Skrunda1 nog even urbex walhalla in Letland

Skrunda1 was voor mij DE verrassing van Letland. Ooit was dit een geheime Sovjet stad, gelinkt aan het radar station 5 kilometer noordelijk van deze plaats, maar tegenwoordig is Skrunda1 nog slechts een spookstad in de uitgestrekte bossen van Letland. Verlaten en vervallen staan deze herinneringen aan de koude oorlog te wachten om ontdekt te worden door urbex liefhebbers zoals ikzelf. Het kostte wat moeite om te achterhalen hoe en of Skrunda1 nog wel te bezoeken valt. Na berichten over sluiting, strenge, bewapende bewaking en uiteindelijk de exploitatie van wat er nog rest van Skrunda1 was ik verrast om op de laatste dag van april in een warm lentezonnetje vrijwel alleen, maar helemaal legaal, op onderzoek te kunnen tussen en IN de ruïnes van deze voormalige Sovjet stad.

Update: sinds medio 2018 is Skrunda1 gesloten voor ‘t publiek. Er zijn wel een aantal andere, vergelijkbare locaties, die wel nog open zijn.

Skrunda1 korte geschiedenis

In 1963 is Skrunda1 door de Russen gebouwd in de buitenwijken van het stadje Skrunda, dat ook tegenwoordig nog gewoon bestaat en zelfs bewoond wordt. Doel van de medewerkers die hier gestationeerd werden was om met 2 enorme radars te controleren of vijandige luchtaanvallen vanuit het westen onderweg waren. Een dozijn flatgebouwen, een aantal barakken, een watertoren, een winkel, een bioscoop, een sporthal en zelfs een school en een ziekenhuis werden in allerijl neergezet en in totaal namen zo’n 5000 soldaten en officieren hier met of zonder hun gezinnen hun intrek. Toen in 1994 de Russen Letland verlieten bleef Skrunda1 over. Er werd een deal gesloten waardoor ze nog 4 jaar bleven om de administratie af te wikkelen, maar daarna werd Skrunda weer haar vredige zelf… zij het dat er een spookstad in haar achtertuin bleef staan.

De vele gebouwen van Skrunda1 werden in allerijl neergezet en bewoond.. en net zo snel verlaten

Wat wordt er van deze spookstad?

De afgelopen jaren zijn veel van de gebouwen van Skrunda1 leeg gehaald door Letten die hier voor een habbekrats een aanhanger hout of metaal kwamen halen, om te gebruiken bij de verbouwing van hun huis, maar ook door nieuwsgierige bezoekers die hier een kijkje kwamen nemen en de vandaal in zichzelf boven voelden komen. In 2015 was er sprake van dat Skrunda1 helemaal gesloten zou worden en is het terrein van gewapende bewaking voorzien. Daarna lijkt de gemeente zich bewust geworden van het slaatje dat ze eruit zouden kunnen slaan en is er sprake van het conserveren van de stad voor het toerisme of wellicht militaire oefeningen.

De afgelopen jaren werd Skrunda1 grotendeels leeg gehaald en vernield

Eind 2016 was het tijdelijk alleen mogelijk om deze urbex locatie onder begeleiding te bezoeken, maar daarmee zijn ze blijkbaar weer gestopt. Voorlopig is er een oudere man bij de toegangspoort gezet die gedrukte toegangskaartjes verkoopt voor 4 euro per persoon. Een kaartje van de stad met de functie van elk gebouw krijg je er daarvoor gratis bij. Zoveel mondelinge extra info als je wilt, in een mengeling van Lets en Engels ook. Daarmee zal voor de echte urbex fan de pret er wellicht een beetje af zijn, maar hé… je hebt een hele stad tot je beschikking en zodra je de eerste bocht om bent heb je die geheel voor jezelf. Zo lang je het veilig houdt en niks stuk maakt mag je overal tussen, op en onder kijken. The sky is the limit. 3 Gebouwen zijn vanwege instortingsgevaar inmiddels verboden gebied verklaard, bij de rest is het vooral oppassen geblazen met de verrotte houten vloeren.

Hier mag je zelf op ontdekking

Onze verkenning van Skrunda1

Toen wij de toegangspoort van Skrunda1 naderden zagen we 1 andere huurauto geparkeerd staan. Gelukkig is het nog niet de toeristenkermis geworden waar ik vooraf een beetje bang voor was. Als we, na een uitgebreid praatje met de man in zijn wachthuisje, de vervallen toegangspoort door lopen maakt mijn urbex hart een sprongetje: wat een gebouwen, zoveel ruimtes, wat een keus. Ik kan niet eens het geduld opbrengen om via de normale weg te gaan, door het moerassige grasland waad ik naar het eerste flatgebouw. In het gras een poppenarmpje, hoe cliché… maar ik maak toch mijn eerste foto. In de woonruimtes geen meubels meer, maar wel vergeelde behangetjes met ooit fleurige motiefjes. De meiden vinden het hier een beetje te spannend. Veel vloeren zijn half vergaan en trapleuningen ontbreken voor een groot deel. Van de ramen resten alleen nog wat scherven in de hoeken.

Als we toegangspoort achter ons laten stuit ik direct op een cliché plaatje

We besluiten eerst één van de lagere gebouwen binnen te gaan. Dat blijkt een schot in de roos. In het oude clubhuis voor officieren zijn een aantal kleurrijke propaganda schilderijen op de muren zichtbaar en we zien oude legerschoenen en wat kleding liggen. In de naastgelegen bioscoop staan oude Russische verfblikken die duidelijk zijn gebruikt om de muren een kleurtje te geven en overal liggen stukken halfvergane film, waarvan soms een rijtje beelden nog zichtbaar is. De houten bioscoopstoelen uit de zaal komen we gedurende de dag echt overal tegen.

Ook de kinderen vermaken zich

Als we een setje bioscoopstoelen buiten zien staan geven de meiden om de beurt een voorstelling, met een enorme dennenappel als microfoon in de hand. Ze hebben hun draai gevonden en als echte speurneuzen kijken ze mee in elke nieuwe ruimte. Ondanks dat we de ongeschreven urbex regel kennen om niks te vernielen of mee te nemen knijpen we een oogje dicht als de één ergens een oranje, plastic speelbeertje mee graait en de ander een sleutel uit een kast trekt en bij wijze van amulet meedraagt. In de loop van de dag komt er nog een rode vlag bij, gemaakt van een lap rode stof en een tak.

Skrunda1 is, als je goed oppast, prima met kinderen te bezoeken

Meest bizarre lunchplek van onze week in Letland

De tijd vliegt en na de bioscoop bekijken we nog de sportzaal voor we een geschikte plek zoeken voor onze meegebrachte lunch. Het is een heerlijke voorjaarsdag, dus in de zon, op een stuk beton pal voor de bioscoop strijken we neer. Er lijkt iets niet te kloppen aan dit plaatje, waarbij we zitten te eten tussen de gebouwen waar inmiddels op verschillende plekken bomen uit groeien en waarvan de deuren en ramen in de wind kreunende geluiden maken. Verder is het hier uitgestorven en vangen we alleen een glimp op van wat waarschijnlijk de bestuurders van de andere huurauto zijn.

Onze lunchplek en wat details van de bioscoop

Na de lunch verkennen we de winkel, het ziekenhuis, het hotel, de bibliotheek, de barakken en de kantine, waarbij we zo nu en dan nog wat interessante gebruiksvoorwerpen tegenkomen. Toch is duidelijk dat door vele jaren van leegstand veel spullen verdwenen zijn. Aan het eind van de middag belanden we bij de Skrunda1 gevangenis. Hoe is ’t mogelijk om gevangen te zitten in een geheime stad, die officieel niet eens bestond?! Waarvoor zou je in hemelsnaam hier neergezet worden? Als we bijna bij de ingang terug zijn stopt er een touringcar bij de poort. Een groep Russische toeristen hobbelt achter een gids aan naar binnen, voor ons het moment om te vertrekken.

Hoe bizar om hier zelfs een gevangenis aan te treffen

Zelf Skrunda1 bezoeken

Vanuit Riga worden verschillende tours aangeboden naar Skrunda1. Je kan met een huurauto echter prima zelf hier naartoe rijden. Zet in je TomTom de volgende coördinaten en je komt er vanzelf:

N 056 43 47.9 E 022 00 10.5

Neem niet de eerste afslag naar links vanuit Skrunda gezien, maar de tweede, zo’n 200 meter verderop. Het is een rechte weg van betonplaten.

Wil je deze urbex locatie nog zien in haar huidige vorm? Wacht dan niet te lang, de toekomst van deze plek is onzeker en het kan maar zo gebeuren dat het over een paar maanden gesloten is, zoals dat ook gebeurde een jaar na ons bezoek aan Patarei in Tallinn.

Ga naar al mijn Bestemmingen blogs, of kies een andere bestemming »