De bezienswaardigheden die Marokko de moeite waard maken, zijn talrijk. Onze rondreizen door Marokko hebben ons al in alle hoeken van het land gebracht. Aan mooie en bijzondere bezienswaardigheden is in dit land geen gebrek. De vier keren dat wij Marokko bezochten, hebben we ons steeds op een klein deel van het land gericht. Er zijn in Marokko zoveel bezienswaardigheden dat je in elke regio een tijdje kunt blijven, om alle mooie plekjes te zien. Natuurlijk kun je ook veel sneller van highlight naar highlight trekken, maar wij genieten enorm van de minder bekende bezienswaardigheden. Daarom reizen we graag langzaam en zo hebben we heel veel onontdekte parels ontdekt. In dit blog deel ik de mooiste met jou.

Agadir van Amtoudi één van de tofste bezienswaardigheden in Marokko

Tijdens onze Marokkoreizen hebben we de mooiste plekken van het Atlasgebergte bezocht. Waar de Hoge Atlas in Marokko veelvuldig wordt aangedaan, op doorreis vanuit Marrakech zuidwaarts en vice versa, is dat voor het Anti Atlas gebergte een stuk minder zo. De Anti Atlas ligt zuidelijk van de Hoge Atlas en is minder hoog, maar zeker niet minder mooi. Echte bezienswaardigheden zijn er weinig. Het zijn de landschappen die ‘t ‘m doen. Bizarre rotsformaties en kale, glooiende heuvels zo ver je kunt kijken kenmerken dit deel van Marokko. Amtoudi ligt niet aan één van de doorgaande wegen door de Anti Atlas en bevindt zich aan het einde van een doodlopende weg. Die laatste kilometers heb je echt het gevoel in een cowboy film terecht gekomen te zijn. Desolaat is een woord dat past bij de eindeloze kale heuvels. Een eenzaam ezeltje met zijn berijder komt een stoffig zandpad uit gehobbeld.

De Agadir van Amtoudi is één van de gaafste bezienswaardigheden van Marokko

Toch is Amtoudi helemaal niet zo dor en droog als je zou denken. Vanuit het dorpje loop je langs een riviertje naar de bron, een kilometer een kloof in. Door die bron is het hier altijd vrij vruchtbaar geweest en er staan redelijk wat palmbomen. Ook in vroeger tijden was de grond hier blijkbaar vruchtbaar genoeg om gewassen te verbouwen. In de hooggelegen agadir, een versterkte graanschuur, zijn opslagplekken genoeg voor allerlei voedsel. De klim naar deze magnifiek gelegen agadir alleen al is de moeite waard. De uitzichten worden steeds beter en wij worden vergezeld door een inwoner van ons dorp, op weg naar boven. Vanaf boven kunnen we heel de omgeving zien en ook nog net het dak van de traditionele berberwoning waar we overnachten. Wat een plek dit! Marokko op z’n best.

De eeuwenoude Ksar rondom Rissani

Als je Rissani vanuit de noordelijker gelegen plekken van Marokko nadert, zie je het landschap met de minuut droger worden. Uiteindelijk is er weinig anders meer te onderscheiden dan de gele woestijngrond en de net zo gele huizen. Hier en daar staat nog een groepje palmbomen, met her en der wat dorre struiken. Terwijl de meeste mensen direct door sjezen naar de Sahara, toch één van de bekendste bezienswaardigheden van Marokko, is Rissani ook écht een stop waard. Het centrum van Rissani voelt bruisend aan, zeker op donderdag, tijdens de wekelijkse markt. In de straten rondom het marktgebouw heb je het gevoel in een cowboystadje beland te zijn. Het echte moois van Rissani vind je echter buiten het stadje zelf. De ksar in de woestijn rond de stad brengen je direct in de 1001-nacht sfeer.

De Ksar rond Rissani in de woestijn van Marokko

Zodra je aan het Circuit Touristique van ongeveer twintig kilometer rond Rissani begint, voelt het alsof je terug reist in de tijd. Hier leven de mensen een eenvoudig leven in tientallen ksar, ommuurde dorpen, opgetrokken uit klei. Ooit waren deze Berber-dorpen bloeiende handelsstadjes. Inmiddels woont er in elk van hen nog slechts een handjevol families. Bij de waterputten, die je vaak net buiten de hoofdpoort vindt, is het een drukte van belang, een teken dat er binnen de muren geen stromend water is. Sommige van de stadspoorten zijn nog altijd indrukwekkend. Binnen de muren is het stil, zolang de dorpskinderen je nog niet gespot hebben tenminste.

De Tizi ’n Test Pas en de moskeeruïne in Tin Mal

De Tizi ’n Tichka pas gaat over de Hoge Atlas van Marrakech naar Aït Benhaddou en Ouarzazate. Dit is zo’n beetje dé bekendste toeristische route van Marokko. Iets Westelijker ligt een andere pas, de Tizi ’n Test, die een stuk minder verkeer ziet. Jaren lang was de weg echt beroerd, maar dat is de laatste jaren een stuk verbeterd. Alleen een paar kilometer rond de pas zelf zijn nog heel smal en bochtig, maar bij droog weer prima te doen. De Tizi ’n Test is adembenemend. Ik moet me inhouden om niet na elke bocht opnieuw “wauw” te roepen. De rotsen worden steeds kaler en de begroeiing schaarser.

De Tizi ’n Test is één van de gave routes door de Hoge Atlas

Zodra we de pas over zijn, worden we verrast door de bloeiende amandelbomen, die soms vlak langs de weg staan. In februari staan ze volop in bloei. Ook als we het dorpje Tin Mal naderen zien we overal de kleine, witte bloemetjes afsteken tegen de knalblauwe, heldere lucht. De rode stenen bakstenen van de moskeeruïne zonder dak en de sprookjesachtige bogen er middenin vormen nog een extra contrast tegen die lucht. We zijn de enige bezoekers en lopen door de verlaten ruïne, wat ons een surrealistisch gevoel geeft. Geheel onterecht is dit één van de minder bezochte bezienswaardigheden van Marokko. Je kunt er geen uren doorbrengen, maar samen met de Tizi ’n Test is Tin Mal absoluut een aanrader.

Mijnwerkersstadje Aouli en haar kloof

Een andere plek waar ruïnes tot dé bezienswaardigheden behoren, is mijnwerkersstadje Aouli en haar fotogenieke kloof. Midelt ligt aan de Noordkant van de Hoge Atlas, op de doorgaande route van Fez naar Merzouga. Veel toeristen passeren deze plaats dagelijks, maar vrijwel niemand neemt de moeite om de omgeving te verkennen. Aouli ligt slechts een half uurtje ten noorden van Midelt. De kale heuvels waar je doorheen rijdt worden steeds hoger en uiteindelijk arriveer je in het eerste deel van het dorpje Aouli. Zeker niet één van de standaard bezienswaardigheden, maar een bijzondere plek die indruk op ons maakt.

Aouli mijnwerkersstadje en kloof één van de minst bekende bezienswaardigheden Marokko

Tegen een steile heuvel zijn vrij nieuwe, gepleisterde huizen tussen de ruïnes uit de vorige eeuw gebouwd. Even verderop staan de overblijfselen van de oude lood- en zilvermijn. Een gammele spoorbrug van ijzer en hout leidt naar een gat in de berg aan de overkant van de rivier. Dit is de perfecte plek voor wie van Urbex fotografie houdt. Tot onze verbazing spelen er kinderen in deze troosteloze omgeving en worden we onmiddellijk op de thee gevraagd. Een bewoner neemt ons mee de oude bioscoop in en we kijken in verschillende van de verlaten en vervallen gebouwen rond. In de omgeving kunt je geweldig mooie wandelingen maken. Aouli ligt midden in een smalle, maar oh zo mooie kloof.

De Ziz vallei, zonder echte bezienswaardigheden, maar niet te missen

Een vrij bekende toeristenroute door de Hoge Atlas is die van Merzouga, in de woestijn, via Errachidia en Midelt naar Fez. Deze route leg je het beste in twee dagen af. Zo kun je er maximaal van genieten, zonder dat je te veel kilometers op een dag moet maken. Maar eigenlijk zou je er gewoon drie dagen van moeten maken en nog een extra stop in moeten lassen. Na Errachidia klimt de weg flink en al gauw rijd je door één van de mooiste dalen van heel Marokko. De Ziz vallei is lang en op verschillende plekken liggen kleien dorpjes tegen een grillig gevormde rotswand of aan de rand van een indrukwekkende palmoase.

De Ziz vallei is één van de mooiste van Marokko

Heb je genoeg tijd, dan is het zeker geweldig om een nachtje in de Ziz vallei door te brengen. Overdag wandel je door de palmoases en verlaten ksars ontdekken. Met een beetje oppassen kun je de eeuwenoude, lemen huizen ook van de binnenkant ontdekken. Of klim naar mooie uitzichtpunten, die uitkijken over de rivier. Je bent dan één van de weinigen, want vrijwel iedereen rijdt in één keer door naar Fez. Zo zonde. Veel overnachtingsmogelijkheden zijn er niet. Je zult waarschijnlijk bij een lokale familie met een extra kamer overnachten. Wat mij betreft nóg een enorm pluspunt.

De Mela, de Joodse wijk van Fez

Eén van de minder bezochte bezienswaardigheden van Fez, maar toch nog best op het gebaande pad, is de indrukwekkende toegangspoort tot het nationaal paleis. Een stuk minder mensen wagen de stap om de Joodse wijk vlakbij het paleis te verkennen. Logisch, want de wirwar van straatjes ziet er niet meteen heel aanlokkelijk uit. Tussen het paleis en de imposante Bab Es-Semmarine poort snijdt een weg vol winkeltjes de wijk als het ware doormidden. Ten noorden van de hoofdweg wonen de rijke mensen, waarvan nog slechts een klein deel Joods is en dit deel van de wijk is schoon, netjes en kleurrijk.

Fez heeft ook minder bekende bezienswaardigheden – de Mela: de Joodse wijk

In het zuidelijke deel van de wijk leeft de veel armere bevolking in huizen die zuchten en steunen onder het gewicht van de geschiedenis. Met een gids, die zichzelf aanbiedt, duiken we de mela in. We zien er hele gezinnen leven in kelderwoningen, met een aarden vloer. Wat hoger hangen houten balkons aan de buitenmuren, die van verre een gelijkenis hebben met de Spaanse balkons. In schamel verlichte portiekjes zijn restanten van de meest kleurige mozaïeken te zien en geregeld komen we inwoners tegen op weg naar de fontein of de wasruimte, omdat er in geen enkel huis hier een waterleiding is. Voor mij is dit één van de beste bezienswaardigheden van Fez, waar ik van de eerste tot de laatste minuut van geniet. Ondanks de armoede is dit een prachtig en authentiek stukje Marokko, dat je nergens anders in het land vindt.

Het strand van Tifnit

Niet direct één van de eerste bezienswaardigheden van Marokko waar je aan denkt, maar het land heeft een aantal stranden waar je heerlijk kunt uitwaaien, surfen en ja, zelfs zwemmen in zee. Vergeet de bekendere badplaatsen zoals Agadir en Essaouira, maar kies juist voor de minder drukke stranden van Taghazout of Sidi Ifni en omgeving. Wil je echt een strand off the beaten track, ga dan naar Tifnit. Ongeveer 50 km ten zuiden van Agadir ligt, midden in een natuurgebied met afwisselend zandduinen en groen, het strand van Tifnit. Hier kom je, naast Marokkaanse toeristen en lokale vissers, vrijwel niemand tegen. De sfeer is gemoedelijk en een relaxtere vakantiestek dan Tifnit moet nog uitgevonden worden.

Ruil Agadir voor Tifnit, hier is het veel relaxter

Het strand van Tifnit aan de voorkant van het vissersdorpje is breed, maar niet heel erg lang. Het zandstrand loopt heel geleidelijk af en heeft bij laag water wel iets van een Waddeneiland, met overal kleine poeltjes op de geribbelde ondergrond. Net na het dorpje is nog een klein stukje strand, met muller zand en iets meer hoogteverschil. Door de enigszins beschermde ligging in een bocht, omgeven door hoger gelegen grond, waait het hier wat minder dan in Essaouira en Taghazout. Toch kan de wind hier ook wel redelijk aantrekken, dus om echt te zwemmen is dit niet de ideale plek. Overnachten doe je bij een lokale familie, die vast en zeker heerlijk verse vis voor je zal bereiden. Blijf je niet slapen, dan is een visje bij één van de lokale restaurantjes wel een must. Je eet met je voeten in het zand!

De wekelijkse kamelenmarkt in Guelmim

In het uiterste zuiden van Marokko, een uurtje van Sidi Ifni, ligt Guelmim. Hier grenzen de uitlopers van het Atlas gebergte aan de Sahara en wekelijks komen volkeren uit de hele regio hier bijeen om hun vee en gewassen te verhandelen. Het meest opvallend zijn de Toeareg, het woestijnvolk dat te herkennen is aan hun indigo-kleurige gewaden en sjaals. Van oudsher komen zij hier met hun vee en prachtige sieraden, die op ambachtelijke wijze zelf gemaakt worden.

De kamelenmarkt van Guelmim – het lokale leven in Marokko

Ondanks dat de weekmarkt van Guelmim bekend staat als de kamelenmarkt zijn er tegenwoordig nog maar een handjevol kamelen op de markt, helemaal achterin, weggestopt in een hoekje. Dit hoekje van de markt lijkt speciaal in ere te worden gehouden voor de paar toeristen die op de markt af komen. Het enige stalletje met sieraden staat namelijk in dezelfde hoek. De rest van de markt is echter behoorlijk authentiek. Schapen, geiten en koeien wisselen van eigenaar en het is mooi om te zien hoe het onderhandelen en de betaling in z’n werk gaat. De sfeer is zoals op alle andere veemarkten die we bezochten en veel bezoekers zijn bijzondere persoonlijkheden en bezienswaardigheden op zichzelf.

Ken jij nog andere bezienswaardigheden in Marokko die nog niet ontdekt zijn door de rest van de wereld? Wij zijn heel benieuwd, want we willen zeker nog wel een vijfde keer die kant op!