De lijnen in je foto bepalen voor een groot deel je compositie. In een eerder blog over compositie vertel ik al dat lijnen de blik van de toeschouwer naar een bepaalde plek toe trekken. Op die manier stapt degene die de foto bekijkt als het ware de foto binnen. Bovendien is een harmonieuze lijnverdeling gewoon veel prettiger om naar te kijken. Het is goed om na te denken over het gebruik van lijnen in je foto. Als je er zo nu en dan bewust mee aan de slag gaat, wordt het al gauw een tweede natuur en maak je als vanzelf toffere foto’s.
Diagonale lijnen in je foto
Diagonale lijnen zorgen voor beweging in je foto. Diagonale lijnen maken de foto spannender en interessanter om naar te kijken. Er “gebeurt” dan iets bij het kijken naar de foto. Probeer de blik van de kijker ook ergens te laten “landen”, dus zorg voor een element dat aandacht vraagt in de kijkrichting van de lijn. Dit kan bijvoorbeeld een gebouw of persoon zijn aan het eind van een pad, maar ook een bijzondere boom, een standbeeld of… Afhankelijk van je foto is juist helemaal niets ook goed, om de kijker nieuwsgierig te maken. Zoals bij de onderste foto, waar diagonale en verticale lijnen leiden naar één punt: wat zou er achter dat heuveltje zijn?
diagonale lijnen leiden naar de gletsjer en daarna valt je blik automatisch op de surfer
diagonale en verticale lijnen leiden naar één punt
In de Westerse wereld zijn wij gewend om onze ogen van links naar rechts over een beeld te laten gaan. Automatisch gebeurt dat ook bij foto’s. Speel hier bij het gebruiken van diagonale lijnen op in, vaak voelt de andere richting wat onnatuurlijk. Laat de lijnen van een pad of weg in je landschapsfoto van linksonder naar rechtsboven lopen, om de kijkrichting natuurlijk aan te laten voelen. Overigens kan het nooit kwaad om juist de “regels” voor fotografie aan je laars te lappen, om creatieve, interessante foto’s te maken. Zo leiden de lijnen op de foto met de gletsjer hierboven ook van rechts naar links. Experimenteer dus gerust met de diagonale lijnen in je foto.
Horizontale lijnen voor rust
Waar diagonale lijnen richting en beweging aan je foto geven, brengen horizontale lijnen juist rust en sfeer. Horizontale lijnen zijn er in een landschapsfoto bijna altijd. Zorg ervoor dat je lijnen ook daadwerkelijk horizontaal zijn. Niks zo tenenkrommend als een zee die “leeg loopt”, of gewoon een scheve horizon. Je kunt de hulplijnen van je camera gebruiken om te zorgen dat je horizon recht is, of achteraf de foto een klein beetje draaien in een fotobewerkingsprogramma.
De horizontale lijn geeft extra rust aan deze foto
Plaats horizontale lijnen liever niet precies midden in je foto, als het landschap of de lucht het hoofdonderwerp is. Dan wordt je foto in twee aparte beelden verdeeld. Kies je voor een horizon op 1/3 of 2/3 van je foto, dan blijft deze een geheel en gaat automatisch je aandacht naar het onderwerp van je foto. Kies daarom voor 1/3 als je een bijzondere zonsondergang of gave wolkenlucht wilt laten zien. Plaats de horizon op 2/3 als het landschap of de voorgrond het hoofdonderwerp moet zijn.
Met de horizon op een derde van de foto leg je nadruk op een mooie wolkenlucht
Verticale lijnen
Verticale lijnen kunnen verschillende effecten hebben. In de portretstand kunnen ze de hoogte van een gebouw benadrukken, of een gevoel van groei geven bij bomen of bloemen. Zelf fotografeer ik zelden in de portretstand, maar in bovenstaande gevallen vind ik foto’s krachtiger worden door ze rechtopstaand te nemen. Gebouwen en mensen lijken imposanter door de van onderaf te fotograferen en verticale lijnen benadrukken dat gevoel.
Fotografeer je verticale lijnen op de landschapsstand, dan lijkt het alsof er meer te zien is dan de foto daadwerkelijk toont. Soms breek je het onderwerp opzettelijk af, om een bepaald effect te krijgen. Je laat zo bijvoorbeeld zien dat het onderwerp zo groots is dat het niet in beeld paste. In een stad kunnen de verticale lijnen van hoge gebouwen ook saai zijn. Zet ze eens opzettelijk scheef voor een compleet ander gevoel van je foto!
Je kunt verticale lijnen ook opzettelijk schuin zetten
Verticale lijnen die door de herhaling een patroon vormen
Patronen door lijnen
Lijnen zorgen dus vaak onbewust voor een bepaald kijkeffect. Zijn er veel lijnen te zien en worden bepaalde lijnen herhaald, dan kunnen ze ook het hoofdonderwerp van de foto vormen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij een zuilengalerij. Ronde lijnen zorgen voor spanning of diepte in je foto. Zo worden zij makkelijk het belangrijkste van je foto. Onregelmatige lijnen brengen nog wat meer spanning en soms misschien zelfs een wat rommelig gevoel.
Patroon van lijnen in de woestijn
onregelmatige lijnen in een landschap dat toch rustig oogt door de lijn van de horizon
De fotograaf maakt de foto
Je hebt van die dagen, dan zit het niet mee. Het weer is slecht, het licht niet mooi, maar je wilt toch een interessante foto maken. In dat geval is het nóg een beter idee om naar de lijnen te kijken. Lijnen maken of breken je foto en zijn altijd en overal, als je ze maar wilt zien. En het mooie is dat je als fotograaf met die lijnen je foto toch nog boeiend kunt maken, ook als de andere elementen niet meewerken.
Je compositie bepaalt voor een groot deel of je foto mooi of interessant gevonden wordt en dit is wat ik altijd bedoel met “de fotograaf maakt de foto”. Je kunt nog zo’n dure camera hebben, maar als je de lijnen niet ziet en de compositie niet interessant weet te maken, heb je aan die chique apparatuur niks. Goed nieuws dus: de fotograaf bepaalt in grote mate het eindresultaat van de foto. Jij dus! Heb ik je genoeg reden gegeven om aan de slag te gaan en te oefenen met het lijnenspel en de compositie van je foto’s? Mooi zo! 🙂 Lees zeker ook mijn blog nog even, over de andere factoren die mede de compositie bepalen.
Lees meer over Fotografie:
Wat leuk, een klein lesje fotografie! Ik maak vaak meerdere foto’s van hetzelfde onderwerp, maar dan net vanaf een ander standpunt. Dat ziet er gelijk heel anders uit. Ik vind lanen met bomen trouwens ook heerlijk om te fotograferen, het ziet er zo tof uit!
Net als jij maak ik altijd veel te veel foto’s. Ik probeer hetzelfde vast te leggen vanuit verschillende invalshoeken en merk inderdaad dat het lijnenspel heel erg belangrijk is. Er is geen vast stramien, het blijft een creatieve bezigheid en dat maakt het juist zo leuk!