Shah-i-Zinda is zo’n plek die je betovert. Na een start in Tashkent, een aantal dagen Bukhara én struintochten door Khiva van heel vroeg tot heel laat, denk ik wel een beetje klaar te zijn met de overdosis historische bouwwerken vol blauwgekleurde mozaïeken. Na een gezamenlijk bezoek aan het registan en de Bibi Khanum moskee, haakt een deel van ons gezin af. Samen met onze oudste besluit ik tóch nog een kijkje te gaan nemen bij Shah-i-Zinda. Wat een verpletterende indruk maakt deze verzameling tombes en mausolea. Natúúrlijk gaan we de volgende dag nog een keer terug met de rest van ons gezin op sleeptouw! 😉
Waar vind je Shah-i-Zinda in Samarkand?
Vanuit het Registan loop je via een brede boulevard zo langs de andere bekende bezienswaardigheden van Samarkand. Je passeert de Bibi Khanum moskee, met daarnaast de bruisende Siyob bazaar vol streekproducten. Als je met de voetgangersbrug de ringweg van Samarkand oversteekt, ga je op het hoekje van de prachtige Hazrat Khizr Moskee rechtsaf. Tussen de snelweg en de grootste begraafplaats van Samarkand loop je in 5 minuutjes langs lokale stalletjes naar de toegangspoort van Shah-i-Zinda.
De prachtige details van Shah-i-Zinda
Shah-i-Zinda betekent “De levende koning”. Deze heilige begraafplaats voor de hooggeplaatsten is verbonden met de legende dat Qutham ibn Abbas, een neef van Mohammed, hier begraven ligt. Hij kwam naar Samarkand met de Arabische invasie in de 7e eeuw, met als één van de belangrijkste doelen het bekeren van de inwoners tot de Islam.
Shah-i-Zinda is een heilige plek. Draag passende kleding, waarbij benen en schouders bedekt zijn. Onze dochter is in korte broek en wordt verzocht een doek om te slaan. Gelukkig hebben we voor de gelegenheid altijd sjaaltjes in onze tas.
Shah-i-Zinda interieur
De naastgelegen begraafplaats
Shah-i-Zinda is eigenlijk onderdeel van de eeuwenoude begraafplaats die zich rond het complex vol tombes en mausolea uitstrekt. Op een heuvel aan de rand van het centrum liggen eeuwenoude graven en meer recente. De omvang is gigantisch. In een verre hoek is zelfs een geheel eigen Joodse begraafplaats, vol hele oude graven. Loop je langs de snelweg naar de ingang van Shah-i-Zinda, dan kun je ongeveer 100 meter voor de ingang links een klein poortje door, de begraafplaats op. Klim een eindje de heuvel op, tussen de graven, om een indruk te krijgen van hoe mooi en bijzonder deze plek is. Ook hier vind je nog graven vol blauw mozaïek en met hele oude monumentjes.
Ooit kon je vanuit de begraafplaats via een achteringang Shah-i-Zinda bereiken. Dat lijkt tijdens ons bezoek geen optie. Die achteringang zien we in Sha-i-Zinda stevig afgesloten en deze wekt niet de indruk ooit nog open te zijn.
De Shah-i-Zinda begraafplaats
Verpletterende architectuur
Net als bij de andere bezienswaardigheden van Samarkand betaal je bij de toegangspoort en moskee, die ook al schitterend zijn, een paar euro entree als buitenlandse bezoeker. Ben je gepast gekleed, dan kun je daarna beginnen aan de beklimming van een flinke trap, terwijl boven je de eerste mozaïeken opdoemen. Het is heet, als wij er die eerste keer zijn. In juli is Samarkand op haar warmst en ik voel een straaltje langs mijn rug naar beneden lopen, als ik bovenaan de trap met een rood hoofd uit sta te puffen. Maar wauw, wat is het deze inspanning waard. Door de hoge temperatuur, zo aan het eind van de middag, zijn we vrijwel de enige bezoekers.
Als we een dag later tegen zonsondergang terugkomen, is het veel drukker. We staan in een smalle “straat” en zijn omgeven met blauw. Bloemachtige motieven, Arabische teksten, met reliërf en op platte tegeltjes; het is één bonte verzameling van blauw. We staan tussen een aantal enorme mausolea met donkerbruine, houten deuren vol gedetailleerd houtsnijwerk. Als we zachtjes één van die deuren openduwen, weten we niet wat we zien. Binnen is een oase van stilte. Een tombe staat in het midden. De muren zijn schitterend gedecoreerd met goud en meer blauw.
Echt een highlight van Samarkand
We kijken in alle mausolea binnen, want we willen zeker niks missen en ieder hoekje vastleggen met onze camera’s. We schieten echt niet op, na een half uur zijn we nog maar 10 meter van de bovenkant van de trap verwijderd! Samen met ons leeft een stelletje zich uit in allerlei insta-poses, natuurlijk met bijbehorende, zwierige jurk en hoedje. Verder is het rustig en zo kunnen we écht genieten van de mausolea uit de 11e tot 15e eeuw.
Elk bouwwerk is een kunstwerk op zichzelf. Iets verder zijn ook enkele meer recente mausolea, uit de 19e eeuw. Verspreid over ongeveer 100 meter staan zo’n 20 schitterende gebouwen. We kijken onze ogen uit en voor we het door hebben zijn we anderhalf uur verder. Inmiddels wordt het licht lager en komen er enkele groepen lokale toeristen binnen. Tijd voor ons om te vertrekken.
Wie goed kijkt ziet dat de kleur blauw steeds anders is en herkent oud en nieuwer
Overnachten op loopafstand van Shah-i-Zinda
Gelukkig slapen wij op loopafstand van Shah-i-Zinda en kunnen we de volgende dag gewoon nog een keer met z’n vieren terug. Zowel voor de geweldige locatie als de rust en gastvrijheid, maar zeker ook voor het heerlijke ontbijt zou je écht bij Nursultan moeten slapen. Binnen 2 minuten sta je op de wandelpromenade die alle bezienswaardigheden van Samarkand met elkaar verbindt. De familie is super lief en het is er smetteloos schoon. Binnen 10 minuten ben je lopend bij Shah-i-Zinda. Wil je een nóg betere locatie, met een verpletterend uitzicht op de Bibi Khanim moskee, dan is het Bibikhanum hotel een aanrader.
Reis verder in Oezbekistan:
