In Chhota Udaipur is nog volop lokale cultuur te vinden. Verschillende clans van de Rathwa leven in de dorpjes rond Chhota Udaipur. Wij dompelen ons een dag onder in hun unieke cultuur. We bewonderen de traditionele sieraden en tatoeages van mannen én vrouwen en de schitterende sari’s van de dames. We struinen over de veemarkt, om te zien hoe koeien, kippen, maar vooral geiten van eigenaar wisselen. In het kleine, lokale museum leren we meer over de verschillende stammen, hun traditionele levenswijze en klederdracht. Houd je van plekken buiten het gebaande pad, met een flinke portie lokale cultuur, dan is Chhota Udaipur een must visit als je een rondreis door Gujarat maakt en ook de omgeving van Ahmedabad en Vadodara aandoet.
Bezoek aan de veemarkt van Chhota Udaipur
Iedere zaterdag is er een weekmarkt in Chhota Udaipur, de zogenaamde haat. Uit de wijde omgeving komen lokale boeren met hun dieren naar de veemarkt, aan de rand van het centrum. In verschillende stadjes in de omgeving van Chhota Udaipur zijn de weekmarkten op andere dagen. Mocht je net zo dol zijn op dit soort “tribal markets” als wij, dan loont het om vooraf uit te zoeken waar op welke dag markt is. Wij bezoeken Chhota Udaipur met onze lokale gids Sailesh, waarmee ik vooraf contact heb gezocht. Er is weinig online informatie over de regio te vinden, zodat een gids echt een enorme meerwaarde heeft. Die kent de leuke plekjes en weet bovendien enorm veel te vertellen over de cultuur en de gebruiken van de lokale bevolking.
Onze eerste stop van de dag: de geitenmarkt van Chhota Udaipur
Via via krijgen we de contactgegevens van onze gids Sailesh. Uiteindelijk lijken alle gidsen die Chhota Udaipur kent op de één of andere manier gelinkt aan Kali Niketan, een wat stoffig hotel in voormalige Maharaja stijl, dat tevens als restaurant dienstdoet.
De veemarkten zijn op hun hoogtepunt rond 7 uur ‘s ochtends. Dat is ook zo in Chhota Udaipur. Kom dus vroeg, als je sfeer wilt proeven en onderhandelingen van dichtbij wilt observeren. Als wij tussen 7 en half 8 op de veemarkt aankomen is het een drukte van jewelste. Aan de rand van het marktplein staan wat koeien en kalfjes. Het drukst is het echter bij de geiten, aan de centrum-kant van de markt. Mannen in longi (als broek om de benen gewikkelde doeken) en met witte of oranje tulbanden en andere hoofddeksels staan met één, twee of soms wel tien geiten aan een touw te wachten op klandizie. De meesten van die mannen hebben een indrukwekkende snor en sommigen hebben traditionele tatoeages naast hun ogen, in de vorm van een half maantje. Op sommige onderarmen zie ik meer traditionele tatoeages.
Rathwa op de veemarkt in Chhota Udaipur
Ook sommige vrouwen hebben de zwarte halve maantjes naast hun ogen getatoeëerd. Bovendien hebben enkelen zwarte stipjes op de kin, zoals we ook hebben gezien bij de lokale stammen rond Abu Road. Ze dragen kleurrijke sari’s, rood en oranjetinten zijn favoriet. De meest traditionele dames dragen enorme, zilveren sieraden, zowel om hun nek als om hun enkels. De enkelbanden zien we ook bij mannen, net als brede, zilveren armbanden. Het is allemaal vrij ruw afgewerkt en de sieraden zien er dik en zwaar uit. Deze mensen hebben geen spaarrekening, maar dragen hun vermogen in zilver bij zich. Geld steken de vrouwen in hun bh, net als elders in India. Een veiligere plek bestaat niet.
Kippenmarkt en warenmarkt
Om de hoek bij de geitenmarkt is de kippenmarkt. Het is nog geen 2 minuten lopen. Uiteraard gaan we daar, naar goed Indiaas gebruik, met de auto naartoe. 😉 Ook hier doen vrouwen in kleurrijke kleding inkopen, of ze zitten met hun koopwaar op de grond te wachten op klanten. Hier zien we weer zilveren sieraden in andere stijl: verfijndere kettingen en armbanden, met patronen erin. De mannen dragen zilveren armbanden met 2 dierenkoppen. Net als op de geitenmarkt, wisselen ook hier dieren veelvuldig van eigenaar. Dit is duidelijk dé plek om je wekelijkse inkopen te doen.
Ook de kippenmarkt van Chhota Udaipur is een korte stop waard
Een klein eindje verder begint de warenmarkt. In een super klein winkeltje staat een behoorlijk omvangrijke, charismatische man te strijken. In India is het nog altijd gebruikelijk dat rijke mensen en bedrijven de was buiten de deur laten doen. Waar het wassen soms ook door vrouwen gebeurt, is het strijken schijnbaar echt mannenwerk. We lopen de drukke markt op. Soms is het voetje voor voetje schuifelen tussen de kleurige sari’s. Geurige kruiden, zelf gekweekte groenten, pijl en bogen (!) en de meest uiteenlopende kleding en gebruiksvoorwerpen worden verkocht. Onze favoriete afdeling, op de kruiden na, is die met feestartikelen. Geen idee waarvoor de veelkleurige voorwerpen vol kraaltjes, belletjes en spiegeltjes in taartvorm dienen. We zijn namelijk heel even zonder Sailesh op pad, maar wat ziet het er mooi zelfgemaakt uit allemaal.
Chhota Udaipur museum
Als we de hele markt gezien hebben en ook even snel bij een aantal winkeltjes gekeken hebben, gaan we naar het Chhota Udaipur museum. Net buiten het centrum staat een gebouw dat zeker betere tijden gekend heeft. Binnen zien we kleding en gebruiksvoorwerpen van alle verschillende stammen die in de omgeving van Chhota Udaipur wonen. Ook is er van elke stam een hutje op schaal gemaakt, met poppen in klederdracht. Een film geeft meer informatie over Singala, de heilige plaats vol terracotta paardjes, die we aan het eind van de dag bezoeken.
De Chhota Udaipur weekmarkt is een bonte verzameling mensen
dorp van onze gids: Khutaliya, bij Chhota Udaipur
Ook al zijn de stammen rond Chhota Udaipur van 56 verschillende clans, uiteindelijk behoren ze allemaal tot de Rathwa of Rathawa. Zij zijn een subgroep van de Adivasi, de originele inwoners van India. Wij bezoeken Khutaliya, het dorp van Sailesh. Aan de rand van het dorp, vlakbij de plek waar we de auto parkeren, is een heilige plek. Het doet een beetje aan als een begraafplaats, maar toch is het dat niet. Op deze offerplaats worden terracotta paardjes gebracht door mensen die een speciale wens of drom hebben. In de hoop dat hun wens uitkomt, wordt door een speciale pottenbakker een paardje gemaakt. Dit prijzige terracotta paardje wordt op de heilige plek neergezet. Tegelijk worden op rituele wijze verschillende offers gebracht.
In het dorpje zelf ontmoeten we de familie en vrienden van Sailesh. We nemen een kijkje in hun huizen, waar we vooral de kunstig geschilderde Pithora bewonderen. Op 3 muren in huis zijn paarden, olifanten, pauwen, jagers en andere taferelen geschilderd om de God Baba Pithora gunstig te stemmen. De schilderingen bedekken de volledige muur en kunnen alleen door enkele schilders gemaakt worden. Zij bidden eerst tot Baba Pithora en maken dan een schilderij dat passend is bij de familie die in dat huis woont. Een dergelijk schilderij kost een klein fortuin, maar is onmisbaar in elk Rathwa huishouden.
Paardjes op de Phitora in de huizen en op de heilige plek in Khutaliya bij Chhota Udaipur
De meeste huizen zijn groot, maar zeker niet luxe en nieuw. Stromend water is er vaak niet. Zo nu en dan loopt een dame in kleurrijke kleding met een emmer naar de waterput. In enkele huizen zien we prachtige zuilen en details vol houtsnijwerk. Overal worden we enthousiast ontvangen. Blonde kinderen zijn hier duidelijk een bezienswaardigheid die niet elke dag voorbij komt.
We maken een korte wandeling door het dorp en lunchen bij Sailesh thuis. Ook al hebben we vooraf gezegd dat we niet graag uitgebreid lunchen, maar liever een snelle snack tussen door doen, de hele tafel wordt vol gezet met de meest uiteenlopende hapjes en snacks. Voor onze kinderen zijn speciaal frietjes gebakken, zelf gesneden van lokale aardappels. De Rathwa zijn boeren. Bij veel huizen is een stal met enkele koeien en geiten. Na de lunch zien we een andere familie samen hun maisoogst verwerken. Rond Chhota Udaipur ligt veel landbouwgrond.
Khutaliya is een prachtig Rathwa dorpje bij Chhota Udaipur
Malaja, Rathwa dorpje bij Chhota Udaipur
Malaja is een Rathwa dorpje een paar kilometer verder Chhota Udaipur uit. Het is prachtig gelegen in een licht heuvelachtig terrein met overal palmbomen aan de rand van lokale akkertjes. We bezoeken één van de schildersfamilies die de Pithora mogen maken en bewonderen zijn werk, dat tegenwoordig deels door zijn zoon wordt gemaakt. Van generatie op generatie wordt dit beroep doorgegeven van vader op zoon. Zij schilderen de Pithora niet alleen op muren, maar ook op doek. De zoon des huizes is net aan het werk, zodat we kunnen zien hoe het schilderen gedaan wordt.
We maken nog een wandeling door Malaja en zien de lokale bevolking lemen huizen bouwen, akkertjes bewerken en een dutje doen in de schaduw. Onze wandeling leidt naar een plek net buiten het dorp. Daar staat de mooiste verzameling terracotta paardjes die we gezien hebben. Om ze van dichtbij te bewonderen moeten we onze schoenen uitdoen. Huppend op het warme beton gaan we van het ene naar het andere groepje dieren. We zien dat er ook andere dieren tussen staan: olifanten en tijgers. Zo is elk dorpje hier toch weer uniek en zie je tussen de verschillende clans kleine verschillen.
In Malaja Chhota bij Udaipur bezoeken wij een Pithora schilder
De werkplaats van één van de pottenbakkers die de terracotta dieren mag maken, bevindt zich aan de toegangsweg naar Chhota Udaipur. Iedereen kan de werkplaats bezoeken en met een beetje geluk mag je zelfs meehelpen een kleien pot te maken.
We sluiten onze wandeling door Malaja weer af waar we begonnen zijn: bij het kunstenaarshuis. Daar wacht onze oudste een grote verrassing: ze mag achterop de motor van de zoon meerijden naar Chhota Udaipur. Ze kan haar gelukt niet op, om eens keihard scheurend op de motor door India te gaan, met de wind in de haren. Niet heel verantwoord misschien, maar soms moet je weleens wat geks doen. No risk, no fun! Voor mijzelf bestaat de fun uit het fotograferen van de vrouw des huizes. Die heeft voor de gelegenheid haar mooiste sari aangedaan en haar mooiste, traditionele sieraden om. Prachtig, alleen al de enkelbanden en teenringen. Het zijn kunstwerken op zichzelf.
De vrouw des huizes van de kunstenaar in Malaja – Rathwa Chhota Udaipur
Terug naar Khutaliya
Helemaal aan het eind van de middag rijden we nog een keer terug naar Khutaliya. Sailesh bedenkt zich dat er nog een familie is die we kunnen bezoeken. Eén van de dames die er woont heeft de mooiste traditionele sieraden en kleding van het dorp. Als we aankomen bij het boerderijtje wordt er door iedereen nog druk op het land gewerkt. De kennis van Sailesh is bereid om speciaal voor ons haar mooie sieraden uit de kast te halen, om ze te showen. Ze zijn werkelijk schitterend: een enorme zilveren ketting met munten eraan en bijzonder gedetailleerde oorbellen zijn haar grootste trots. Als ik vraag of ik haar mag fotograferen zegt ze: “Natuurlijk!”
Het moet wel een eindje van het huis gebeuren, want anders zien de buren haar. Dan zou ze zich schamen. Ze neemt me mee naar het pad bij een hekje dat het struikgewas in voert. Hier kan niemand ons zien. Ze klemt haar lippen stijf op elkaar. Veel vrouwen kauwen hier kauwtabak, een goedje waar je tanden een lelijke, bruine kleur van krijgen. Die wil ze liever niet op de foto.
Schitterend toch?! De lokale klederdracht van Khutaliya
Singala, heilige plaats van de Rathwa
Vanuit Khutaliya wil Sailesh ons nog één plek laten zien.. een verrassing zegt hij en niet ver rijden. Na een halfuur vragen we ons toch af of we er bijna zijn. We moeten dat hele eind ook nog weer terug en dán nog naar Vadodara terug rijden. De zon gaat al bijna onder. Onze magen knorren. Na nog 5 of 10 minuten over een bochtige weg door het bos zijn we er.
Singala is dé heilige plaats van de Rathwa in deze omgeving. We herkennen de plek meteen. Het is de plek waar de film van het museum in Chhota Udaipur is opgenomen. We zien een enorme verzameling terracotta paardjes en andere dieren, beschilderde kleien potten en houten pilaren verzameld in het bos. Een aantal paarden hangen hier zelfs hoog in de boom. In de laatste zonnestralen van de dag, heeft deze plek echt iets magisch.
De heilige plek Singala
Wat een mooi einde aan een lange, mooie dag met een inkijkje in de cultuur van de stammen in authentieke dorpjes rond Chhota Udaipur. Met een hele lading bijzondere herinneringen, keren wij terug richting Vadodara.
Vind je Chhota Udaipur en de Rathwa interessant? Dan zul je de stammen in de dorpjes rond Abu Road ook de moeite vinden!
Lees meer over Azië:
