of kies een andere bestemming »