de mooiste historische stadjes en dorpen van Noord-Holland

Aan historische stadjes en dorpen in Noord-Holland geen gebrek. Ik ben dol op al die trapgevels, klokgevels, groene, houten huisjes en rood-wit geverfde luiken, die ook onze hoofdstad Amsterdam sieren. Ook van het polderlandschap tussen al die mooie dorpjes in Noord-Holland kan ik onwijs genieten. Het echte Holland is toch best heel anders dan het landschap en de architectuur in onze eigen omgeving. Na verschillende tripjes en weekendjes naar Noord-Holland heb ik de mooiste stadjes en dorpen van deze provincie wel gezien en ik deel mijn favorieten hier graag met jou.

Start je ontdekkingstocht in Noord-Holland vanuit Amsterdam

Niet bepaald een stadje of dorpje, maar Amsterdam is zonder twijfel een plek die je niet mag overslaan als je de mooiste historische plekken van Noord-Holland wilt zien. Amsterdam zelf, of de directe omgeving van onze hoofdstad, is de ideale uitvalsbasis voor een ontdekkingstocht langs de mooiste historische stadjes en dorpen van Noord-Holland. Zo kun je ook een dag onze schitterende hoofdstad verkennen, voordat je de provincie in gaat. Wij hebben er een lang weekend geslapen op een vlot, in het polderlandschap net te noorden van de stad. Superknus en op de fiets of met de bus stonden we zo in het centrum.

Ontdek Amsterdam, bijvoorbeeld met een mooie rondvaart, en dan de rest van Noord-Holland

Ben je uitgekeken in Amsterdam, of kun je niet langer wachten? Ga dan gauw op pad in Noord-Holland. Afhankelijk van hoeveel musea je bezoekt, heb je minimaal een dag of 3 nodig om onderstaande mooie historische stadjes en dorpen in Noord-Holland op een relaxte manier te bezoeken.

Marken

Marken is mijn echte favoriet, van de historische dorpen van Noord-Holland. Waarschijnlijk is dat vanwege het feit dat dit dorp op een eiland ligt en dat ik de vuurtoren op zich al de omweg waard vind om er te komen. Plan dus zeker een dagje Marken in, als je in Noord-Holland bent. Wij bezoeken Marken voor de eerste keer aan het eind van een winterse dag, met bijzonder wisselvallig weer. Ondanks dat ik geen liefhebber ben van kou in combinatie met wind, geniet ik vanaf het moment dat we de dijk over rijden naar Marken toe, waar op dat moment donkere wolken zich samenpakken. Verderop, boven het IJsselmeer schijnt de zon nog. Juist die kracht van de elementen die je hier zo sterk voelt, vind ik fantastisch.

Marken – alleen al vanwege de ligging mijn favoriete mooiste dorp Noord-Holland

De verschillende wijken van het dorp Marken liggen wat verspreid over het eiland. De Havenbuurt, de Kerkbuurt en de buurt Marken vormen samen het historische dorp Marken. De Minnebuurt ligt wat verder weg en is het jongste deel van Marken. De vuurtoren, het paard van Marken, is alleen lopend bereikbaar. Wij parkeren aan het einde van de Flevostraat in de Minnebuurt, om over de dijk naar de vuurtoren te lopen. We zien de wolkenluchten over het IJsselmeer jagen en zwanen en andere vogels kijken van langs de dijk naar ons op.

Precies als we het laatste stukje over het ronde deel van de dijk lopen, breekt de zon door de wolken en wordt het paard van Marken magisch verlicht. Golven beuken tegen de keien, onderaan de dijk. Na een korte fotosessie lopen we over de winderige dijk terug naar de auto, waar we nét voor de regenbui aankomen. Het perfecte moment om nog even een kijkje te nemen in het Marker Museum in de oude Kerkbuurt. Toch doen we dat pas tijdens een tweede bezoek aan Marken, in het afgelopen voorjaar. In dit museum krijg je in een half uur een goede indruk van het leven op Marken in de tijd dat het nog van de rest van Nederland afgesloten was, doordat het op een eiland lag.

Vuurtoren het Paard van Marken en het Marker museum

Monnickendam

Het historische stadje Monnickendam ligt aan het Markermeer, op een steenworp afstand van Marken. Als we vóór de oversteek naar Marken besluiten om ook even een stop in Monnickendam te maken, worden we niet teleurgesteld. Dit is met recht één van de mooiste stadjes van Noord-Holland. Het historische centrum is niet erg groot, maar zo sfeervol gesitueerd rond de oude haven. De houten ophaalbrug, het museum in de speeltoren en de Grote kerk trekken er direct onze aandacht. Op een zomerse dag lijkt het me heerlijk om een stukje te gaan varen, met één van de vele boten die in de haven liggen. Nu houden we het bij het bewonderen van de kerststal in het oude Waaggebouw.

het historische stadje Monnickendam in Noord-Holland

In 1499 en 1513 zijn grote delen van Monnickendam verwoest door branden. Slechts een klein deel van één van de meest welvarende en mooiste stadjes van Noord-Holland is bewaard gebleven. Toch zijn de jachthaven en de later gebouwde buitenwijken zeker ook sfeervol.

Broek in Waterland

Net iets dichter bij Amsterdam vind je één van mijn andere favorieten, vooral omdat van alle dorpen in dit blog je hier het minst het gevoel hebt om in een populair museum te lopen. Broek in Waterland is één van de mooiste dorpjes in Noord-Holland, waar gewoon geleefd wordt en geen hordes toeristen rondlopen. Overigens wonen er ook een aantal bekende Nederlanders, maar die hebben we niet gespot. 😉 Je bent het dorp wel vrij snel rond, erg groot is het niet. Toch staan er tientallen rijksmonumenten en is het een beschermd dorpsgezicht. Heerlijk om er even met je camera rond te wandelen, iets wat ik ook deed… vlak voor zonsondergang, op één van de eerste echte lentedagen.

Broek in Waterland is één van mijn favoriete mooiste dorpjes in Noord-Holland

Volendam

Misschien is Volendam wel het minst mooie dorp van Noord-Holland dat ik met je deel. Toch krijgt dit vissersdorp jaarlijks enorm veel bezoekers. Waarschijnlijk is het juist dát wat het voor mij minder mooi maakt. Het authentieke is met de groei van het toerisme wel uit deze plaats verdwenen. Er zijn nog weinig stille straatjes over en vooral het deel aan het water is één grote toeristenkermis. Voor mijn Taiwanese vriendin Nina dé reden om er naartoe te willen. We slenteren langs de souvenirwinkels, met voornamelijk klompen en tulpen, eten een visje en bekijken de boten in de haven.

Volendam bekendste dorp van Noord-Holland maar niet mijn favoriet

Ik durf het haast niet te zeggen, maar aan het eind van ons rondje Volendam gaan we ook nog even zo’n fotozaakje in, om ons in Oudhollandse kleding te hijsen. Eerlijk is eerlijk: misschien is dit wel het leukste van Volendam. In de zomer kun je vanuit de haven trouwens de boot naar Marken nemen en als combi lijkt me dit dan weer wel leuk. Hoe mooi moet het zijn, om met de boot in Marken aan te komen!

Edam

Op een steenworp afstand van Volendam ligt het schitterende stadje Edam. Ook hier komen genoeg toeristen, maar stukken minder dan in Volendam. Bovendien heeft Edam haar charme wat mij betreft veel beter weten te bewaren. De grachten met boten, de authentieke gevels, met rijk bewerkte gevelstenen, de historische gebouwen die je zo in de zeventiende eeuw zetten én natuurlijk de kaasmarkt. Edam is één van de kleinste stadjes van Noord-Holland, maar er is op elke hoek wel wat moois te zien. De etalages van de kleine banketbakker, de kaaswinkel en andere speciaalzaken zien er super mooi uit. We staan soms wel een paar minuten voor het raam te kijken. Pure kunst is het.

Edam is één van de kleinste, maar mooiste stadjes van Noord-Holland

Ooit was Edam bijna net zo belangrijk als Amsterdam. Dat is alleen al te zien aan de kolossale kerk, maar ook aan de schitterende panden aan de dam en in de omgeving van de kaasmarkt. De originele kaasmarkt wordt sinds 1922 niet meer gehouden, maar sinds 1989 zijn de kaasmarkten van Edam in de zomermaanden weer terug op de woensdagochtend. Ben je in de buurt in die maanden, dan lijkt het zeker een aanrader om er even te gaan kijken.

De Rijp en Middenbeemster

Middenbeemster is niet groot, maar zonder twijfel één van de mooiste dorpen van Noord-Holland. Ook hier vind je, net als Broek in Waterland, geen hordes toeristen. Rond de voormalige paardenmarkt staan verschillende monumentale panden. De ringen waaraan de paarden werden bevestigd zijn nog zichtbaar. Om de hoek staan een aantal houten huizen, strak in de verf en met een kanaaltje aan zowel de voor- als de achterzijde. De omgeving van het dorpje is al minstens even interessant: Unesco Werelderfgoed de Beemster is hét Nederlandse landschap bij uitstek. Hier vind je die kaarsrechte, langgerekte weilanden, waar van die prachtige koeien met vlekken grazen en die zo uit een schoolboek over Nederland lijken te komen. De molens in het landschap bij Schermerhorn maken het plaatje helemaal compleet.

Middenbeemster in hét Nederlandse landschap bij uitstek, midden in Noord-Holland

Door walvisvaart, haringvisserij en hennepteelt is De Rijp drie eeuwen lang behoorlijk welvarend geweest. Dat is duidelijk terug te zien in het prachtige raadhuis, dat er altijd nog staat. De rest van de gebouwen in De Rijp is bij een brand in de zeventiende eeuw verwoest. Toch is het ook nu weer één van de mooiste dorpen van Noord-Holland, door de vele typisch Hollandse, huizen uit de zeventiende en achttiende eeuw, met veelal houten gevels. Wat me heel gaaf lijkt, is om hier een keer te overnachten in één van de huisjes aan het water die er verhuurd worden.

Zaanse Schans

De Zaanse Schans is een Noord-Hollands dorp anno 1850. De verzameling molens, historische winkels, huizen en musea zijn een geweldig kijkje in het leven van die tijd. Een echt dorp is het dus niet, maar daarom niet minder een must visit in Noord-Holland. Juíst een must visit zelfs, want als toerist in eigen land mag je een plek die door zoveel buitenlandse toeristen bezocht wordt toch niet overslaan? Wij zijn er inmiddels 3 keer geweest. Je kunt jezelf hier zeker een dagdeel vermaken, maar kies het liefst een doordeweekse dag uit, buiten het hoogseizoen.

Nederlands erfgoed in pittoresk Zaanse Schans – een must visit in Noord-Holland

Wandel tussen de pittoreske huizen, schuren, werkplaatsen en molens door, over bruggetjes en langs het water. De geur van versgebakken koeken van het bakkerijmuseum is onweerstaanbaar. De kaasmakerij en de tinnegieterij zijn een kijkje zeker waard en in een oud pakhuis kun je de klompenmaker aan het werk zien. In de verschillende molens wordt gedemonstreerd hoe die werken. Zo kijk je niet alleen je ogen uit op al dat Nederlandse erfgoed, het is ook nog eens heel leerzaam om hier rond te lopen.

Bergen

Bergen heb ik jaren geleden voor het laatst bezocht. Dé reden dat ik me dit herinner als één van de mooiste dorpen van Noord-Holland is die indrukwekkende kerk, omgeven door andere historische gebouwen. Bovendien ligt het dorp geweldig mooi aan bos en duin en vlakbij de zee, zo heerlijk. Rond de grote ruïnekerk vind je veel gezellige boetiekjes en restaurants. Bergen is daarom perfect om een dag in deze omgeving van Noord-Holland af te sluiten met slenteren, een hapje en een drankje. Bergen staat bekend als een kunstenaarsdorp, dat al meer dan een eeuw veel schilders, schrijvers en architecten aantrekt. Ik begrijp helemaal waarom dat zo is.

Bergen en haar indrukwekkende kerk

Hoorn

Niet echt een klein stadje, maar een echte stad qua formaat, is Hoorn. Toch voelt Hoorn veel minder groot aan en heb je bij het ontdekken van deze plaats het gevoel in een veel kleiner stadje in Noord-Holland te lopen. Dat je in Noord-Holland bent leidt geen twijfel: het is hier trapgevels, klokgevels, gevelstenen vol Middeleeuwse zeilschepen en typisch Hollandse torens wat de klok slaat. Het ene monument is nog mooier dan het andere. In Hoorn kun je een dag rond lopen en nog niet alle bijzondere, historische details gezien hebben. Dit is echt de stad van de Gouden Eeuw. Er is bovendien genoeg te doen in Hoorn. Zo zijn er een aantal musea die een kijkje zijn, zoals het museum van de 20e eeuw.

Behalve dat Hoorn gewoon een pareltje is wat historische bezienswaardigheden betreft, is het Museum van de 20ste eeuw erg leuk om even te bezoeken en vertrekt hier ook de stoomtrein naar Medemblik. Een ritje in de trein begint op het museumstationnetje.

Hoorn, misschien wel de mooiste stad van Noord-Holland

Medemblik

De stoomtrein vanuit Hoorn rijdt naar Medemblik, de oudste stad van West-Friesland. Ze kreeg in 1289 stadsrechten en is zeker ook nu nog één van de mooiste stadjes van Noord-Holland. Medemblik is niet heel groot en in een uurtje kun je een mooie wandeling door dit stadje maken, langs verborgen hofjes, historische trapgevels en haventjes. Ondanks dat je een rondje Medemblik vrij vlot gemaakt hebt, is er genoeg om jezelf toch een dagdeel bezig te houden. Zo kun je in het stoommachinemuseum zelf stoom maken en alles leren over de werking van de stoommachine. Het museum is gehuisvest in een voormalig stoomgemaal, een juweel van een gebouw.

Het allerleukste van Medemblik is voor ons het bakkerijmuseum. Wij treffen het en zijn er net in het museumweekend. Behalve de bakker, die workshops geeft over het maken van bijzondere broden, zijn er dames in klederdracht. Ze handwerken, decoreren paaseieren en zien er vooral heel erg mooi uit. Onze meiden vinden het fantastisch om zelf hun eigen koek te decoreren, terwijl ik tussen al die historische bakkerijspulletjes snuffel. Het is dat we de boot naar Enkhuizen moeten halen, maar anders waren we hier graag een uurtje langer gebleven.

In Medemblik bieden het bakkerijmuseum en stoommachinemuseum een kijkje in het verleden

Enkhuizen

In de zeventiende eeuw was Enkhuizen één van de welvarendste steden van Nederland. Veel van de rijkdom van toen is bewaard gebleven en mede daardoor is Enkhuizen ook nu nog één van de mooiste stadjes van Noord-Holland. Het indrukwekkendste monument is voor ons de Drommedaris, de enorme stadspoort uit de zestiende eeuw. Naast de Waag, de Zuiderkerk en het stadhuis zijn er heel veel meer monumentale gebouwen. Sommigen doen tegenwoordig dienst als winkel of restaurant. Samen vormen zij een mooi en gezellig centrum, rond de haven.

Het centrum van Enkhuizen zien wij zelf overigens pas als laatste, omdat we er vanuit Medemblik met de boot aankomen in het Zuiderzeemuseum. Ook in dit museum, dat bestaat uit een groot aantal historische gebouwen, zijn aan fotogenieke hoekjes geen gebrek. In dit openluchtmuseum zijn gebouwen en buurten van rond de Zuiderzee herbouwd en op een leuke manier leer je alles over de geschiedenis van Enkhuizen en de Zuiderzee. Van Oudhollandse spelletjes tot interactieve animaties en demonstraties van oude ambachten. Er is hier zoveel te doen, dat je aan een middag eigenlijk niet genoeg hebt.

Enkhuizen dankzij Zuiderzeemuseum één van de mooiste stadjes van Noord-Holland

Meer mooie stadjes en dorpen in Noord-Holland

Mijn overzicht met de mooiste historische stadjes en dorpen van Noord-Holland is vast nog niet compleet. Mocht jij nog tips hebben welke stadjes en dorpen we een volgende zeker niet mogen overslaan, dan hoor ik het graag. En mocht jij tóch die kant op gaan, doe dat dan vooral ik april, als de tulpen- en bollenvelden in bloei staan. Dat geeft deze regio echt nog extra charme.

Ga naar al mijn Nederland blogs, of kies een andere bestemming »