Wie op internet zoekt naar de meningen van reizigers over een bezoek aan het paalwoningendorp Kampong Phluk, aan het Tonlé Sap meer bij Siem Reap, zal zich verbazen over de uiteenlopende reacties. Het dorp kent dan ook twee gezichten. Veel mensen die Kampong Phluk bezoeken doen dit in een georganiseerde tour. Deze mensen, die voornamelijk kiezen voor een tour, die je in een boot naar dit dorpje vaart, worden compleet uitgemolken door de tourbureautjes. Met Angkor Wat, één van de grootste toeristische trekpleisters van heel Azië, in de nabijheid is dit ook niet zo verwonderlijk. Wij hadden echter een compleet andere ervaring met Kampong Phluk.
Droge seizoen of regenseizoen
Ten eerste waren wij er in het droge seizoen. Met de boot tussen de paalwoningen door varen en door de naastgelegen mangrovebossen was dus niet mogelijk, simpelweg omdat het water in het droge seizoen zo laag staat dat de paalwoningen en het mangrovebos volledig droog staan. In die tijd van het jaar ligt er een soort van weg naar het dorpje toe droog, maar over de toestand van die weg, meer een pad eigenlijk, waren de verhalen erg wisselend. De meeste Cambodjanen die we ernaar vragen vinden het zelf ook een “bad road”. Wij hebben al een paar keer eerder zelf motorbikes gehuurd en tot twee keer toe zorgden Peters rijkunsten voor extra hard aangedrukt zand op de ongeasfalteerde wegen. Wij kiezen er daarom dit keer voor om ons achter op twee motorbikes naar het dorpje te laten brengen. Wie in het natte seizoen hier komt heeft die mogelijkheid niet. Kampong Phluk is dan helemaal van de buitenwereld afgesloten, behalve over het water. Als toerist ben je dan dus aangewezen op de tourbureautjes in Siem Reap die boottochten aanbieden, tenzij je zelf iemand met een boot opzoekt en een prijs onderhandelt.
Kampong Phluk aan het Tonlé Sap meer
Moto-taxi naar Kampong Phluk
De dag dat we onze twee motorbikes geregeld hebben zijn we dus erg benieuwd naar wat ons te wachten staat. We hebben al ervaringen met wegen die naar Cambodjaanse maatstaven wél goed zijn en hebben dus nachtmerrie-achtige voorstellingen bij deze slechte weg. Toch zijn we te nieuwsgierig naar dit dorpje, waar in het droge seizoen nauwelijks toeristen komen en waar de huizen op metershoge palen staan, om ons te laten weerhouden door de weg er naartoe. De inwoners leven er, net als rondom het hele meer, van de visserij. Overbevissing is een groot probleem, maar veel andere opties hebben ze hier niet, omdat in het regenseizoen de hele omgeving wordt opgeslokt door het water en nu in het droge seizoen, is de grond niet geschikt voor landbouw.
De “weg”, die tijdens het regenseizoen vanzelfsprekend ook geheel onder water ligt, is stoffig en inderdaad erg slecht, met volop mul zand en geulen van bijna een meter diep. Zelf hadden we hier echt niet kunnen rijden zonder brokken te maken aan onszelf of ons vervoer, maar gelukkig zitten we achterop bij 2 jongens die hier hun hele leven al rond crossen en zich nu als moto-taxi verhuren. Zodra we even durven kijken we rond en genieten we van het geweldig mooie landschap, met groene rijstplanten tot aan de horizon.
Met de mototaxi naar Kampong Phluk, een avontuur op zich
Ontdekking van Kampong Phluk
Eenmaal in het dorp willen ze ons meteen droppen bij een vriend die wel een boottocht met ons kan maken, het meer op. Zo strijken ze zelf dan weer mooi een deel van het door ons betaalde bedrag op. Wij willen liever eerst in het dorp rondkijken, waar we ons verwonderen over de hoge constructies die de mensen hier weten te fabriceren van simpele takken en houten palen. De gemiddelde Europese boomhut ziet er beter uit. Al gauw hebben we wat nieuwsgierige kinderen om ons heen verzameld en één van hen spreekt behoorlijk goed Engels. Omdat hij en zijn vriendjes erg geïnteresseerd zijn in ons en ons land trekken we een mapje met foto’s uit onze tas. In no time wordt de kring kinderen nóg groter.
In het droge seizoen zie je de lange palen waarop Kampong Phluk gebouwd is
Overal aan het stroompje, dat in de natte periode een woeste stroom wordt, zien we mensen bezig met bootjes, netten en fuiken. In de enige straat liggen duizenden garnalen te drogen op de grond, terwijl een mannetje zijn ossen voor de kar spant en er wat kinderen knikkeren in de schaduw. Van plastic flessen en hout hebben de kinderen zelf speelgoed gemaakt, wat de jongsten van hen in hun blootje rondsjouwen. De was hangt te drogen over palen aan de zijkant van de huizen en voor het avondeten wordt al vis gebakken boven een vuurtje. De mensen zijn vriendelijk en maken een tevreden indruk, ondanks dat ze weinig bezitten en het leven niet altijd makkelijk voor ze is. Voor hen lijkt Phnom Penh het einde van de wereld, niemand van hen is daar nog ooit geweest. Europa, dat is niet te bevatten zo ver.
Het dagelijks leven in Kampong Phluk
Paalwoningen in Tonlé Sap
Als we zijn uitgekeken zoeken we zelf iemand met een boot op. Dat is eenvoudig, want die heeft bijna iedereen. Snel wordt duidelijk dat ze hier gewend zijn om toeristen maximaal in de buidel te laten tasten en geef ze eens ongelijk. In dat verre Europa heeft in hun beleving iedereen een geldboom. Mensen die geld hebben om van zo ver zo lang op vakantie te gaan, daar kunnen ze best een maandsalaris aan vragen. We hebben het voordeel dat er geen enkele andere toerist te bekennen is en ze dus vandaag graag een centje bij willen verdienen. Na pittige onderhandelingen gaan we tegen betaling van een ook voor ons acceptabele prijs het meer op.
Ook hier bouwen mensen hun huizen op palen, gewoon midden in het water. Hele families met hun kinderen wonen hier in het droge seizoen. Op die manier zijn ze dichterbij waar de vis zwemt. In het natte seizoen zwemmen de vissen namelijk in het dorpje door de straat, maar nu moeten ze een heel eind naar het water toe om wat te vangen. We meren aan bij een huisje en bekijken de vangst van vandaag. Drie paar kinderogen staren ons nieuwsgierig aan, terwijl mama de vierde de borst geeft. Met z’n allen wordt er geslapen in een klein afgetimmerd deel van het huisje. Overdag zit iedereen in de overige 10 vierkante meter, want de tuin… dat is het meer en de buren… die wonen 200 meter verderop, ook op palen.
Als je een betaalbare boot kunt charteren is een tochtje over Tonlé Sap leuk
Na een uurtje varen we terug naar het vasteland en weer een ervaring rijker stuiteren we aan het eind van de middag terug naar Siem Reap. We hebben vandaag een kijkje in het dagelijks leven van het echte, authentieke Cambodja gekregen. Geen scams en geen toeristenval, maar gewoon een fantastische dag.
Tips voor een bezoek aan Kampong Phluk
- Regel je vervoer van te voren, maar regel een boottocht het meer op in het dorpje zelf. Zo gaat je geld direct en op een eerlijke manier naar de mensen die het nodig hebben.
- Deel niks uit! Geen cadeautjes, zelfs geen pennen of kauwgom en al helemaal geen snoep. Dit zet aan tot bedelen en een tandarts hebben ze hier niet.
- Laat niks achter, neem je plastic flessen mee terug naar je slaapplaats. Er drijft al genoeg plastic op het Tonlé Sap.
Heb jij nog tips voor een bezoek aan een plek als Kampong Phluk?
Lees meer over Azië:
Ik ben een stuk of vier keer naar Kampong Phluk geweest. In het kort mijn ervaringen:
Zowel aan het begin als aan het einde van het droge seizoen geweest. Steeds per boot ($20) waar een stuk of 16 personen op kunnen. Het zijn lokale jonge mannen die de boten besturen. Soms kun je nog tot in januari met een kleine bootje door de mangroves ($5). Dat laatste is zeker aan te raden. De beste tijd is wat dat betreft het begin van het droge seizoen.
Aan het begin van de hobbelige zandweg staat rechts een hokje waar je het kaartje voor de boot koopt. Hier opletten dat ze nooit meer dan $20 rekenen.
In alle gevallen was ik met een tuk tuk ($12 a $15 dagretour vanuit SR) en lokale vriendinnen uit SR die ik bij vorige reizen heb leren kennen. Want op pad met locals is handig in de communicatie en je leert er ook meer van.
Wat uitdelen betreft heb ik verschillende varianten gedaan. Niet altijd even geslaagd. Helaas was de school (achter de tempel) niet altijd open, maar in de gevallen waarbij dat wel zo was heb ik voor de oudste leerlingen wel schriften en pennen meegebracht uit een winkeltje in SR. Kleinere kinderen schrijven op een leistenen bordjes en hebben dat niet nodig. Bij aankomst staan bij de trap naar de centrale tempel vaak twee jonge dames die schriften en potloden verkopen. Ze weten uiteraard dat er iets aan buitenlanders te verdienen valt.
Een andere keer had ik kauwbare multivitamines mee voor de laagste klassen (van Kruidvat) en liet die door een vriendin in de mondjes doen. Dat is natuurlijk een druppel op een gloeiende plaat. Ze hebben daar zeer eenzijdig voedsel en zouden met regelmatig vitamines moeten krijgen. Ook heb ik grotere ballen (van de oude markt in SR) meegebracht. Daar kunnen meerdere kinderen mee spelen, al is er uiteraard rivaliteit op het moment dat ze die in ontvangst nemen. Ik heb mailcontact met 1 van de docenten gehad, hij was degene die het voorstel deed om ballen te geven.
In het oostelijke deel van het dorp zat een ‘privé-schooltje’ met een Engelstalige tekst. Dat vertrouwden we niet. Die hebben ook een Facebook-pagina.
Bij de vervolgtocht met de grote boot op het meer gaan ze vaak bij een drijvend restaurant aanleggen. Het eten is eenvoudig. Je kunt het ook houden bij wat drinken.
Wat leuk om jouw ervaringen te lezen, dank je wel dat je het zo uitgebreid hier hebt neergezet. En wat gaaf dat je er zo vaak geweest bent. Ik vond het echt een fijne plek.