Dit is de mooiste route over Maleisisch Borneo, eigenlijk een aaneenschakeling van hoogtepunten. Maleisisch Borneo is een droom voor reizigers die van natuur en wildlife houden. Ook wie geen genoeg krijgt van snorkelen, duiken en tropische stranden, moet deze route door Maleisisch Borneo zeker volgen. Ik deel al onze hoogtepunten in de jungle, op de mooiste eilanden, boven en onder water, maar ook op het gebied van cultuur. Tenslotte enkele tips die jouw rondreis over Borneo een stukje gemakkelijker maken.
Je route op Maleisisch Borneo plannen
Maleisisch Borneo is een stuk kleiner dan Kalimantan, het Indonesische deel van het eiland. Toch zijn de reisdagen nog altijd lang genoeg, zeker omdat er nauwelijks snelwegen zijn op Borneo. Plan je route handig, zodat je vliegen zoveel mogelijk kunt vermijden. Veel mensen stappen heel makkelijk in het vliegtuig op Borneo, omdat vluchten relatief goedkoop zijn. Als je onderstaande route volgt, hoef je slechts één keer te vliegen, om je van Sabah naar Sarawak te verplaatsen. Ik zet bij elke bestemming in onze reisroute op Borneo aan hoeveel nachten je er idealiter verblijft en hoe je het handigst naar deze plek reist.
Onze route op Maleisisch Borneo op de kaart: eerst Sabah en dan Sarawak
Reis met de comfortabele bussen over Borneo om je ecologische voetprint te beperken. De natuur staat hier al genoeg onder druk. Boek je bustickets ongeveer een week van te voren, maar minimaal 2 dagen, zeker in drukke reisperiodes. De meest gangbare routes kun je op Easybook.com heel makkelijk online bestellen. Voor andere routes zul je naar het busstation moeten, omdat die tickets alleen daar te koop zijn. Kom je op je bestemming aan, haal dan direct de bustickets voor de volgende reis. Vis je een keer achter het net, zoals wij tijdens de drukke reisperiode rond het Suikerfeest? Dan is een privé transfer met een taxi op Borneo ook nog redelijk goed betaalbaar. Voor een afstand van zo’n 300 kilometer betaal je ongeveer 100 euro.
Kota Kinabalu (4N) – vliegen op KK is vaak de voordeligste optie
Het oosten van het eiland is een prima plek om je route op Maleisisch Borneo te starten. Rechtstreekse vluchten vanuit Europa naar Kota Kinabalu zijn er niet. Je zult in de meeste gevallen met een tussenstop op Singapore of Kuala Lumpur naar Maleisisch Borneo reizen. Kota Kinabalu heeft het grootste aantal dagelijkse vluchten en is daardoor meestal de voordeligste optie.
Mari Mari Cultural Village bij Kota Kinabalu ideale start route Borneo
In de 3 volle dagen Kota Kinabalu mag je zeker een bezoek aan Mari Mari Cultural Village niet overslaan. Dit museumdorp geeft een heel goed beeld van het dagelijks leven van de 5 grootste stammen op Maleisisch Borneo. Je ziet de huizen en kleding van de verschillende inwoners van Borneo, kijkt mee in de keuken, proeft eens een hapje, neemt deel aan activiteiten en sluit af met een spetterende show met lokale zang en dans. Het andere Cultural Village bij Kota Kinabalu krijgt minder lovende reviews. Wij vinden Mari Mari echt super, de perfecte start van je rondreis over Borneo.
Kota Kinabalu is ook de ideale plek voor dagtrips met snorkel- of duikuitrusting naar de omliggende eilanden. Sapi schijnt het mooist te zijn. Wij hebben geen vergelijk, maar van Sapi waren we in elk geval erg onder de indruk. Verder zijn een kijkje in het Sabah museum en een wandeling door de Kota Kinubalu Wetlands (met verrekijker!) de moeite waard. Wij waren verbaasd dat je zo midden in de stad al zoveel natuur vindt.
Sapi eiland is één van de tropische snorkelavonturen bij Kota Kinabalu
Even buiten de stad is Rasa Ria Reserve, een natuurreservaat bij het gelijknamige, lekker luxe hotel, een dagtrip waard. Je kunt dan mee met één van de activiteiten in het natuurpark en lekker van het privéstrand genieten. Beter nog: blijf een nachtje slapen! Zelf hebben we al bovenstaande uitjes ondernomen vanuit ons appartement net buiten Kota Kinabalu. Tijdens onze lange reis van 8 maanden vonden we het heel fijn om daar even wat extra ruimte en privacy te hebben. Dichter in het centrum is dit een net iets duurder, maar ook net iets comfortabeler appartement met lovende reviews en dit het hotel met de beste prijs-kwaliteitsverhouding én familiekamers.
Mantanani eiland (2N) – taxi en boot naar het eiland
Vervolg je route over Maleisisch Borneo naar Mantanani eiland. Dit relatief onontdekte pareltje ligt een kilometer of 100 ten noorden van Kota Kinabalu. Hier is slechts een handjevol resorts en de stranden heb je grotendeels voor jezelf. Mantanani is nog niet erg bekend en vrij klein. Tijdens je 2 dagen op het eiland hoef je jezelf niet te vervelen. Je kunt prima snorkelen rond het eiland, of een kayak huren om een eindje te peddelen. Vanaf ons resort The GreenHouse Eco lodge kun je zelfs vanaf het schitterende strand direct tussen de Clownvissen door snorkelen. Met een beetje geluk spot je ook de zeeschildpad, die schijnbaar dagelijks voor haar ontbijt langskomt.
Neem een stop in het Rasa Ria Reserve zeker op in je Borneo route
Ondanks de paradijselijke setting van GreenHouse zouden we, vanwege de nare eigenaar, het gebrek aan faciliteiten en de verborgen extra kosten, toch een andere slaapplek adviseren als je Mantanani opneemt in je route over Maleisisch Borneo. Wij hadden een hele leuke ontmoeting met de eigenaars van Arahni Homestay, midden in het dorpje op Mantanani. Bij deze gastvrije, lokale familie slaap je zeker niet in een resort, maar de mooiste stranden zijn op loopafstand en het dorpje is een super plek om het lokale leven te ervaren. Ga je toch voor een resort, dan is dit een fijne keus, met een wat hogere prijs, maar wel all-inclusive en zonder verborgen extra kosten.
Je transport van KK naar Mantanani kun je het beste door je accommodatie laten regelen. Zij reserveren alvast een plekje voor je op de boot, die ’s ochtends al om 9 uur vertrekt van één van de steigers bij Kota Belud. Het is allemaal nogal onduidelijk hoe dit in z’n werk gaat, want geregeld wordt er een andere pier gebruikt. Het is daarom gebruikelijk om een taxi plus boottransfer te laten regelen door je resort. Het kost wat, maar bij de eerste aanblik van het paradijselijke Mantanani ben je het direct vergeten.
Paradijselijk Mantanani eiland mag in je route over Borneo niet ontbreken
Kota Belud (1N) – boot en taxi naar KB
De boten van Mantanani naar het vasteland gaan alleen halverwege de middag. Je komt daardoor pas eind van de middag in Kota Belud aan. Het beste blijf je hier dan een nachtje slapen, tenzij je liever terug reist naar Kota Kinabalu. Dat is wel iets verder, maar je hebt dan makkelijkere opties om met de bus verder te reizen naar Kinabalu National Park of Sepilok en Sandakan. Wij hebben genoten van de gastvrijheid en het uitzicht bij Mountain View Guesthouse. De zondagsmark is de moeite waard, als het toevallig zo uitkomt. Ik zou er niet speciaal voor omrijden, maar leuk om overheen te struinen. In de omgeving van Kota Belud heb je al de eerste spectaculaire uitzichten op Mount Kinabalu, vooral vanaf de rivier.
Kinabalu NP (1N) – bus van Ranau naar Sandakan
Voor dit deel van je route over Maleisisch Borneo heb je opnieuw privé transport nodig, tenzij je vanuit Mantanani terug bent gereisd naar Kota Kinabalu. Een taxi voor 4 personen van Kota Belud naar Kinabalu Nationaal Park kost je ongeveer 40 tot 50 euro, afhankelijk van waar je precies naartoe wilt. Openbaar vervoer is er op dit deel van de route nauwelijks. Voordeel van privé transport is dat je fotostops kunt maken zoveel je wilt.
In Kinabalu National Park is een dag bij de Poring Hot Springs en Canopy Walk leuk
Wij slapen in de omgeving van Ranau, omdat we graag de Poring hotsprings en canopy walk willen bezoeken. Een goede keus, want de Canopy Walk van Taman Negara haalt het niet bij die bij Poring. We droppen eerst de bagage bij onze accommodatie en maken dan een stop bij één van de Rafflesia Gardens langs de kant van de weg. Deze grootste bloem ter wereld bloeit slechts een week, maar heeft 9 maanden nodig om tot bloei te komen. Kijk vlak voor je bij de Poring Hotsprings arriveert of je een bordje langs de kant ziet staan. Die worden neergezet zodra er één of meer bloemen bloeien in de betreffende tuin. Vergeet niet af te dingen bij de kassa. Aan buitenlandse toeristen worden zotte bedragen genoemd om even een paar minuten naar zo’n (wel heel bijzondere) bloem te kijken.
Sepilok / Sandakan (3N) – bus van Ranau naar Sandakan
Wil je tijdens je rondreis over Borneo een vrij grote kans hebben om Orang-Oetans te zien? Dan moet je Sepilok zeker toevoegen aan je Borneo route. Het Orangutan rehabilitation Centre vangt gewonde en gevangen Orang-Oetans op, met als doel ze uiteindelijk weer uit te zetten in de natuur. De semi wilde dieren hebben een groot natuurpark tot hun beschikking. Ze worden ook geregeld gezien in het Rainforest Discovery Centre, dat een deel van datzelfde natuurreservaat met jungle deelt. Maak zeker een wandeling in de vroege ochtend door het Rainforest Discovery Centre, om de vele bijzondere vogels te spotten en uit te kijken naar grotere dieren vanaf de lange Sky Walk. Vanaf daar heb je een uniek kijkje hoog in de bomen. Tijdens de Night Walk hier worden regelmatig Tarsiers gespot. Wij “moeten het doen” met een koppel Slow Loris, fluorescerende schorpioenen, vliegende eekhoorns en vliegende honden. Tegenover de Orang-Oetans is ook nog een opvang voor Honingberen.
Plan minimaal één dag Sepilok in op Borneo
Al met al heeft de natuur van Sepilok ons 2 volle dagen bezig gehouden. Slaap je in één van de fijne resorts in Sepilok zelf, dan kun je lopend naar de bezienswaardigheden. Sepilok B&B is een budgetvriendelijke optie, met ook extra grote gezinskamers. (Ze heten tweepersoons, maar er zijn 4 bedden) Sepilok Jungle Lodge is wat prijziger, maar heeft wel een zwembad in de tuin. Slapen in Sandakan is een stuk goedkoper voor eten en slapen. Reken er wel op dat je dan met de taxi (Grab of Maxim zijn 20 tot 25 Ringgit) naar Sepilok moet. Zelf waren we erg blij met ons ruime appartement in een woonwijk halverwege Sepilok en Sandakan.
Let op: volg je exact deze route over Maleisisch Borneo, koop dan één van je dagen in Sandakan alvast je buskaartje van Sukau Junction naar Semporna. Je kunt buskaartjes niet bij Sukau kopen. Laat je accommodatie daags tevoren bellen naar het busstation, zodat ze daar weten dat je pas bij Sukau instapt!
De prachtige dieren en natuur van Borneo vind je volop in Sepilok
Kinabatangan river (2N) – gratis transfer bij package deal
De Kinabatangan rivier bij Billit en Sukau is dé plek om betaalbaar de jungle in te gaan om wildlife te spotten. Bijkomend voordeel bij Kinabatangan is ook dat je veel dieren kunt zien vanaf de rivier, waarop cruises worden georganiseerd. Je hoeft dus geen hele dagen door de jungle te lopen. Boek je deze accommodatie vooraf, dan weet je zeker dat je één van de beste deals hebt gevonden. Je slaapt midden in het natuurpark, op een prima plek aan de rivier. Tijdens de activiteiten kun je krokodillen, Pygmee-olifanten, Orang-Oetans, Neusapen, Makaken en veel vogels spotten. Wil je wilde dieren zien en de jungle ervaren, dan mag Kinabatangan zeker niet ontbreken in je route over Maleisisch Borneo.
Er is veel verschillende accommodatie rond de rivier. Sommige lodges zijn écht duur. Uiteindelijk zie je allemaal dezelfde dieren, vanaf dezelfde rivier. Wij hebben daarom gekozen voor Sukau Backpackers, niks luxueus, maar gewoon goed geregeld, fijn personeel en de bungalows hebben airco. Neem na het boeken van je accommodatie even contact met ze op via een privébericht. Ze kunnen je boeking dan omzetten naar een all-inclusive deal. Je krijgt dan één prijs voor je accommodatie, 4 cruises, een jungle walk en alle maaltijden. Uiteindelijk is dat voordeliger dan alle excursies apart los boeken. Zelf zijn we een dag langer gebleven dan de standaard 2 nachten, 3 dagen optie die iedereen kiest.
Betaalbaar de ongelooflijke natuur van Borneo zien bij Kinabatangan
Wij vonden die extra dag in de natuur en een wat rustiger reisschema heel fijn en hebben zo nog een extra cruise kunnen maken op de laatste dag. Boek je de all-inclusive deal, dan word je trouwens gratis opgehaald in Sandakan of Sepilok en weer terug gebracht naar één van beiden, of Sukau Junction. Reis je met de lokale bus verder naar Semporna, dan betaal je wel voor de gehele afstand van Sandakan (of KK) naar Semporna. Laat dan daags van te voren je accommodatie even bellen om te zeggen dat je pas in Sukau instapt, omdat ze anders wellicht niet stoppen.
Semporna (4N) – bus Sukau Junction naar Semporna
Volgens velen zijn de kust en de eilanden rond Semporna vergelijkbaar met de Malediven. Ik ben nog nooit op de Malediven geweest, maar het is echt surrealistisch mooi. De kleur en helderheid van het water, de zandbanken en eilanden zijn sprookjesachtig. Het mooiste is de onderwaterwereld. De kleurrijkste koralen, meest uiteenlopende vissoorten, krabben, kreeften en schildpadden wachten op jou om je hoofd onder water te steken. Het is alsof je in een andere, magische wereld stapt. Wij hebben eerder gesnorkeld in Thailand en Egypte, maar dit is echt bij verre de mooiste plek onder water die wij gezien hebben.
Ook al duik je niet, snorkelen rond Semporna moet echt in je route door Maleisisch Borneo
Overnachten op de eilanden zelf komt met een stevig prijskaartje. Zeker als je dat op Sipadan wilt doen, waarvoor je alleen al voor de vergunning ruim 50 euro per dag moet neertellen. Het schijnt wel waanzinnig te zijn om daar te duiken of snorkelen. Maak je een rondreis over Borneo met het gezin, of heb je een beperkt backpackersbudget, dan is slapen in Semporna zelf je beste keus. Het is geen charmante stad, maar als het goed is breng je er weinig tijd door. Overdag kun je vanaf 8 uur ’s ochtends mee met verschillende dagtrips om te zwemmen, zonnen, snorkelen of duiken op één of meer van de eilanden. Veel tours combineren 3 eilanden per dag. De tour naar onder andere Bohey Dulang eiland is de meest prijzige, vanwege de “National Park fee”, die tegenwoordig overal op Borneo 50 Ringgit per dag is. Je klimt dan naar het hoogste punt van het eiland voor een uitzicht dat inderdaad direct doet denken aan de beelden die ik ken van de Malediven.
Een rustige, maar centrale plek om te overnachten in het centrum van Semporna is de 7 Inn Semporna. Helaas hadden die geen kamers meer vrij toen wij er waren, omdat we tijdens het Suikerfeest in de stad waren. Uiteindelijk waren we heel blij met ons verblijf in een bungalow in de tropische tuin van Bubul Village Stay. Wel iets buiten de stad, maar lekker veel ruimte en met een supermarkt en een lokaal restaurantje op loopafstand. De vriendelijke eigenaar doet alles om het je naar de zin te maken. Je kunt hem bereiken via whatsapp op +60 19-883 3433
Aan mooie eilandjes en watervilla’s rond Semporna geen gebrek
Kuching (3N) – vliegen van Tawau naar Kuching via Kota Kinabalu
Sabah is het meest toeristische deel van Borneo. Kuching is de hoofdstad van Sarawak, het minder bezochte zusje in het westen van het eiland. Een route over Maleisisch Borneo is naar mijn idee echter niet compleet zonder ook Sarawak ontdekt te hebben. Er zijn geen directe vluchten van Tawau (of Sandakan) naar Kuching, dus je zult altijd een overstap in Kota Kinabalu hebben. Kuching is een mooie basis om de natuur in dit deel van Borneo in te gaan. In de stad zelf zijn het Sarawak museum, de roze Kuching moskee en de Darul Hana brug de moeite van een kijkje waard. Die laatste zeker in de avond, met de verlichting aan. In dit guesthouse slaap je betaalbaar en centraal. Wil je wat meer comfort, dan zul je of flink meer moeten betalen, of een paar kilometer vanaf “waterfront” moeten overnachten, zoals in dit zeer goed beoordeelde hotel.
Semenggoh nature reserve is dé plek om Orang-Oetans te zien, als je ze nog niet elders hebt kunnen spotten. De kans dat je ze hier ziet is het grootst tijdens de voedermomenten bij het speciale platform, maar ook in het natuurpark zelf kun je ze spotten. In Gunung Gading nationaal park kun je met wat geluk bloeiende Rafflesia’s zien en van de schitterende natuur genieten. Heb je de Rafflesia al gezien in Sabah, dan is een dagtrip naar Kuching Wetlands nationaal Park of Kubah nationaal park een mooi alternatief. Neem zeker zwemkleding mee, want in de natuurlijke zwembadjes onder de watervallen is het heerlijk afkoelen van een jungle wandeling.
De omgeving van Kuching is ook echt de moeite
Bako NP (2N) – bus en boot naar Bako NP
Bako nationaal park is één van de leukste nationale parken van Borneo, vooral omdat je er zonder gids op pad kunt en makkelijk zelf dieren kunt spotten. Het ligt op slechts een uurtje van Kuching. Je kunt er dus zeker met een dagtrip naartoe, maar het is veel toffer om er minimaal 1, maar beter 2 nachten te blijven slapen. Zo zie je veel meer dieren en kun je bovendien mee met de nightwalk. Tijdens die begeleide wandelingen in de vroege avond maak je zelfs kans om de lastig te spotten Tarsiers of de Slow Loris te zien. Overdag maak je kans om krokodillen, neusapen, makaken, slangen en veel vogels te zien. Neem Bako National Park dus echt op in je route over Maleisisch Borneo. Er is in de ochtend elk uur een bus naar Bako NP, vanaf de “wet market, naast de Electra Building” in Kuching. Je stapt dan bij Bako market over op de boot die je het nationaal park in brengt.
Overnachten in Bako nationaal park is waarschijnlijk de goedkoopste overnachtingsmogelijkheid IN een nationaal park op heel Borneo. Op deze website kun je één van de chalets boeken of een kamer in de lodge of het hostel. Er is een restaurant met buffetstijl lunch en diner. Verwacht geen culinaire hoogstandjes. Kosten zijn echt heel laag, in vergelijking met die in nationale parken in het oosten van Borneo.
Krokodillen, makaken en neusapen in Bako National Park
Homestay in longhouse bij de Iban (1/2N) – boot en taxi
Een bijzondere ervaring tijdens je rondreis over Borneo is een verblijf bij de Iban, de voormalige Koppensnellers van Borneo. Van oudsher woont deze stam in zogenaamde Longhouses. De naam zegt het al: dit zijn hele lange huizen, waar slechts dunne wandjes de kamers van tientallen families scheiden. In de gemeenschappelijke ruimte wordt samen geleefd. Je kunt tijdens een overnachting bij de Iban alles leren over hun leefwijze. Zo zie je hoe er gejaagd wordt, hoe er gekookt wordt, hoe medicinale planten worden verzameld en hoe mensen hun leven leiden op een manier die in niets lijkt op hoe we dat in Europa doen.
Kies je voor een verblijf in één van de meer toeristische Iban-dorpen, dan ervaar je een soort van homestay, in een vrij modern longhouse. Vaak wordt er ’s avonds een traditionele dansvoorstelling gegeven. Je kunt ook slapen in een longhouse ver van de bewoonde wereld, diep in de jungle van Borneo. Daar zul je waarschijnlijk de enige logé zijn en in een meer traditioneel dorp de nacht doorbrengen. De meer toeristische Iban-homestays, dichter bij de stad, spreken ons niet zo aan. Wij zijn meer van de authentieke ervaringen. Van nature past een verblijf bij de Iban diep in de jungle dan ook het beste bij ons.
Voor ons was deze homestay in Noord-Laos genoeg, maar slapen bij de Iban is vast heel bijzonder
Wij zijn alleen ook moe en al wat verzadigd, na ruim 7 maanden reizen. In de Cultural Villages in Kota Kinabalu en Kuching hebben we al een goed idee hebben gekregen van het wonen in een Iban-dorp. In het noorden van Laos, bij Luang Namtha hebben we in een vergelijkbare, zeer eenvoudige homestay overnacht. De lange reis van minimaal 6 uur enkele reis is dan ook niet erg aanlokkelijk. Daarom besluiten wij de Iban-ervaring aan ons voorbij te laten gaan. Ga jij er wel voor? Dan is het een goed idee om na je eerste overnachting bij de Iban een tweede nacht door te brengen in een lokaal hotel, met iets meer voorzieningen. Zo kun je wel een volle dag bij de Iban blijven en is je lange reis minder belastend.
Kuching (1N) – taxi terug naar Kuching, vlucht van Borneo naar – …
Na je verblijf in het longhouse bij de Iban is het een hele reis terug naar de stad. Daarom is het fijn om eerst nog een nachtje in Kuching bij te komen, voordat je in het vliegtuig naar huis stapt. Of vervolg je reis in West-Maleisië natuurlijk. Qua natuur en snorkel- of duikmogelijkheden haalt dit ’t niet bij Borneo, maar ook het Maleisisch schiereiland heeft geweldig veel moois om te ontdekken. Wij breiden onze route op Borneo uit met nog een aantal weken West-Maleisië.
Zo gevarieerd is Borneo dus!
Aanvullende tips bij deze route over Maleisisch Borneo
Bovenstaande route over Borneo is ideaal als je 3 tot 4 weken de tijd hebt. Heb jij minder vakantiedagen, dan zou je Mantanani eiland en Kota Belud kunnen overslaan. Slaap dan in plaats van op het vasteland bij Semporna op één van de eilanden voor de kust, of kies zelfs voor een nachtje in één van de watervilla’s of op Mabul eiland, zodat je het meeste uit je tijd kunt halen. Spheredivers is één van de voordeligste plekken om te slapen op Mabul. Verwacht geen luxe, maar wel betaalbaar snorkelen, duiken en een ONbetaalbare zonsondergang.
In Sepilok kun je 2 nachten blijven en dan in de hele vroege ochtend na je eerste nacht starten bij het Rainforest Discovery Center. Als je de entreekaartjes een dag eerder koopt, vlak voor sluitingstijd, mag je bij zonsopkomst direct naar binnen. Dat is ook de beste tijd om dieren te zien. Zorg om in elk geval voor het voedermoment van 10 uur ’s ochtends naar de Orang Oetans te gaan. Je kunt dan in de middag bij de beren kijken, of terug naar het RDC. Je kunt dan zelfs de Night Walk daar nog meepakken van 18.00 uur tot 20.00 uur. Ook in Kuching zou je een nachtje korter kunnen blijven. Zo heb je aan 3 weken voldoende. Heb je nóg minder tijd, dan zou ik jouw rondreis over Borneo beperken tot alleen Sabah.
Blijf je korter in Sepilok, sla dan toch het Rainforest Discovery Centre niet over
Activiteiten op Borneo zijn prijzig, voor niet-Maleisische bezoekers heel prijzig. De speciale toeristenprijzen in musea en bij tours slaan een flinke deuk in je vakantiebudget. Gelukkig kun je dat goed compenseren met goedkoper eten en slapen. Er zijn in veel plaatsen straatstalletjes en nightmarkets, waar je voor een paar euro prima kunt eten. Kies je een slaapplek wat buiten het centrum, dan zakt de prijs van accommodatie aanzienlijk. Taxi’s via Grab en Maxim zijn op veel plekken beschikbaar en zorgen ervoor dat je jezelf voor weinig kunt verplaatsen. Slaap je toch liever centraal, kies dan voor een dorm in één van de hostels.
Reis je met een gezin, dan kun je ook eens kijken naar het huren van een auto. Grote kans dat je uiteindelijk niet veel meer geld kwijt bent dan de combinatie met openbaar vervoer en privé transfers die wij hebben gekozen. Je moet dan wellicht je route op Borneo iets aanpassen. Huur je een auto in Kota Kinabalu, dan wil je die waarschijnlijk niet “zomaar” ergens bij de steiger naar Mantanani eiland laten staan. Ruil je Mantanani in voor Tip of Borneo, dan kun je ook daar handig gebruik maken van de huurauto. Reis na Semporna dan wel terug naar Kota Kinabalu om de auto weer in te leveren. Het beste kies je dan opnieuw voor een stop in of bij Sandakan of Kinabalu nationaal park, om de reis wat te breken.
Hopelijk heb ik je met mijn tips over onze route op Maleisisch Borneo wat verder geholpen. Ik vond het zelf niet altijd even eenvoudig om hier rond te reizen, maar de schitterende natuur van Borneo is het meer dan waard om ontdekt te worden.
Dag Yvonne, wat een prachtige reis hebben jullie gemaakt! Wij gaan aankomende zomer naar Borneo met onze kinderen ( als onderdeel van onze reis van 4 maanden) Wij willen ook graag zelfstandig reizen door Borneo. Ik was alleen benieuwd hoe jullie het met de privéchauffeurs hebben geregeld? Is daar een app voor of al in Nederland van tevoren geregeld? Ik hoor het graag.
Wij hebben de chauffeurs geregeld via de accommodatie en andere contacten die we daar opdeden. Ging heel makkelijk, ondanks dat het Ramadan was. Veel plezier alvast! Er wordt hier thuis nog steeds veel over Borneo gepraat!
Na het zien van alle prachtige foto’s afgelopen weken hadden we Maleisisch Borneo al bovenaan de verlanglijst gezet dus dit blog met praktische tips en route komt goed van pas. Dit zou zeker onze bestemming voor zomervakantie 2024 kunnen worden! Veel plezier nog!