De Iza Vallei – mooiste in Maramures

De Iza Vallei in Maramures is een stukje minder bekend dan highlights als Breb en The Merry Cemetery. Toch is de Iza Vallei mijn persoonlijke favoriet van deze regio, in het uiterste Noordwesten van Roemenië. Of misschien moet ik schrijven JUIST is het mijn favoriet. Ondanks dat Breb en omgeving ook super zijn, prefereer ik de minder bezochte en meer authentieke Iza Vallei. Een Roemeense Nederlander houdt ons op een smal en bochtig weggetje, zonder ander verkeer, staande: “Wat doen JULLIE hier?” “Genieten, van jouw bijzondere land”. Genieten is het hier echt, van de groene heuvels vol wilde bloemen en hooibalen, de bevolking die met de hand haar werk op het land verricht. En ons binnen in hun eenvoudige huizen verwelkomt, om te zien hoe er gesponnen, geweven en geborduurd wordt. De volledig houten kerkjes en kloosters, vol kleurrijke fresco’s, met eeuwenoude cultuurschatten maken het af.

Bârsana – onze eerste stop in de Iza Vallei

Hoewel in heel Maramures rijk bewerkte, houten poorten te vinden zijn, hebben we nergens onze ogen zo uitgekeken als in Bârsana. In sommige straten staan wel 4 van die historische, donkere poorten naast elkaar, de één nog mooier dan de ander. Dat is ook niet zo gek, omdat je hier de werkplaats van één van de bekendste houtbewerkers van heel de omgeving vindt. Al van verre hoor je het geluid van gereedschap en zodra je het erf op stapt, ruik je de geur van vers hout gemengd met vernis. De eigenaar van de werkplaats, Toader Barsan, is een begrip in Roemenië en zelfs daarbuiten. In zijn werkplaats zie je echte vaklui aan het werk. Met een beitel en een bizarre precisie worden de meest gedetailleerde decoraties uit boomstammen gehakt. En het mooie: iedereen kan de werkplaats bezoeken. Vraag elke willekeurige inwoner in Bârsana naar Toader Barsan en ze zullen je graag naar zijn huis brengen.

Iedereen is welkom de werkplaats van Toader Barsan binnen te stappen

Toader Barsan is al van jongs af aan bedreven in het bewerken van hout met hamer en beitel. Met zijn blote handen en niets anders dan deze 2 stukken gereedschap heeft hij zijn hele, houten huis en inrichting gemaakt. Orders voor kerkinrichtingen en houten poorten komen binnen van over de hele wereld.

Bârsana is een langgerekt dorp, dat de Iza rivier volgt. Om bij de grootste trekpleister van het dorp te komen, moet je vanaf Toader’s werkplaats nog een paar kilometer verder rijden. Boven op een heuvel staan maar liefst veertien volledig houten bouwwerken van enkele eeuwen oud. Zelfs de dakpannen zijn van hout gemaakt, net zoals bij veel kerken in de regio. Het Bârsana Monastery is een Unesco Werelderfgoed en zodoende vrij bekend, maar toch zijn de bezoekersaantallen niet heel groot. Wij genieten in relatieve rust van de goed onderhouden tuin vol bloemen, tussen de houten bouwwerken.

De houten poorten en het klooster van Bârsana

De maandmarkt in Bogdan Voda

Een eindje verder langs de Iza Rivier ligt een ander stadje: Bogdan Voda. Elke eerste maandag van de maand is hier een grote markt. ’s Ochtends rond 7 uur is dit stadje al een drukte van belang, maar als je rond half 9 komt is de markt in volle gang. Hier kopen dametjes hun nieuwe, handgemaakte leren slofjes en meters traditionele stoffen of wisselen ze de laatste roddels uit. Mannen zoeken naar dat ene auto-onderdeel dat ze nodig hebben, of struinen over de veemarkt, op zoek naar een flinke melkkoe of een sterk paard. Elke koop gaat gepaard met flink wat luide argumenten en handjeklap en uiteraard wordt er geklonken met kleine glaasjes met zelfgestookte drank.

Midden tussen alle bedrijvigheid staan verschillende bbq’s te roken en de worsten en hamburgers vinden gretig aftrek. De laatste Roemeense hits schallen uit de luidsprekers naast de houten tafels ernaast. Roma zigeuners lopen tussen de marktbezoekers door, veelal met vloerkleden en stoffen, die ze op verzoek uitvouwen en hoog houden. De kinderen die ze bij zich hebben zien eruit alsof ze al in geen weken een wasbeurt gehad hebben.

De maandmarkt inclusief veemarkt van Bogdan Voda

Ieud en Botiza

De weg naar Ieud is smal en bochtig. Je verlaat de Iza rivier, maar blijft wel in hetzelfde dal. In dit dorpje is het leven ongecompliceerd. Hier ervaar je het echte plattelandsleven van Roemenië. De mensen hebben er nog tijd voor een praatje, of om je hun traditionele, houten huis te laten zien. Dat geldt overigens voor de gehele Iza Vallei. Ook al hebben de mensen zelf bijna niks, het zal je niet lukken om te weigeren iets te eten en drinken. Zeker als je in het weekend komt en er uitgebreid gekookt is voor de zondag met de familie, wordt alles uit de kast gehaald. De gastvrijheid hier is enorm groot. De houten kerk van Ieud en de fresco’s daar binnenin zijn zeker een kijkje waard.

Het dorpje Botiza, net iets noordelijker, ligt wat meer verscholen tussen de heuvels rond de Iza Vallei. Botiza is net wat levendiger dan Ieud en met een beetje hulp vind je de juiste deur van de eenmanszaakjes waar dametjes op leeftijd traditioneel handwerk maken. Wij stappen er een schijnbaar heel normaal dorpshuis binnen, waar de eerste kleine kamer die we betreden vrijwel geheel gevuld is met een weefgetouw. De vrouw des huizes weeft er geduldig de ene na de andere draad in haar decoratieve kleedjes in natuurkleuren. In tegenstelling tot de meeste wevers laten je haar kleedjes aan beide kanten een zelfde patroon zien.

Huisnijverheid en schemerig verlichte kerkjes in Ieud en Botiza

Wij bezochten de Iza Vallei met gids Teofil. Iedereen in Maramures kent Teo. En hij kent de mensen en de hele regio als z’n broekzak. Bovendien houdt hij van zijn geboortestreek en kan er als geen ander gepassioneerd over vertellen. Wil je op plekken komen die je anders nooit gevonden zou hebben? Ga dan zeker een dag met Teo op pad!

Glod

Ook Glod mag je niet overslaan als je de Iza Vallei bezoekt. De houten poorten zijn er minstens zo mooi als in Bârsana. Lukt het je om de sleutelbewaarder te vinden? Dan kun je ook het eeuwenoude, schattige dorpskerkje, met haar fresco’s en bijzondere schilderijen bezoeken. Hoor je snelstromend water? Kijk goed rond, want de kans is groot dat je één van de natuurlijke “Whirlpools” van Maramures ontdekt hebt. Deze houten tobbes, onder een zelf getimmerd houten kanaaltje bij een bron of riviertje, worden van oudsher als wasmachines gebruikt. Je doet je wasgoed erin en de waterkracht doet de rest, gewoon zonder zeep. Hoe inventief.

Meer houten poorten en huisnijverheid in Calinesti en een te schattig kerkje in Glod

De mooiste heuvels rond de Iza vallei

Op verschillende plekken leiden zijweggetjes, van de hoofdweg langs de Iza rivier, naar het heuvelachtige achterland. In de zomer zijn de groene heuvels begroeid met wilde bloemen, zo’n fantastisch gezicht. De houten rekken met daarop drogend gras en de ronde hooistapels maken het helemaal af. Het landschap lijkt op sommige plekken wel een droom. Halverwege de bochtige weg tussen Glod en Slatioara, gaat aan de linkerkant een voetpad de heuvel omhoog. Enkele bochten later opent zo’n subliem droomlandschap zich voor je. Als je het pad volgt, klim je steeds hoger en worden de uitzichten alsmaar beter. Tijdens ons bezoek was een boerenechtpaar hier bezig met het gemaaide gras te drogen hangen op de rekken. Ondanks dat we elkaars taal niet spreken, hebben we zo’n hartelijk “gesprek” met elkaar gehad. Het zijn ontdekkingen als deze, die ervoor zorgen dat je Roemenië en meer in het bijzonder Maramures en de Iza Vallei in je hart sluit.

Mijn favoriete stukje Iza Vallei

Overnachten Iza Vallei

Slaap je graag dichtbij de bezienswaardigheden in en rond Bârsana, in een geheel vakantiehuis voor een zeer scherpe prijs? Dan kun je met 2 personen of een compleet gezin terecht in deze Roemeense woning met 3 slaapkamers. Kies je liever voor een verblijf in één van de dorpjes wat verder van de hoofdweg, midden in de fantastische natuur en bij een lokale familie? Dan is dit pension echt een aanrader.

Ga naar al mijn Bestemmingen blogs, of kies een andere bestemming »