Je kúnt in Samarkand alle bezienswaardigheden in één lange dag zien. Eigenlijk liggen ze allemaal in één rechte lijn: van Gur-e_Amir, via het Registan en de Bibi Khanim moskee naar het Shah-i-Zinda complex. Hier en daar maak je nog een extra stop en je hebt de highlights van Samarkand in een dag gecoverd. Ik ben echter zó onder de indruk van sommige bezienswaardigheden van Samarkand, dat ik verschillende keren terug ga. Het is mooi om gebouwen in het vroege ochtendlicht, of juist tegen ondergaande zon te zien. Het Registan is bovendien ‘s avonds prachtig verlicht. Ik neem je mee in een wandeling langs Samarkand haar mooiste bezienswaardigheden en geef tips om nóg meer uit je bezoek aan deze sprookjesachtige stad in Oezbekistan te halen.
Gur-e-Amir – eerste van de bezienswaardigheden in Samarkand
Begin je dag sightseeing in Samarkand vroeg. Gur-e-Amir is niet heel groot, maar wel een populaire bezienswaardigheid onder toeristen én een bedevaartsoort voor lokale bezoekers. Het kan daarom gauw druk worden. Wil je maximaal genieten, in rust? Ga dan, net als ik, direct bij openingstijd om 8 uur ‘s ochtends. Alleen al naar de enorme poort van deze medressa en mausoleum, met heel veel blauwe, gedetailleerde tegeltjes, kan ik zo tien minuten kijken. Ik loop toch gauw door en besluit later rustig te kijken, als ik de binnenkant bewonderd heb. Ik deel de indrukwekkende, gouden binnenkant van het mausoleum van Amir Timur met slechts een handjevol vrouwen, die onafgebroken gebeden prevelen. De gouden koepels boven de tombes zijn rijk bewerkt en weerkaatsen de gebeden van de vrouwen. In stilte neem ik deze bijzondere plek in me op.
Gur-e-Amir is één van de drukbezochte lokale bezienswaardigheden in Samarkand
Buiten het mausoleum is er niet veel te zien. In de keldergewelven is een souvenirwinkel gevestigd, waar ik goed moet uitkijken om niks om te stoten. Souvenirs in Oezbekistan zijn niet goedkoop. Veel van wat hier staat is overal elders in de stad te koop. Inmiddels komen ook de eerste groepen aan. Tijd voor mij om de indrukwekkende poort nog eens goed te bekijken. Als ik er onderdoor ben gelopen kijk ik nog één keer achterom, naar de imposante, blauwe koepel, de minaretten en de voorkant vol blauwe tegeltjes.
Het Registan – de niet te missen highlight
Het Registan moet je echt meer dan eens bezoeken. Ik neem er een kijkje na mijn vroege bezoek aan Gur-e-Amir, maar we zijn er direct na aankomst in Samarkand natuurlijk ook meteen naartoe gegaan. Het harde middaglicht maakt het tijdens dat eerste bezoek lastig fotograferen. Vroeg in de ochtend of laat in de middag is eigenlijk het beste, vooral in de zomermaanden. Kom zéker ook in de avond, als het hele bouwwerk kleurrijk verlicht is, tijdens de light & sound. Die is gratis te bekijken vanaf het uitkijkplatform. Wij zijn er na 2 of 3 liedjes wel klaar mee, omdat het steeds opnieuw dezelfde lichten zijn en er verder geen verhaal wordt verteld ofzo. Toch is het de moeite even te kijken en te genieten van het 1001-nacht sfeertje waarin het Registan zo ‘s avonds verlicht is.
Het Registan, de grootste van de Samarkand bezienswaardigheden
Ben je ‘s ochtends vroeg in het Registan? Dan is de kans groot dat je “psssst” hoort. De bewakers verdienen graag een centje bij door je het aanbod te doen één van de scheve, oude minaretten van de Ulugh Bekh Medrassa “stiekem” te beklimmen. Voor ongeveer 10 euro, afhankelijk van je onderhandelings-skills, mag je erin, om het plein en de bouwwerken vanaf boven te zien. Heel eerlijk vind ik de foto’s van andere reizigers vanuit die positie niet heel bijzonder. Ik besluit er daarom niet op in te gaan. Wil jij wel graag de belangrijkste bezienswaardigheden van Samarkand van boven zien, houd dan in de ochtend je ogen en oren open, óf informeer zelf bij één van de bewakers.
Rond het Registan plein staan 3 gebouwen. De Ulugh Bekh Medrassa aan de westkant is het oudste. De Tilla Kari en Sher Dor zijn uit de 17e eeuw. Die laatste staat aan de oostkant en valt me meteen op, vanwege de afbeeldingen van de leeuwen, iets dat volgens de Koran niet is toegestaan. Ga je hier naar binnen, dan vind je een 2 verdiepingen tellende bazaar. Bereid je voor om flink af te dingen als je hier een souvenir koopt. Het is mij niet gelukt hier voor een passende prijs iets te vinden. Zoals gezegd: souvenirs in Oezbekistan zijn echt pittig geprijsd. Veel schaaltjes, tegeltjes en schilderijtjes worden dan ook met de hand gemaakt.
Zo mooi: het Registan in Samarkand
Voor elk bezoek aan het Registan moet je opnieuw een ticket kopen. Als je ‘s ochtends vroeg komt zijn de bewakers nog niet erg alert en toen ik er was stonden de poortjes nog open. Ik kon daardoor ‘s middags nog een keer op hetzelfde kaartje naar binnen met de rest van ons gezin.
De Bibi Khanym moskee
Een brede boulevard verbindt het Registan met de bezienswaardigheden ten noordoosten van het centrum. Op ongeveer een kwartier lopen langs souvenirstalletjes en restaurants staat aan de linkerkant een enorme poort van wel 20 meter hoog en 10 meter dik. Twee gigantische minaretten aan de zijkant van deze Bibi Khanym moskee zijn deels ingestort, maar nog altijd enorm. We moeten dit echt even in ons opnemen. We zijn onder de indruk, van wat in de 14e eeuw de grootste moskee ter wereld was. En we zijn er nog niet eens binnen! Op het muurtje voor de poort zit een groep dames op leeftijd. Ze dragen kleurrijke, zelf gemaakte sieraden en fleurige kleding en sjaaltjes. We verstaan elkaar niet, maar lachen even samen en maken foto’s met elkaar, voor we naar binnen gaan.
Eén van de indrukwekkende bouwwerken in Samarkand – de Bibi Khanym moskee
Ook aan de rest van de imposante Bibi Khanim moskee is flink wat schade ontstaan in een aardbeving. De geglazuurde tegeltjes zijn op sommige plekken naar beneden gekomen, muren hangen scheef en vertonen flinke scheuren. Het lijkt af en toe wel een wonder dat dit er nog staat. In één van de gebouwen zien we foto’s van hoe deze moskee er voor de restauratie uitzag. In het midden van de binnenplaats staat een Koran die minstens het formaat heeft van wat je verwacht in een bouwwerk als dit. Al met al vinden we deze moskee minstens even gaaf als het Registan. Wat ons betreft heeft Samarkand bezienswaardigheden genoeg om écht van onder de indruk te zijn.
Tegenover de Bibi Khanym moskee staat het mausoleum dat bij deze belangrijke historische plek hoort. Veel lokale bezoekers picknicken in de schaduw van de bomen rond dit mausoleum. Dé plek om contact te maken met de lokale bevolking van het Oezbeekse platteland!
Zo’n leuke plek in Samarkand om lokale toeristen te ontmoeten
Siyob Bazar
Direct naast de Bibi Khanym moskee lopen we de bekendste markt van Samarkand binnen. In en rond het marktgebouw worden traditioneel snoep, koek, serviesgoed, broden en kruiden verkocht. We stoppen wat geld in de buidel van de blinde muzikant op de trap en kopen vers fruit en noten. Het perfecte tussendoortje op een warme, zomerse dag als dit.
Aan de andere kant van de Bibi Khanym moskee is het bekende Bibi Khanym Teahouse. Je zou hier fantastisch kunnen eten. De aankleding is zeker sfeervol, maar het eten dat we er bestellen is een aanfluiting. We eten veel beter bij een oud echtpaar thuis, 2 deuren van ons guesthouse.
De Siyob bazar is de bekendste markt van Samarkand
Mausoleum van Islam Karimov
Een klein eindje verderop steekt de boulevard de snelweg over, via een voetgangersbrug. Een bijzonder gebouw trekt onze aandacht. Het mausoleum van Islam Karimov, de eerste president van de Oezbeekse republiek, bestaat uit een aantal gebouwen bovenop een stenen verhoging. De bouwstijl van de moskee aan de linkerkant doet me denken aan die van de Bolo Hauz moskee in Bukhara. En toch is deze weer heel anders. Het zijn waarschijnlijk de sierlijke, houten pilaren en de in kleurrijke patronen versierde plafonds.
Ook hier wordt ik weer benaderd of ik “psssst.. in de minaret wil”. Het lijkt me wel wat, zeker omdat op deze plek niemand dat doet. Ik ding wel eerst flink af op de vraagprijs. Een houten deurtje gaat voor mij open en ik klim door een donkere minaret naar boven. Het is niet erg hoog, maar geeft toch een leuk uitzicht op het mausoleum en de stad Smarakand.
Het Mausoleum van Islam Karimov is een opvallend bouwwerk vlakbij Shah-i-Zinda
Het Shah-i-Zinda complex: mijn favotiet van de Samarkand bezienswaardigheden
Ik ben niet zo van de Instagram-plekjes van deze wereld, maar zonder twijfel is het Shah-i-Zinda complex mijn favoriet van alle bezienswaardigheden in Samarkand. En wat een Instagramwaardige plek is dit! Na het betalen van de entree, het omknopen van extra sjaaltjes bij onze oudste, die een korte broek aan heeft en het beklimmen van de steile toegangstrap, staan we echt even met onze ogen te knipperen. Zij aan zij staan hier de meest bijzondere mausolea, van boven tot onder bedekt met de mooiste blauwe tegeltjes en van binnen één en al goud en meer blauwe motieven. We bekijken elk van die juweeltjes uitgebreid en schieten voor geen meter op. Het is niet eens één van Samarkand haar grootste bezienswaardigheden, maar we zijn ruim anderhalf uur foto’s aan het maken. Steeds als we verder willen lopen zien we een nóg mooier hoekje.
Het Shah-i-Zinda complex is echt een plek waar je minstens 2 keer naartoe moet. Na die eerste verkenning met camera en de wifi binnen handbereik om geen achtergrondinfo te missen, wil ik er gewoon nog eens rustig rondkijken. De mausolea staan in een lange “straat” en zijn tussen de 9e en 19e eeuw gebouwd. Je ziet dan ook duidelijk verschil in bouwstijl en decoratie. Op veel plekken zijn tegeltjes in 3D verwerkt en zijn gevels ware kunstwerken waar je uren naar kunt kijken om steeds weer iets nieuws te zien. Ook die tweede keer moet ik me echt van deze plek losweken.
Ik houd vaak niet zo van toeristische highlights, maar Shah-i-Zinda is echt zo’n gave plek in Samarkand
begraafplaats bij Shah-i-Zinda complex
Achter het Shah-i-Zinda complex ligt de grootste begraafplaats van Samarkand. Nou hoort een begraafplaats niet standaard tot de bezienswaardigheden van een stad, maar deze is echt de moeite van een kort bezoek of langere struintocht. De graven liggen dicht op elkaar gepakt op een heuvel. Sommigen zijn gedecoreerd met dezelfde blauwe steentjes als de historische bouwwerken en bezienswaardigheden van Samarkand. Anderen hebben foto’s van de overleden persoon die er ligt. De heuvel vol graven strekt zich enorm ver uit en als je de moeite neemt kun je helemaal doorlopen tot de Joodse begraafplaats zo’n halve kilometer verderop.
Ooit kon je vanuit het Shah-i-Zinda complex de begraafplaats op lopen, maar tegenwoordig kan dat alleen nog via een aparte toegangspoort, een eindje naar het westen. Je loopt er langs als je van het Registan naar Shah-i-Zinda loopt.
Vanaf Shah-i-Zinda complex is de begraafplaats een kijkje waard
Waar overnachten in Samarkand
Blijf je slechts kort in Samarkand, dan loont het om een centrale slaapplek te kiezen. Zowel voor de geweldige locatie als de rust en gastvrijheid, maar zeker ook voor het heerlijke ontbijt zou je écht bij Nursultan moeten slapen. Binnen 2 minuten sta je op de wandelpromenade die alle bezienswaardigheden van Samarkand met elkaar verbind. De familie is super lief en het is er smetteloos schoon. Wil je een nóg betere locatie, met een verpletterend uitzicht op de Bibi Khanim moskee, dan is het Bibikhanum hotel een aanrader. Je kunt hier ook terecht voor de lunch, met als risico dat je weinig eet, omdat je foto’s blijft maken. Het restaurant kijkt spectaculair uit op de moskee.
Wij zijn vanuit Samarkand verder gereisd naar Khiva, een stad met een heel andere vibe, maar net minstens even indrukwekkende architectuur. Wil je een heel andere kant van Oezbekistan zien en de wereld van de Zijdeprocuctie en keramiek ontdekken? Dan móet je naar de Fergana Vallei.
Lees meer over Azië:
Dag Yvonne, ik volg jouw blog al jaren en je bent een echte inspiratie voor de reizen die wij ook maken met ons gezin (kids nu 9 en 11 jaar oud). Wat betreft Oezbekistan – wat ook op onze bucketlist staat – vroeg ik mij af of dit wel te doen is in de zomer kwa hitte. Ik heb mij laten vertellen dat het erg heet kan zijn dan (ruim 40 graden graden), en dat je beter met Pasen naar ginds trekt. Nu ik zie dat jij in augustus bent geweest vroeg ik mij af of het mee viel met die hitte?
Het klopt hoor, Oezbekistan is echt heet in de zomer, rond de 40 graden. Voor ons doenbaar, we hadden ons er vooraf op ingesteld. Maar alsnog.. echt wel warm. Omdat wij het combineerden met Kirgizië was het voor ons prima.