De Kinabatangan rivier is dé plek om wilde dieren te spotten op Maleisisch Borneo voor een prettig budget. Veel parken op Maleisisch Borneo zijn enorm duur. Kinabatangan is heel betaalbaar. Waar we in bekende parken als Danum Valley en Dermakot Forest Reserve minimaal 1000 euro zouden moeten aftikken om een kleine 2 dagen op zoek te gaan naar wildlife, kost een volle dag extra in Kinabatangan nog geen kwart daarvan. Bovendien ben je bij het maken van een boottocht over de Kinabatangan rivier ook nog eens veel zekerder van het zien van wildlife. In de andere parken is de kans daarop stukken kleiner, omdat je veel kleinere afstanden aflegt als je met een jeep door de jungle rijdt of jezelf lopend door het struikgewas beweegt.
Wat lees je in mijn blog?
Bereikbaarheid Kinabatangan rivier
Vanuit Sandakan is het net iets meer en vanuit Sepilok net iets minder dan 2 uur reizen naar Sukau. Dat is zo’n beetje in het midden van Kinabatangan. Boek je jouw verblijf aan de Kinabatangan rivier als een pakket / tour bij één van de accommodaties rond de rivier, dan is gratis transport vanuit Sepilok, Sandakan of Kinabatangan junction inbegrepen. Het is dus wijs om je route zo te plannen, dat je eerst in Sandakan / Sepilok bent en dan naar Kinabatangan reist, als je van dat aanbod van gratis vervoer gebruik wilt maken. Wij komen uit de andere richting, maar onze bus uit Semporna zet ons eruit bij Kinabatangan junction. Niet veel later worden we daar opgepikt door een busje dat door onze accommodatie gestuurd is.
Van Kinabatangan junction ben je snel in Sukau, waar we de rivier op gaan
Keuze accommodatie en budget
Je kunt aan de Kinabatangan rivier slapen voor elk budget. Hoe duur je accommodatie ook is, je vaart tijdens de boottochten over dezelfde rivier en ziet exact dezelfde dieren. Dat wil zeggen: als je een goede gids mee hebt. Over de gids van onze accommodatie, Sukau Backpackers, zijn wij heel erg te spreken. John heeft gevoel voor humor en ook nog eens heel goede ogen. Wij blijven ons maar verbazen hoe hij minuscule krokodillen en kleine ijsvogels op grote afstand weet te ontdekken, om er dan snel naartoe te varen. De duurdere resorts zitten op vergelijkbare, maar soms ook op minder mooie plekjes. Wel hebben ze de krachtigste, snelste boten. Hun enige voordeel is dus om ergens snel te kunnen zijn, bijvoorbeeld als er ergens olifanten gesignaleerd zijn.
Wij hebben ervoor gekozen om 2 tweepersoonskamers te boeken bij Sukau Backpackers, een hele goede keuze. In een tropische tuin staan een stuk of 12 chalets, met elk ruimte voor 2 of 3 personen. De chalets zijn basic en kunnen wel wat onderhoud gebruiken. Bovendien zijn de muren dun. Ze staan echter twee aan twee en wij slapen met ons gezin in aaneengesloten kamers. Wil je graag net iets meer luxe? Ik heb hele goede verhalen gehoord over Greenview B&B, niet ver van Sukau Backpackers.
Vanaf de Kinabatangan rivier is het makkelijk dieren spotten
Veel reizigers boeken hun bezoek aan de Kinabatangan rivier als een pakketreis. Ik wil echter 3 nachten blijven, in plaats van de stadaard 2 nachten die in zo’n pakket aangeboden worden. Na het boeken van de goedkope accommodatie bij Sukau Backpackers heb ik ze een bericht gestuurd om te vragen of ze ons ook zo’n pakket kunnen aanbieden. We krijgen direct een bevestigend antwoord: onze boeking wordt omgezet in een standaard 2 dagen/ 3 nachten pakket en die laatste nacht betalen we als extraatje los, met eventuele maaltijden en excursies die we nog willen doen.
Bij aankomst wordt ons gevraagd of we de excursies van het pakket willen verdelen over 4 dagen, maar we krijgen ook de optie om te zien hoe het loopt en eventuele extra excursies achteraf te betalen. Uiteindelijk doen we alle excursies van het pakket en nog een extra middag- en ochtend-cruise. Uiteindelijk hebben we daardoor 2 keer olifanten gezien en alle verschillende apensoorten die in Kinabatangan voorkomen, ook de meest zeldzame. Alleen de Orang-Oetans hebben zich voor ons verstopt weten te houden. Gelukkig zien we die zowel in Sepilok als in Semenggoh meer dan genoeg.
Gelukkig zien we genoeg Orang-Oetans in Sepilok en Semenggoh. Bij Kinabatangan zien wij ze niet.
Boottocht in de middag
Nadat we ons in twee kamers hebben geïnstalleerd en de tropische vogels in de tuin hebben bewonderd, is het al tijd voor onze eerste boottocht over de Kinabatangan rivier. We varen stroomafwaarts en genieten van het relaxte uitje met zicht op de eerste jungle, maar ook enkele palmplantages, die helemaal tot de waterkant zijn uitgebreid. Als je op de kaart kijkt, zie je dat Kinabatangan aan alle kanten door ontbossing voor plantages wordt bedreigd. Gelukkig is de jungle voor het overgrote deel langs de rivier bewaard gebleven. Op veel plekken is die zelfs nog voor verschillende kilometers vanaf de rivier intact. Al gauw vaart onze ervaren gids, John, naar de oever. Hij heeft een baby krokodil gespot, die loom in de zon ligt. Niet veel verder zien we een eerste groep apen. Het is één van de twee Makakensoorten die in het park leven, de Langstaartmakaak. Van onze aanwezigheid lijken ze zich totaal niks aan te trekken.
We hebben op andere plekken op de wereld al vaak Langstaart Makaken gezien, recent nog in Sam Roi Yot nationaal park in Thailand. We worden daarom pas echt enthousiast als we even later, in een zijstroompje van de grote rivier, Neusapen zien. Deze apensoort komt alleen voor op Borneo. De mannetjes hebben een enorme neus, voor hen echt een schoonheidsideaal. We zien nu alleen vrouwtjes en even later een aantal té schattige, jonge Kortstaart Makaken. Sommigen van hen doen tikkertje in een boom en anderen bekijken ons nieuwsgierig vanuit de struiken. Nadat we kort na elkaar een IJsvogel en een Neushoornvogel gezien hebben, blijven de dieren voor ons verstopt. De gouden gloed van de late middag gaat langzaam over in de schemering, als we terug varen richting het resort.
Onze eerste middagcruise op de Kinabatangan rivier
Ineens zie ik naast onze boot iets bewegen in het struikgewas. Dat lijkt wel.. is dat nou een? Zo zachtjes mogelijk roep ik John om te stoppen. Hij keert de neus van de boot weer om en verhip.. het is echt de slurf van een olifant die ik gezien heb. Langzaam komt ook de rest van het dier de struiken uit. Doordat we er pal langs voeren op het moment dat de olifant zich liet zien, zijn we nu eigenlijk veel te dichtbij. Een afstand van 50, maar liever 100 meter wordt aangeraden. Wij zijn amper 10 meter verwijderd van deze Pygmee Olifant.
Ook deze diersoort komt alleen voor op Borneo. Ook al is de Dwergolifant de kleinste van de 3 olifantensoorten op aarde, deze is niet schuw. Terwijl John ons bootje langzaam wat achteruit manoeuvreert, zien wij het dier water spuiten en naar de overkant van de rivier kijken. Op het moment dat in de verte een andere boot met toeristen aan komt varen, besluit het dier te gaan zwemmen. Het is al halverwege als de andere boot er is. De 3e en 4e boot die er met hoge snelheid aan komen, zien alleen nog maar een staart in het struikgewas verdwijnen. Wat een bofferds zijn wij! Onze eerste excursie hier in Kinabatangan en we zien direct een olifant! Met een tevreden gevoel schuiven we even later aan voor het heerlijke, lokale diner.
Makaken zie je genoeg, voor olifanten moet je geluk hebben
Nachtsafari met de boot
Na ons diner is het inmiddels pikdonker geworden. Om ons heen klinken de geluiden van de nacht. Gauw pakken we een tube insektenwerende crème uit India mee, voor we opnieuw naar de boot lopen. Die crème is niet echt nodig, ontdekken we de komende dagen. Er zijn verrassend weinig muggen in de jungle hier. Wellicht is het de tijd van het jaar. Het is ook vrij droog, voor een tropisch regenwoud. We hebben slechts 1 kleine bui tijdens ons verblijf in Kinabatangan.
Varen op een donkere rivier is best spannend. We hebben een extra gids mee, dus een extra paar ogen. Direct aan de overkant van ons resort zien onze gidsen een uil. Zachtjes varen we een zijtak van de rivier in. We zien 2 IJsvogels, die onbeweeglijk op een tak blijven zitten. We zouden ze zo aan kunnen raken, zo dichtbij zijn we. Na een tweede uil krijgen onze gidsen een Luipaardkat in het oog. Minutenlang zien we de gevlekte kat in het struikgewas scharrelen. Zo gaaf! Helaas niet te fotograferen.
We komen verschillende ijsvogels en een uil tegen tijdens de nachtsafari
Op weg terug naar de grote rivier zien we ineens een paar rode, glimmende ogen op het wateroppervlak. Een krokodil. Een reusachtige, zo blijkt als we dichterbij komen. We houden gepaste afstand. Nog even zien we z’n staart op het wateroppervlak, maar dan is hij verdwenen. Op de laatste kilometers terug naar onze lodge, zien we nog verschillende paren Neushoornvogels pal over ons hoofd vliegen. Wow! Eenmaal terug bij ons resort besluiten we om direct ons bed in te duiken. Voor morgenochtend staat een vroege ochtendcruise op het programma.
Boottocht in de vroege ochtend
De volgende ochtend, nog voor het licht wordt, stappen we onze huisjes uit. Als we bij de rivier komen, begint het net te schemeren en kijken we verrast naar het waterpeil. De rivier is minstens een meter gezakt. Doordat de Kinabatangan in verbinding staat met de zee wordt de rivier hoger en lager met het getijde. Geen probleem, want de bootjes stijgen en zakken vanzelf mee. Alleen heeft de gids van gisteravond onze boten te strak vastgelegd en dus liggen ze nu grotendeels op het droge. Na verschillende pogingen om een andere boot te lenen en meer mensen op te trommelen trekken Peter, een andere reiziger en John de stoute schoenen aan. Met z’n drieën duwen ze uit alle macht tegen de boten. Het lukt. Een klein halfuur later dan gepland, varen we alsnog de Kinabatangan op. Inmiddels is de zon op, maar overal hangt nog nevel. het is een magisch gezicht, om zo die gouden gloed tegemoet te varen en de jungle om ons heen te zien ontwaken.
Een ochtendcruise op de Kinabatangan rivier is magisch
Wie nog niet ontwaakt is, is de dame op het bankje achter ons. Zij en haar vriend zijn gisteravond laat aangekomen en ze reizen na deze boottocht alweer verder. Ze doen er alles aan om de mooiste foto’s te maken voor haar Instagram account. Ze zien er alleen niet al te fit en happy uit. Na 10 minuten begint zij wat te mopperen, omdat we nog geen dieren hebben gezien. Alsof dat het startschot is, zien we eerst Neushoornvogels, dan een enorme varaan en vervolgens een groep Mutslangoers. Die hadden we nog niet eerder gezien. Vervolgens zien een een enorme krokodil liggen zonnen op de kant. Hij is minstens 4 of 5 meter lang. Loom kijkt hij voor zich uit. Hij is duidelijk nog niet genoeg opgewarmd door de zon.
Gauw daarna zien we opnieuw Neusapen, dit keer de mannetjes, met hun grote neuzen. Daarna zien we langstaart- en kortstaartmakaken en een aantal grote vogels. De Instagramdame is inmiddels erg chagrijnig. Kortaf vraagt ze John wanneer we olifanten gaan zien. “Nou, we zullen ze even bestellen,” denk ik stiekem. De olifanten zitten haar denk ik van achter een bosje uit te lachen, want we zien er geen enkele. Teleurgesteld vertrekken de 2 snelle Insta-reizigers na het ontbijt voor de rest van hun rondreis over Borneo. Zij reizen echt 4 keer zo snel als wij, maar lijken ook 4 keer zo weinig te zien.
Een Neusaap, een Mutslangoer en een reuze krokodil aan de waterkant
Jungle wandeling Kinabatangan
Na het ontbijt gaan we opnieuw op pad. Bij het pakket dat we geboekt hebben, zit een jungle wandeling. We varen eerst een stukje een klein zijriviertje af. Op een stil plekje leggen we aan en lopen we het oerwoud in. Spannend, want in theorie zou je zo dus gewoon een olifant tegen kunnen komen. Tot 2 keer toe horen we iets kraken in het bos en onze gids meent een olifant te horen, maar zeker weten we het niet. Wel zien we enorme duizendpoten en bloedzuigers. De meiden hebben dikke lol om die maffe, kronkelende lijfjes van ze. Spannender dan nog een heel apart gekleurde worm en een reuzegrote wandelende tak wordt het niet tijdens onze wandeling. Toch is het bijzonder om zo door het regenwoud te lopen.
Meer dieren op de andere riviercruises
In de middagcruise die volgt en de ochtendcruise de volgende dag zien wij nog heel veel dieren. Verschillende keren weer mutslangoers, krokodillen in alle maten én heel veel verschillende tropische vogels. Maar we hebben ook het geluk een groep Rode Langoers te zien. Die zijn zwaar bedreigd en steeds zeldzamer om te zien, dus we hebben echt geluk. En in het laatste stuk van onze allerlaatste cruise, zien we opnieuw olifanten! Dit keer zijn ‘t er twee. Ze steken nu niet de rivier over, maar nemen een bad en verdwijnen 10 minuten later weer het struikgewas in. We hebben ze dan uitgebreid kunnen bekijken. Wat een bofkonten zijn wij!
Ook voor de jungle walk moeten we eerst een stukje varen
Dingen die je zeker niet moet vergeten mee te nemen naar de jungle
Er is nogal eens stroomuitval. Zorg dus voor een hoofdlamp, een zaklamp of een goed opgeladen telefoon. Houd er rekening mee dat stroomuitval elk moment kan voorkomen, meestal wanneer je het minst voorbereid bent.
Voor de middagcruise is goede zonnebrandcrème onmisbaar. Die kan in Maleisië zelf weleens lastig te vinden zijn, afhankelijk van waar in het land je bent. Bij de Watsons apotheek in de steden vind je zonnebrandcrème van het merk Banana Boat. Deze is erg goed en waterbestendig. Ideaal dus ook als je zweet in de jungle.
Onze gids had altijd een aantal verrekijkers mee, maar die moet je delen met de andere mensen in de boot. Op een drukkere cruise kan het dan zijn dat je even moet wachten. De meeste dieren blijven echt wel eventjes zitten, maar als je het vervelend vindt om te wachten, neem je het best een eigen verrekijker mee. Ik heb zelf de zoomlens van mijn camera als verrekijker gebruikt.
Waar we Makaken in de Thailand vaak té vervelend vinden, zijn ze in de jungle echt geweldig
Die camera met telelens is ook echt onmisbaar als je goede dierenfoto’s wilt maken. Meestal kun je de dieren met het blote oog goed zien, maar door een lens is dat vaak dan toch verder weg dan je zou willen.
Extra tips Kinabatangan
Plan zeker genoeg tijd in bij de Kinabatangan. Dit is dé plek om veel dieren te zien op Borneo. Het blijft echter de natuur. En die laat zich niet dwingen. Soms worden dagen lang geen olifanten of Orang-Oetans gezien, soms heb je geluk en zie je ze 2 keer. De Orang-Oetan heeft zich aan ons niet laten zien hier, maar toch kijken we met een goed gevoel terug op onze tijd in Kinabatangan. We hebben veel dieren gezien, in tegenstelling tot de Instagram-ster die op de ochtendcruise met ons mee was.
Probeer vooraf reviews te lezen over de accommodatie die je wilt boeken en de gidsen die daar werken. Een goede gids is hier van zoveel toegevoegde waarde. John van Sukau Backpackers heeft zoveel dieren gespot, echt ongelooflijk. Natuurlijk heb je ook echt een beetje geluk nodig. Dat hadden wij zeker. Zelfs de Rode Langoers, die er steeds minder zijn, hebben wij gezien!
Het mooie, eenvoudige Sukau Backpackers en de Rode Langoers die onze gids spotte
Zorg voor een goede regenjas. Je bent in het tropisch regenwoud en een bui kan elk moment ontstaan. Wij hebben geluk en worden geen enkele keer nat, maar dat is eerder uitzondering dan regel. Die jas wil je bij een kleine bui misschien niet eens zelf aantrekken, want het is hier zo warm en benauwd dat zo’n jas niet erg aangenaam is. Je kunt er wel goed je camera en andere waardevolle spullen mee beschermen.
Wij hebben weinig last van muggen in Kinabatangan. In Taman Negara zien we er bijvoorbeeld veel meer. Ik weet niet of we gewoon geluk hadden, maar voor een rondreis over Borneo is het sowieso slim om te zorgen voor goede muggenwerende maatregelen. Draag bij voorkeur een (dunne) lange broek en ‘s avonds een (luchtig) shirt met mouwen.
Een absolute highlight in Borneo: de dieren van Kinabatangan
Een beetje een inkoppertje, maar de krokodillen in de Kinabatangan rivier zijn gevaarlijk. Er wordt geregeld iemand aangevallen, meestal één van de lokale inwoners, die nietsvermoedend de was aan het doen is aan de waterkant. Houd je handen dus vooral binnen de boot en ga niet zwemmen. in de rivier.
Last but not least: de natuur op Borneo is al zo kwetsbaar. Ruim je rommel op en laat geen plastic of ander afval achter waar het de natuur in kan waaien.
Ben jij al eens in de jungle geweest? Of heb je Borneo en Kinabatangan bezocht? Ik ben benieuwd hoe je het vond!
Lees meer over Azië:
