Elburg heeft genoeg bezienswaardigheden om je minimaal een dag bezig te houden. Als je ook een aantal musea en workshops wilt bezoeken, is een heel weekend zeker geen gek idee. Wij hebben in Elburg het eerste uur vrijwel onophoudelijk “wauwww” geroepen. Had ik vooraf nog mijn twijfels of Elburg bezienswaardigheden genoeg zou hebben om ons een middag bezig te houden, na dat eerste uur vermoed ik dat we nog een keer zullen moeten terugkomen. Dat komt deels omdat we ook echt de tijd nemen voor de stadswandeling in de vorm van een puzzeltocht die we doen. We zijn er een aantal uren zoet mee, omdat hij leuk is, maar er is ook nog eens zoveel moois te zien, dat we elke paar passen stoppen om foto’s te maken.
Puzzeltocht langs de bezienswaardigheden van Elburg
Een stadswandeling langs de bezienswaardigheden van Elburg klinkt niet direct als een feestje voor onze twee meiden. Dus verzin ik iets slims: ik zoek en vind een leuke puzzeltocht door Elburg. Deze is eigenlijk bedoeld voor volwassenen, maar omdat ze allebei zo goed lezen en we tijdens het thuisonderwijs geregeld vergelijkbare puzzels hebben gedaan, hebben ze er geen moeite mee. Hun inzet wordt nog verhoogd doordat ik een prijs aan de puzzeltocht heb verbonden. Als ze de oplossing weten te ontrafelen, gaan we een grote ijsbeker eten op één van de terrasjes van Elburg of wat later in Zwolle. Zo is de puzzeltocht vanaf het begin win-win: we gaan in een rustig tempo langs alle belangrijke bezienswaardigheden van Elburg. Ik weet zeker dat ik zo niks mis, want natuurlijk doet zo’n wandeltocht alle bezienswaardigheden aan die de moeite waard zijn. En de dames hebben geen tijd om zich te vervelen én hebben een mooie beloning in het vooruitzicht.
Een puzzeltocht langs de bezienswaardigheden van Elburg is win-win
Eerste bezienswaardigheden Elburg pal naast de parkeerplaats
De puzzeltocht begint op de grote, gratis parkeerplaats van Elburg, “De oude vos”. Van daaruit hoppen we direct naar de eerste vragen en daarmee de eerste bezienswaardigheden van Elburg. De vissershaven is een fotogenieke plek om onze wandeling door Elburg te beginnen en ademt echt geschiedenis. Oude botters in mooie kleuren liggen zij aan zij aan wal. Aan de overkant van de haven staat het Bottermuseum. Dit kleine museum is normaal gesproken zeker een kijkje waard, maar nu is het helaas gesloten. Wel worden we uitgenodigd om op een speciale tribune van bovenaf de herstelwerkzaamheden aan Botter EB15 te komen bekijken. Dat slaan we natuurlijk niet af. Super gaaf dat de traditionele vissersboten zo goed in ere hersteld worden en de geschiedenis van de stad daarmee bewaard blijft.
Achter de haven is een sinds 2019 geopende permanente expositie met zandsculpturen te zien. Heb je genoeg tijd te besteden in Elburg, dan is het zeker de moeite om even naar binnen te gaan en de kunstwerken te bekijken. Zo knap altijd, hoe dit gemaakt is.
In en rond het Bottermuseum in Elburg kun je deze traditionele vissersboten zien
Middeleeuwse vesting en historische touwslagerij
Via de Havenstraat steken we de gracht over, waaraan je direct ziet dat Elburg al heel lang een vestingstad geweest is. De stadsmuur met haar torens en Vischpoort en – de kazematten rond het ommuurde oude centrum geven een mooi kijkje in de geschiedenis uit de tijd dat Elburg een Hanzestad was. De stad kende een rijke handel tussen de 13e en 18e eeuw en al die rijkdom moest natuurlijk beschermd worden. Vlak naast de kazematten bevindt zich ook de oudste touwslagerij van Nederland. De gebouwen rond het plein waar Touwslagerij Deetman gevestigd is, zijn schitterend om te zien, een mooie kennismaking met de historische panden van Elburg. De touwslagerij is nog altijd in bedrijf. Hier worden naast touwen ook kabels, lijnen en heel veel meer voor de scheepvaart op ambachtelijke wijze vervaardigd.
De Vischpoort en de Vischpoortstraat
Via de karakteristieke Vischpoort wandelen we het historische deel van Elburg verder in. Super leuk dat op de grond bij elk huis in steentjes te zien is welke oude ambachten en beroepen er ooit in Elburg waren. Visnetten en fuiken hangen aan gevels ter decoratie. Boetiekjes links en rechts zorgen voor extra sfeer. Inmiddels is duidelijk dat het liefde op het eerste gezicht is met Elburg: zelfs de meiden maken foto’s en de puzzeltocht vlot daardoor maar langzaam. Op de hoek met de Ellestraat staan we stil bij het Munthuis, waar in de Gouden Eeuw halve duiten geslagen werden, ook al had Elburg geen muntrecht.
Elburg – bezienswaardigheden rond de Vischpoort
En nóg meer fotogenieke bezienswaardigheden
Zodra we de Vischpoortstraat verlaten en de Smeesteeg in lopen maakt onze camera nóg meer overuren. Aan de linkerkant van deze brede steeg zijn verschillende poorten en bogen in historische panden. Bovenop de kinderkopjes voor de deur zijn geveltuintjes gemaakt met wastobbes, zinken potten en emmers met kleurrijke bloemen en planten. Aan het einde van de steeg lopen we tegen de karakteristieke muurhuisjes aan. Tegen de stadsmuur trekken deze huisjes met ronde vormen en verschillende aanbouwsels al van verre onze aandacht, maar van dichtbij zijn ze nog leuker. Super om de muur met deze huisjes een stukje te volgen en met recht één van de meest bijzondere bezienswaardigheden van Elburg.
In het middeleeuws stadskasteel in de van Kinsbergenstraat passeert deze puzzeltocht het nationaal orgelmuseum. Voor de liefhebber leuk om even binnen te kijken. Kinderen tot 12 jaar mogen gratis mee naar binnen.
Fotogenieke stegen en muurhuisjes kom je genoeg tegen in Elburg
Elburg bezienswaardigheden rondom het geloof
De grote Sint Nicolaaskerk en de Weduwenhuisjes er vlakbij vormen ook een sfeervol hoekje van de stad. Ietsjes verder zijn de voormalige Synagoge en de Joodse begraafplaats herinneringen aan het Joodse verleden van Elburg. Tegenwoordig is er een Joods Museum “Sjoel” in de voormalige Synagoge gevestigd.
Bij de muurhuisjes er tegenover mag je lekker door de ramen gluren en als de deur open is zelfs een kijkje binnen nemen. Leuk om een indruk te krijgen van hoe de mensen vroeger in deze mini-huisjes leefden. Haast niet voor te stellen dat hele gezinnen op zo weinig vierkante meters woonden. Aan de overkant van de straat staat dan juist weer één van de grootste bezienswaardigheden van Elburg. Het Sint Agnietenklooster is een enorm gebouw, uit de 15e eeuw.
De Sint-Nicolaaskerk en het Sint Agnietenklooster-Elburg
Mooi einde van onze wandeling door Elburg
Na een aantal vragen en bezienswaardigheden die we wat minder interessant vinden, lopen we in de Beekstraat de ommuurde stad van Elburg even uit. Twee leeuwen staan er bovenop de aarden wallen met kazematten, met zicht op de dikke, hoge stadsmuren. De beelden hebben oorspronkelijk op de spoorviaducten rond het Amsterdams centraal station gestaan, samen met 20 andere leeuwen. Het wandelpad tussen een dubbele rij bomen, over de aarden wal rond de oude stad ziet er aanlokkelijk uit in het namiddagzonnetje. Maar we zijn inmiddels wat moe gestruind en de meiden hebben zin om de puzzeltocht tot een goed einde te brengen. Het ijs lonkt.
De leukste stop van dit laatste deel van onze wandeling door Elburg is een spontane. Bij de één na laatste vraag weten de dames het wachtwoord van de puzzel al, dus besluiten we min of meer richting een terras te gaan. Ineens zien we een smid aan het werk, in de wel heel historisch uitziende smederij, waar we zojuist een vraag over beantwoord hebben. Het blijkt dat we de museumsmederij van Elburg gevonden hebben. De smid steekt net een nieuw project in het vuur en nodigt ons uit om binnen te komen.
het laatste deel van de wandeling door Elburg
De smederij is de laatste van de verschillende smederijen die Elburg gekend heeft. Er werd in die smederijen metaal verwerkt tot bijvoorbeeld hoefijzers, hekwerken, scheepsbeslag, gereedschappen en kachelpijpen. In de museumsmederij, waar we inmiddels zien hoe de smid een stuk ijzer in de gewenste vorm hamert, is een ouderwetse, gemetselde vuurhaard en alle gereedschappen die er vroeger ook gebruikt werden. Boven de smederij is een museumpje ingericht, waar we de geschiedenis van de smederijen in Elburg in duiken. We nemen een mooie, gesmede kaarsenstandaard mee als aandenken aan deze fijne middag in Elburg en begeven ons op weg naar de beloning voor onze meiden: IJS!