Todra kloof of Dades kloof – welke bezoeken

De Todra kloof en de Dades kloof. Wij bezochten ze allebei tijdens onze laatste rondreis door Marokko. We verbleven in een toffe accommodatie in Tineghir en van daaruit hebben we zowel de Todra kloof als de Dades kloof bezocht. Een dikke aanrader om beide kloven te bezoeken, als je de tijd hebt. Maar wat nu als je een vrij strak reisschema hebt en moet kiezen?! Dat valt niet mee. De “ooohs” en “aaahs” overstemmen de Marokkaanse muziek op onze autoradio, als we vanuit het noorden voor het eerst de Todra kloof in rijden, op weg naar onze overnachtingsplek. Als we twee dagen later de Dades kloof bezoeken tijdens een dagtrip worden we opnieuw verrast door de schoonheid die Marokko ook hier weer laat zien. Ik help je in je keus voor de Todra kloof of de Dades kloof. Of wellicht maak ik het alleen lastiger voor je. 😉

Zuidwaarts naar de Todra kloof, over de Hoge Atlas

Steek je het Atlasgebergte over tussen Khénifra en Tineghir, dan ervaar je meteen de ultieme schoonheid van Marokko. De kale en desolate, maar oh zo mooie berglandschappen geven je het gevoel constant door een filmset te rijden. Bebouwing is er amper, maar de dorpjes die je passeert zijn allemaal even fotogeniek. Tamtetouchte, het laatste dorpje voor de Todra kloof, spant de kroon. Lemen huizen, in dezelfde kleur als de bergen, zijn tegen de puntige rotsen aan de ene kant van het dal gebouwd. Een wat nieuwer deel van het dorp, soms met kleurig pleisterwerk, geeft kleur aan de andere kant. In het midden steken groene weilandjes en akkers fel af tegen de rode rotsen.

De Hoge Atlas over naar Tamtouchte – zo mooi daar!

Aankomst in Tineghir, dwars door de Todra kloof

Vanuit Tamtetouchte is het nog slechts een half uurtje rijden naar de Todra kloof. In die tijd volg je voortdurend de rivierbedding en worden de rotswanden naast je almaar hoger en de weg steeds bochtiger. Verkeer is er niet veel, behalve als je uiteindelijk in het smalste deel van de kloof staat, waar de bergwanden het hoogst oprijzen. Hier wedijveren souvenirverkopers om de aandacht van klanten. Huurauto’s, camperbusjes en grote toeristenbussen slalommen tussen de lokale en internationale toeristen door. Iedereen loopt over dezelfde en enige weg die hier is en moet oppassen voor het verkeer. Hier is de Todra kloof druk en toeristisch, zeker midden op de dag. Kom als het even kan dus vroeg op de dag, of pas na vijf uur ‘s middags. De ochtenden zijn beter, omdat er dan net wat meer zonlicht in de kloof valt.

De kilometers die volgen naar Tineghir, passeer je dorpjes met een toeristische uitstraling langs de doorgaande weg. Verlaat je het asfalt, dan sta je algauw tussen de kleien huisjes, waar niks toeristisch meer aan is. Hier kun je heerlijk wandelen in de palmoases en de mensen op hun akkertjes aan het werk zien. Volg je de doorgaande weg naar Tineghir, dan zul je getrakteerd worden op steeds mooiere vergezichten over de uitlopers van de Atlas, waar de Todra kloof wijd uitmondt in de zee van groen die “de Palmeraie” heet. Palmbomen en akkertjes op het vlakke deel van het dal en de oranjerode, kale rotsen daar omheen. Vooral tegen zonsondergang is het een magisch gezicht.

De drukke Todra kloof en de schitterende palmenoase bij Tineghir

De minder drukke kant van de Todra kloof

Houd je niet van de toeristische drukte? Bezoek dan het middelste deel van de Todra kloof slechts kort en wandel een paar honderd meter voor en na deze toeristische hotspot met souvenirstalletjes door de rivierbedding. Als je het middelste deel van de Todra kloof aan de Noordkant verlaat kun je aan de linkerkant een flinke klim maken en genieten van de indrukwekkende, roodstenen maanlandschappen. Een parkeerplaats en een trap zijn de startplek voor deze hike. Onderweg kom je waarschijnlijk Berbers tegen met hun ezeltjes, of passeer je zelfs een enkele Berbertent. Drink een kopje mierzoete Marokkaanse thee bij ze, voor je de drie tot vier uur durende hike voortzet.

Bovenstaande hike door de Todra kloof kun je prima op eigen gelegenheid maken. Mocht je dat prettiger vinden, kun je in het kleine (toeristen-)dorpje in de kloof een gids vragen om mee te gaan. Zelf liepen we zonder gids een eind door de rivierbedding ten noorden van de kloof, ook erg mooi en voor de oplettende wandelaar overal berber-tenten en -woningen tegen, op en in de heuvels.

Een wandeling in of nabij de Todra kloof is makkelijk zelf te organiseren

De Dades kloof, via de weekmarkt van Boumalne

Vanuit Tineghir ben je in drie kwartier tijd in Boumalne, waar de weg al slingerend begint te klimmen naar de Dades kloof. Ben je hier op woensdag, dan tref je aan de buitenrand van Boumalne, aan de kant van Tineghir, de weekmarkt van het stadje. Parkeer je auto tussen de taxibusjes, brommobielen en ezelkarren, om je te vergapen aan enorme stapels groenten en fruit. Alles ligt gewoon op kleden op de grond. Heel de omgeving is uitgelopen om inkopen te doen, de perfecte manier om jezelf tussen de lokale bevolking te begeven. Sla wat zoete en hartige snacks in voor het vervolg van je reis en rijdt de slingerende weg richting de Dades kloof op zodra je uitgekeken bent.

Op woensdag kun je de Boumalne weekmarkt bezoeken voor de Dades kloof

Monkey Fingers – het eerste uitzichtpunt van de Dades kloof

Al gauw worden de bochten talrijker en de uitzichten spectaculairder. Roodgekleurde dorpjes en kasba’s staan te midden van ruige, woestijnachtige rotslandschappen in diverse roodtinten. Hier en daar vind je groene akkers met graan en walnoten-, vijgen- amandel- en zilverberkenbomen. In februari bloeien de amandelbomen, een prachtig gezicht en een mooie toevoeging aan het kleurenpallet. Een half uurtje later nader je het markante landschap van de “Monkey Fingers” en inderdaad, met een beetje fantasie zijn die apenvingers echt te onderscheiden.

Ben je hier, net als wij, in de ochtend? Dan loont het om eerst de rest van de route door de Dades kloof af te leggen. Je kunt bij de “Monkey Fingers” fantastisch wandelen, maar dat doe je het best in de middag, als de zon de rotsen in een gouden gloed zet. Bezoek dus eerst alle andere plekken langs de route en keer terug voor de wandeling.

Het begin van de Dades kloof en het uitzichtpunt bij de Monkey Fingers

Wandelen in de Dades kloof – wij deden dat bij “Monkey Fingers”

Recht tegenover de “Monkey Fingers” is een grote parkeerplaats, waar wij onze auto achterlaten. Het lijkt ons wel wat om langs de rivier te wandelen. We nemen het pad naar beneden aan de rechterkant, dat uiteindelijk uitkomt bij een aantal bijzonder gevormde, enorme ronde rotsen. Iemand heeft een trap aangelegd over de rotsen en door aan het einde van die trap op het “dak” van een oud gebouwtje te klimmen komen we beneden. Nog wat struiken en zilverberken door en we staan met onze voeten in de rivier. Wat is het hier onverwacht groen en mooi en puur, een compleet ander beeld van de Dades kloof. Na wat splashen volgen we de rivier in de richting van een dorpje, verder stroomopwaarts. Ook hier weer passeren we mensen die druk op hun akkertjes aan het werk zijn.

Na een korte picknick aan de waterkant lopen we op aanraden van een lokale man een kleine kloof in aan de achterkant van de “Monkey Fingers”. De oranje rotsen komen al gauw dichter naar elkaar toe en een groot rotsblok lijkt ons de weg te versperren. We kunnen er echter onderdoor. Als het pad niet meer is dan een smal stroompje door een rotsspleet, moeten we klimmen om verder te kunnen. Uiteindelijk blijkt het klimwerk niet te doen met een cameratas op de rug en twee kids aan de hand. We keren terug en volgen het heldere stroompje dat ons doet denken aan de wadi’s van Oman. Het licht is goudgeel, net als de rotsen en het groen van de begroeiing is onwaarschijnlijk helder. Bij de brug naast Hotel Kasbah komen we weer bij de doorgaande weg uit. Wat een heerlijke, kleine wandeling is dit.

Het is wat klimmen en klauteren, maar dan heb je ook wat

Voor wie met grotere of helemaal zonder kinderen reist en de kleine kloof bij “Monkey Fingers” verder in gaat: je kunt na het klimwerk een dik half uur verder lopen, voor je opnieuw moet klimmen en als je vervolgens links aanhoudt kom je uiteindelijk bij het dorp weer uit. Ook andere toffe wandelingen bij “Monkey Fingers” zijn mogelijk.

Het meest spectaculaire deel van de Dades Gorge

Wij vervolgen onze route door de Dades kloof en rijden via de bizar steile weg vol haarspeldbochten naar de parkeerplaats van hotel Timzillite. We moeten ons inhouden om niet na elke bocht te stoppen om foto’s te maken. De rode rotsachtige landschappen hier lijken opnieuw uit een film te komen. In de diepte groeien langs de groene rivier wat bomen en struiken, maar verder is alles kaal. Aan de overkant van de kloof trekken herders met hun geiten de rotsen over. De diepe richels zorgen ervoor dat ze zich staande weten te houden. Wij willen eigenlijk afdalen naar de rivier. Vanwege de moeilijkheidsgraad van de wandeling wordt ons dit door de lokale bevolking afgeraden. Kom je zonder kinderen, dan moet dit een fantastische wandeling zijn. Verderop daalt de weg tot bij de rivier. Het lijkt wel alsof je in de Todra kloof bent, maar dan zonder de souvenirstalletjes. Wij keren om. De weg terug naar Tineghir is nog lang.

Het meest spectaculaire deel van de Dades kloof

Todra kloof of Dades kloof

De Todra kloof en de Dades kloof zijn beiden prachtig. Er is een groot verschil in het aantal mensen dat beide kloven bezoekt. Voor ons persoonlijk heeft het veel rustigere Dades daarmee al een streepje voor. Wat voor ons de Dades kloof ook aantrekkelijker maakt dan de Todra kloof is de variatie in begroeiing en landschappen. Naast palmen vind je in de Dades kloof ook veel andere bomen, zoals amandelbomen, zilverberken en vijgen. Alleen al rond de “Monkey Fingers” vind je bovendien heel veel afwisseling in vergezichten en landschappen. Het is bovendien heel eenvoudig om hier een korte maar mooie rondwandeling te maken. Tenslotte geven de verlaten en vervallen kasba’s en lemen dorpjes in de Dades kloof deze plek net wat extra’s. Moet je kiezen, dan is wat ons betreft de Dades kloof de winnaar van de twee. Maar eigenlijk zou je gewoon je reis wat ruimer moeten plannen, als dat kan, en beide kloven moeten bezoeken.

Wil jij ook de Todra kloof en Dades kloof ontdekken, maar weet je niet zo goed waar te beginnen om de beste route door Marokko te bedenken? Bij duurzame reisorganisatie Better places kan Marokko specialist Rob samen met jullie de perfecte rondreis op maat samenstellen. Zo weet je zeker dat jullie op de mooiste plekjes komen!

Accommodatie Todra kloof en Dades kloof

Tineghir is een mooie uitvalsbasis voor wie zowel de Todra kloof als de Dades kloof wil bezoeken. Je bent op een steenworp afstand van de Todra kloof en in een klein uur ben je aan het begin van de Dades kloof. Wij sliepen in een prachtig gerestaureerd lemen huis, met twee slaapkamers, een verwarmde badkamer en geheel op zonne-energie. Het huis staat op een rustig plekje, aan de rand van de palmoase aan de Zuidoost kant van Tineghir. Dat is niet de palmoase die direct naar de kloof leidt, maar in een klein dorpje, buiten de toeristische drukte. De eigenaresse bereidt elke ochtend een heerlijk ontbijt, dat je in de fijne tuin, het zonnetje kunt eten. We bleven hier drie nachten, om een volle dag de Todra kloof te kunnen bekijken en ook een volle dag voor de Dades kloof te hebben.

Onze fijne accommodatie in Tineghir

Heb je nog wat meer tijd te besteden dan wij, dan is het zeker ook super om bijvoorbeeld twee nachten in de Dades kloof te overnachten en twee of drie in Tineghir. Je kunt dan een accommodatie vlakbij de “Monkey Fingers” kiezen, zodat je vanuit je slaapplaats mooie wandelingen kunt maken en centraal bent voor de andere bezienswaardigheden van de Dades kloof. Dit eenvoudige, maar vriendelijke hotel heeft een geweldig uitzicht. De gastheer maakt wandelingen door de kloof met zijn gasten en kent de mooiste geheime plekjes.

Ben jij al eens in de Todra kloof of Dades kloof geweest? Welke was jouw favoriet? En waar verbleef je tijdens het bezoek aan de kloven?

Ga naar al mijn Afrika blogs, of kies een andere bestemming »