In Banská Štiavnika en Banská Bystrica reis je terug in de tijd, in een vrij onontdekt stukje Slowakije. De twee schitterende stadjes liggen nog geen 3 kwartier van elkaar en zijn een perfecte combi voor iedereen die houdt van kleurrijke, fotogenieke stadjes met een rijk verleden. Banská Štiavnika en Banská Bystrica hebben elk hun eigen geschiedenis en die vind je in de stadjes zeker terug. Als je dacht dat de Hoge Tatra Slowakije haar enige troef was, heb je het mis. Reis met me mee in dit blog en laat je ook betoveren door Banská Štiavnika en Banská Bystrica.
Overnachten in Banská Štiavnika of Banská Bystrica
Banská Štiavnika en Banská Bystrica zijn beiden sfeervolle stadjes en in elk heb je zeker een volle dag nodig om maximaal te genieten van alle bezienswaardigheden en de sfeer. In en rond Banská Štiavnika zijn net wat meer dingen te doen, waardoor het logisch is om daar te overnachten en een dagtrip naar Banská Bystrica te maken. Zo heb je uiteindelijk net wat meer tijd in Banská Štiavnika te besteden. Dit ruime, comfortabele appartement met top prijs-kwaliteitsverhouding staat op een rustige plek, op een steenworp afstand van de beroemde goud- en zilvermijn van Banská Štiavnika. Toch loop je ook in een mum van tijd naar hartje centrum. 100 Meter verder van het centrum, maar een heel stuk voordeliger, is deze accommodatie met verschillende types verblijf, bij een gastvrije familie thuis. De reviews zijn lovend. Of slaap helemaal weg van de stadse drukte bij een boerderij, op het platteland tussen Banská Štiavnika en Banská Bystrica in. Erg leuk voor kinderen is dat je hier kunt kamperen in een caravan vlakbij de boerderij met eenden, kippen, geiten, poezen en honden.
Kies je accommodatie in het statige Banská Štiavnika of met kinderen op een lokale boerderij
Bezienswaardigheden in Banská Štiavnika
Dat Banská Štiavnika een rijk verleden heeft, valt direct op als je het oude centrum van het stadje nadert. Rijkversierde, statige villa’s met erkers en torentjes bepalen het straatbeeld. Om het extra fotogeniek te maken, zijn deze schitterende gebouwen ook nog eens in allerlei pastelkleurtjes geschilderd. Al gauw is duidelijk waaraan Banská Štiavnika haar rijkdom dankt. Midden in het centrum zien we een trap afdalen naar Štôlňa Glanzenberg. Deze tunnel speelde een belangrijke rol in het begin van de goud- en zilverwinning en kan in de weekenden als museum bezocht worden.
Op korte afstand van de hoofdstraat in het centrum staan het oude- en het nieuwe kasteel. De verschillende stijlen van het oude kasteel laten zien dat Banská Štiavnika vele eeuwen belangrijk genoeg is geweest om te verdedigen. Je kunt met een gids door het museum, of zelf rondkijken bij één van de tentoonstelingen, zoals die over de mijnwerkers of de geschiedenis van de stad. Het nieuwe kasteel is hét symbool van de stad en werd in Renaissence stijl gebouwd tijdens de Turkse belegeringen en kent vele verhalen over geesten en heksen. De expositie laat veel van de Turkse geschiedenis van de stad zien.
In het centrum van Banská Štiavnika zijn beide kastelen en Štôlňa Glanzenberg niet te missen
Ook de traditionele, houten kerststal, die het hele jaar te bezoeken is, heeft de mijnindustrie als hoofdthema. Groot Betlehem wordt het houten, kamergrote kunstwerk genoemd. Vakmannen hebben aan de oorspronkelijke kerststal een enorme replica van de belangrijkste goud- en zilvermijn van Banská Štiavnika toegevoegd. De mijnwerkers, de treintjes, maar ook de paarden die de liften in beweging zetten en schachten en gangen zijn te zien. Op 20 of 30 vierkante meter staat hier zoveel gedetailleerde, houten geschiedenis bij elkaar, dat je wel een uur kunt kijken en steeds wat nieuws kunt zien. Heel veel onderdelen van de tentoonstelling bewegen ook nog. Wij betalen met ons vieren een paar euro om dit bijzondere kunstwerk te kunnen bekijken.
Andere bezienswaardigheden in Banská Štiavnika zijn vooral de mooie huizen, sfeervolle cafeetjes en schitterende kerken. Vergeet niet om naar het wat hoger gelegen Dolná Ružová te wandelen, misschien wel het meest fotogenieke straatje van de stad. Tegen de gevels van verschillende huizen groeien rozen en de kinderkopjes in combinatie met het uitzicht over de kleurrijke binnenstad zorgen voor een romantisch beeld. Aan de andere kant van de hoofstraat aan de Andreja Sladkovica heb je ook zo’n mooi zicht op het oude centrum, met haar historische gebouwen.
Het gedetailleerde, houten Betlehem en romantische Dolná Ružová in Banská Stiavnika
Tenslotte is de heuvel met Kalvária één van de niet te missen bezienswaardigheden van Banská Štiavnika. Deze verzameling bouwwerken van 3 kerken en 19 kapellen langs een kruisweg is vanuit veel plekken van de stad te zien. De Kalvariá uit de Barok is volledig gerestaureerd en daardoor weer in oude glorie hersteld. Je kunt er vanuit het oude centrum naartoe lopen, maar je kunt ook parkeren bij de voet van de heuvel óf bij de plaatselijke Intratuin net wat verder buiten de stad. Die laatste parkeerplaats heeft wat meer ruimte en schitterende uitzichten op alle bouwwerken en andere delen van de stad als je er over de heuvels naartoe loopt.
De bekendste goud- en zilvermijn van Slowakije
De verschillende goud- en zilvermijnen rond Banská Štiavnika zijn nog altijd duidelijk zichtbaar in het landschap, vanwege de opvallende liften boven de mijnschachten. In het centrum van de stad vind je een mijnmuseum dat de hele geschiedenis van de mijnbouw vertelt. Je kunt ook zelf één van de mijnen bezoeken. Het beroemde openlucht mijnmuseum van de stad zorgt voor een kijkje in het leven van de mijnwerkers die hier tot begin deze eeuw onder zware omstandigheden werkten. Tegenwoordig is de mijn gesloten, maar de twee mijnliften, het mijnwerkerskerkje en verschillende steensoorten uit de mijnen zijn te bekijken boven de grond.
De Kalvária is naast het openlucht mijnmuseum dé must see in Banská Štiavnika
Elk heel uur is er een rondleiding die je meeneemt onder de grond. Onder leiding van een gids krijg je eerst passende kleding, een helm en een lamp. Die helm is ook wel nodig. Het is echt een mijn, met ruwe stukken steen overal en soms erg nauwe gangen en lage plafonds. Niet geschikt voor claustrofobische mensen dus! Je daalt lopend af in de bovenste delen van de mijn, terwijl de gids in het Slovaaks vertelt over de geschiedenis van en het leven in de mijn. Je krijgt een Engelstalig boekje mee met alle informatie in beknopte vorm, of je kunt 20 euro extra betalen voor een privétour met Engelssprekende gids. Interessant om de mijn van binnen gezien te hebben, maar de zoutmijn in Wieliczka die we vorig jaar bij Krakau bezochten is vele malen indrukwekkender.
Rondom Banská Štiavnika liggen een heleboel Tajchy, meertjes die ooit zijn gegraven voor het erg nodige koelwater voor de goud- en zilvermijnen. Tegenwoordig kun je in het helderblauwe water lekker zwemmen. Velka Vodarenska Tajch is de mooiste en nog op loopafstand van het centrum ook.
Het Openlucht- mijnmuseum Banská Štiavnika
Bezienswaardigheden Banská Bystrica
Minder dan drie kwartier naar het noorden ligt dat andere, bijzonder fotogenieke stadje uit dit artikel. Banská Bystrica heeft ook een prachtig centrum, met gweldige, pastelkleurige gebouwen rond een langwerpig, imposant stadsplein. We zijn direct onder de indruk van alle kleurige gevels, soms beschilderd met bijzondere patronen. Ook aan de vele kerken en torens is te zien dat Banská Bystrica altijd een welvarende stad geweest is.
De mooiste bezienswaardigheden van de stad verzamelen zich eigenlijk rond dat centrale plein en het kleinere pleintje ernaast. Het is heerlijk om hier gewoon lekker rond te kijken en te genieten van alle kleur, op één van de terrasjes of gewoon slenterend met een ijsje in de hand. Bekijk je het oude cenrum van Banská Bystrica graag van bovenaf? Dan kun je de klokkentoren van de kathedraal beklimmen. De burcht van de stad wordt door ons trouwens niet direct herkend als burcht. Hij heeft zich dan ook vermomd als kerk. In de loop van de jaren is de beschermplek van de rijkdom uit de zilver- en kopermijnen steeds verder uitgebreid. De kerk en het stadhuis zijn daardoor onderdeel van het bouwwerk.
De bezienswaardigheden van Banská Bystrica liggen vlak bij elkaar
Bezoek je Banská Bystrica met oudere kinderen? Ongeveer 5 kilometer buiten de stad vind je de gaafste Via Ferrata van heel Slowakije. Plan zeker een dag extra in, als je kinderen van avontuur houden. De plaatselijke VVV kan je alles vertellen over de Via Ferrata en andere activiteiten in de omgeving.
Eén van de niet te missen bezienswaardigheden van Banská Bystrica is het museum van de Slowaakse opstand, het Muzeum SNP. In het museum kun je alles leren over het nationale verzet tegen het facisme. Ik kan me voorstellen dat dit niet een onderwep is dat voor iedereen interessant is. Eerlijk gezegd hebben wij er ook geen buitengewone interesse in. 😉 Een beetje geschiedenis van een land vinden we altijd wel de moeite, maar dit onderwep hoeven we niet tot in detail uit te pluizen. Wat het toch een gave plek maakt om te bezoeken, is de futuristisch, brutalistische architectuur van het gebouw, inclusief een enorm standbeeld voor de onbekende soldaat. Ook het vliegtuig dat destijds voor de bevoorrading van het verzet diende en de verzameling tanks en raketwerpers voor de deur zijn de moeite van het bekijken waard, net als de nagemaakte schuilkelders onder de grond.
Het Muzeum SNP is een opvallende verschijning in Banska Bystrica
Bereikbaarheid Banská Štiavnika en Banská Bystrica
Wij bezoeken Banská Štiavnika en Banská Bystrica tijdens een rondreis door Slowakije. Vanuit de Hoge Tatra is het ongeveer 2 uurtjes rijden, afhankelijk van je precieze vertrekplaats. Het Unesco museumdorp Vlkolínec is een leuke stop halverwege, in de Lage Tatra. Ook naar Bratislava ben je ongeveer twee uur obderweg. Voor een dagtrip zou ik vanuit beide plaatsen niet helemaal hier naartoe rijden. Het is echt wel de moeite om 2 of 3 overnachtingen in Banská Štiavnika of Banská Bystrica te doen. In de omgeving zijn nog meer bezienswaardigheden die de moeite waard zijn. Daarover vertel ik binnenkort in een apart blog meer.
Lees meer over Bestemmingen:
