Wie de grens tussen China en Kyrgyzstan oversteekt bij de Irkeshtam pas kan het beste vroeg uit de veren. Het is namelijk een lange reis van Kashgar naar Sary Tash, de eerste plaats in Kyrgyzstan. Ons geluk was dat we tijdens onze reis door China aldoor op Beijing-tijd zijn blijven leven, ook al gingen we steeds verder naar het westen en werd het daardoor op ons klokje pas na 11 uur ’s avonds donker. Het uitchecken uit ons hotel om 5.30 uur Xinjiang-tijd valt ons daarom niet al te zwaar. Het voelt namelijk als 7.30 uur.
Naar de grens tussen China en Kyrgyzstan
Al snel arriveert Mohammed, de vriendelijke Oeigoer die ons de 240 kilometer naar de grens brengt. We rijden door een enorm gevarieerd berglandschap en verbazen ons over de bizarre vormen en kleuren, die elke minuut weer zo anders zijn. Als we zo’n 30 kilometer voor de grens de eerste Kyrgyzische dorpen zien wordt ons paspoort gecheckt door, op deze plek toch totaal uit de toon vallende, Han-Chinese militairen. Hun hoge petten en spleetogen vormen een vreemd contrast met de ronde ogen van de Oeigoeren en de hoge Kyrgische Al Kalpak mutsen, die zoveel beter lijken te passen in een rotsachtig berglandschap als dit.
Het landschap in China op weg naar de Irkeshtam Pas
Als eerste de grens bij Irkeshtam over
Door Mohammeds uitstekende rij- en vliegwerk zijn we al om 8.30 uur bij de grens, die eigenlijk pas om 9 uur open gaat. Er is nog helemaal niemand, maar speciaal voor ons wordt de scanmachine alvast aangezet en even later rolt onze bagage er doorheen. Een beetje zenuwachtig zijn we wel. Wat zouden ze van onze beschilderde Oeigoer-kalebas alias Barbapapa zeggen, die ze bij het postkantoor in Kashgar weigerden te versturen? Maar het is niet Barbapapa die voor problemen zorgt. Nog voor alle tassen uit het apparaat zijn wordt op commanderende toon naar onze boeken en kaarten gevraagd. Ah, ze willen onze China-reisgids zien. Met ons onnozelste gezicht pakken we een leesboek uit de tas. Dan de Planet van Kyrgyzstan. Tenslotte geven we de Rough Guide van China, die we in Laos gekocht hebben en de afgelopen maanden door heel China hebben meegenomen.
Wat volgt is een bijzonder kat- en muisspel, dat ermee eindigt dat één van de beste grenswachters de bladzijden met de kaart van China uit onze reisgids scheurt, mocht je interesse hebben kun je hier het hele verhaal lezen, net als de reden dat wij nooit meer terug gaan naar China. De censuur-beambte wil ook nog de foto’s op onze camera’s bekijken en we lezen de verbazing op z’n gezicht af dat er slechts enkele foto’s op staan. De rest, inclusief de foto van Chinese militairen die een Oeigoer man afblaffen, staat op de computer die veilig in de tas zit, maar daarnaar wordt niet gevraagd.
De Barbapapa was geen probleem bij de grenscontrole aan de Chinese kant, onze reisgids des te meer
We mogen door, mét Barbapapa, die in tegenstelling tot het postkantoor hier weer niet als een groot gevaar wordt beschouwd. Bij het volgende mannetje krijgen we onze stempels in de paspoorten en net als we denken ontsnapt te zijn en de deur uitlopen staat daar nog een mannetje dat onze nieuwe stempels wil bekijken en daarvoor 10 Yuan wil vangen. Per paspoort. Nou, vooruit dan maar, als we dan maar echt weg mogen hier.
De grens aan de Kirgische kant
De volgende paar kilometer worden we gereden door de Chinese immigratie-auto, tot het laatste checkpoint op Chinese bodem. Nadat ook hier onze paspoorten zijn gekeurd lopen we verder, met een adembenemend uitzicht op de rijen besneeuwde toppen van het Pamir-gebergte. Zo lopen we, op een hoogte van 3 kilometer, de grens over en bij de Kyrgische checkpost krijgen we een plekje in een vrachtauto, een machina, aangeboden voor de laatste kilometers tot de douane. In een mum hebben we hier onze stempel te pakken en we lopen het land in. “Welcome!” wordt er gezegd. En dat zijn we, dat is aan alles te merken. Iedereen lacht ons toe en al snel maken we kennis met een groepje truckers dat staat te sleutelen en ons een lift naar Sary Tash aanbiedt, zo’n 70 kilometer verderop. Terwijl we wachten op vertrek komen een paar kinderen ons gezelschap houden en Peter krijgt een fles bier in de handen geduwd en wodka aangeboden.
De Kirgische kant van de grens bij de Irkeshtam Pas
Per vrachtwagen van Irkeshtam naar Sary Tash
Het sleutelen duurt toch wat langer dan ons goed lijkt als we vandaag nog in Sary Tash willen komen. Als er dan een andere vrachtwagen stopt nemen we die lift. Voor 3 pakjes peuken met een gezamenlijke waarde van 75 eurocent, speciaal voor de gelegenheid aangeschaft in kashgar, mogen we mee. Onze truck is een bejaard, Russisch barrel uit 1983 en met onze bagage en een chauffeur en zijn bijrijder in de cabine is er voor ons nog maar weinig zitruimte over. Gelukkig is het landschap zo adembenemend dat we dat al snel vergeten. Met een gangetje van nauwelijks 15 kilometer per uur kruipen we vooruit en al snel wordt er ook weer gestopt. We blijken samen te rijden met een andere vrachtwagen, die op zich nieuwer is, maar bijna stuk en nu nog maar nauwelijks zichtbaar is in de achteruitkijkspiegel. Tergend langzaam komt hij dichterbij en na nog een stop bij een controlepost gaan we gezamenlijk verder over de, nu niet meer verharde, weg. Grote gaten en enorme keien maken rijden lastig. Al snel lopen we weer uit, stoppen we en … blijkt de motor van de andere truck te koken. Gelukkig hebben we onze foto’s van thuis en een taalgidsje om de tijd te doden.
Na een uur kunnen we weer, maar al gauw staan we voor de zoveelste keer stil. We lopen wat rond in de prachtige omgeving en bij een gertent worden we op de thee gevraagd. Wij willen echter door en als er een andere vrachtwagen stopt om te vragen of we daarin mee willen, kiezen we voor deze snellere optie, het is tenslotte al bijna 4 uur. Snel pakken we de spullen over. Iets te snel, zo blijkt even later, want Peters mooie, warme vest ligt nog in de andere vrachtwagen. We zijn dan al te ver vooruit om terug te gaan en bovendien is er geen ander verkeer. Ook deze chauffeur en bijrijder willen onze foto’s zien en informeren uitgebreid naar ons land, met de weinige woordjes Engels die zij weten. Wij reageren met de paar Russische woordjes die we kennen en zo leert onze bijrijder al gauw dat Vilnius niet de hoofdstad van Gallandia (Nederland) is. Rond etenstijd stopt onze nieuwe truckers-familie bij een groepje ger-tenten, waar we nan-brood met bramenjam krijgen en gefermenteerde paardenmelk.
Te gast in een yurt (gertent) tussen Irkeshtam en Sary Tash
Terug op de weg… nou ja weg… krijgt Yvonne een heftige allergische reactie op de dierenhuiden in de tent, de paardenmelk die we echt helemaal moesten opdrinken, of de schapen buiten. In elk geval zijn haar ogen en keel in een paar minuten minstens twee keer zo dik als normaal. We zijn dan ook blij als we een uurtje later in Sary Tash kunnen uitstappen, hoewel we meermaals worden gevraagd mee te gaan tot Osh. Nou, wij vinden 3 uur scheuren in China, een uur of wat aan de grens en 7 en een half uur over de afgelopen 70 kilometer wel genoeg voor 1 dag.
Overnachten in Sary Tash, Kyrgyzstan
Het “hotel” uit onze reisgids blijkt een kamertje in een lemen huis te zijn, waar een paar bedden uit de USSR-tijd staan met spiraalbodems en matjes erop. De dekens lijken al in geen jaren gewassen en dus komen onze eigen slaapzakken hier voor het eerst deze reis uit de tas. De douche is een kan heet water en een teil en nadat we ons gewassen hebben en de meegebrachte oplos-noodles op hebben proberen we te slapen. Dat lukt verrassend snel.
Verder van Sary Tash naar Osh
Vanaf het moment dat we wakker zijn kijken we, tegen beter weten in, uit naar de vrachtwagen waar Peters vest nog in ligt. Die moet ongetwijfeld nog ergens achter ons zitten. We ontbijten, pakken in en al gauw komt er een minibusje langsrijden met nog wat ruimte voor ons. Onze tassen worden op het dak vastgesjord en enthousiast worden de foto’s van thuis alweer bekeken door de andere passagiers. Als we nog maar nauwelijks rijden stoppen we weer en vanuit een groepje gertenten in de verte komen nog een aantal passagiers aanrennen. In volle galop wordt de bagage te paard nagebracht, door een jongen die zonder zadel of beugels rijdt. Iets wat we hier waarschijnlijk wel vaker zullen zien, maar waarover we nu nog verbaasd zijn. Nu we toch moeten wachten verwisselt de chauffeur nog gauw een band. Een klein uurtje later rijden we weer en we zijn blij dat we gisteren niet verder zijn gegaan naar Osh. De weg is ooit wel geasfalteerd, op de meeste plaatsen dan, maar dat is al té lang geleden en we stuiteren alle kanten op. Als we de eerste pas over gaan lopen we snel in op een blauwe vrachtwagen, die verdacht veel lijkt op… hee “STOHOP! STOP, please!”…
Onderweg van Sary Tash naar Osh
Even later zit Peter, met zijn eigen vertrouwde vest, weer in de bus. We hobbelen nog wat af, wederom door groene berglandschappen, met regelmatig wat gertenten en kuddes vee als afwisseling. Pas aan het eind van de middag dalen we naar de vallei waar Osh in ligt en we vinden een chauffeurtje dat voor onze prijs naar het “hotel” van onze keus wil rijden. Het kost hem wat moeite het te vinden (“Is het hier rechtsaf?”, “Uhm… jij bent hier toch de chauffeur?”), maar even later zien we het bord op een gebouw staan. Heerlijk dat we, zij het met enig gepuzzel, weer wat dingen kunnen lezen. Russisch is ZO makkelijk. Na Chinees dan. Tijd om achterover te leunen… en terug te kijken op een mooi grensavontuur.
Ben jij ook wel eens een bijzondere grens overgestoken?
Op de hoogte blijven van alle updates? Volg mij dan op Facebook.